21 wrz 20230505
1902 – w Duksztach na Litwie urodził się Tomasz Zan - uczestnik walk o Kresy z Litwinami i sowietami, żołnierz Dowbora-Muśnickiego, Września'39, 30 Poleskiej Dywizji Piechoty AK.
Był prawnukiem Tomasza Zana – "Promienistego", bratem Heleny Stankiewicz, ostatnim potomkiem w linii męskiej Zanów. W 1913 r. wstąpił do...
04 sie 20236541
1924 – sowieccy terroryści napadli w nocy z 4 na 5 sierpnia na miasto Stołpce w Województwie Nowogródzkim. Był to największy atak dywersyjny sowietów na przedwojenne Kresy.
Pomimo zakończenia wojny polsko-bolszewickiej z lat 1919-20, uzbrojone bandy kierowane przez Zarząd Wywiadu Sztabu Generalnego Armii Czerwonej...
01 sie 20231403
1943 – w lesie 5 km od Nowogródka Niemcy rozstrzelali 11 zakonnic Zgromadzenia Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu, zwanych nazaretankami, aresztowanych poprzedniego dnia. Ich szczątki ekshumowano 19 marca 1945 r. i przeniesiono do wspólnej mogiły przy nowogródzkiej farze. 5 marca 2000 r. zakonnice zostały beatyfikowane...
25 lip 20232309
1908 – we Lwowie urodził się Stanisław Kasznica - podpułkownik i ostatni Komendant Główny Narodowych Sił Zbrojnych, zamordowany w więzieniu przez UB w 1948 roku.
Był synem Stanisława Kasznicy - wykładowcy prawa i senatora II RP, więzionego wcześniej przez carat na Pawiaku i w Cytadeli Warszawskiej, przez...
23 lip 20230519
1829 – zmarł Wojciech Bogusławski - aktor, dramaturg, dyrektor Teatru Narodowego. Organizował występy Grodnie, Wilnie, Dubnie i Lwowie. Autor pierwszej opery narodowej.
Ten wybitny twórca polskiej sceny urodził się w 1757 r. w Poznańskiem. Ale jego twórczość była przez lata związana z Kresami. Odnotujmy też, że...
17 lip 20231408
1399 – zmarła święta Jadwiga Andegaweńska - królowa i patronka Polski, najwyższa księżna i apostołka Litwy, dziedziczka Rusi - żona Władysława II Jagiełły.
Urodzona w 1373 lub 1374 roku jako córka króla Ludwika Węgierskiego. Na królową Polski koronowana została w wieku 10 lat. Z Kresami była związana...
15 lip 20230515
1410 – pod Grunwaldem armia polsko-litewska króla Władysława II Jagiełły rozgromiła Krzyżaków, łamiąc na zawsze potęgę tego rycerskiego zakonu.
W centrum obrazu Jana Matejki widzimy jednak nie Jagiełłę tylko Wielkiego Księcia Witolda. Jest to zgodne z prawdą historyczną o tyle, że...
13 lip 20231828
1943 – początek niemieckiej akcji pacyfikacyjnej "Hermann" w rejonie Puszczy Nalibockiej. Spalono Pohorełkę i Zalesie, a przez 25 kolejnych dni - 100 wiosek. Ludność wywieziono.
Przeprowadzona w okresie 13 lipca – 8 sierpnia 1943 r. w Puszczy Nalibockiej operacja niemiecka była skierowana przeciwko polskiej i sowieckiej...
24 cze 20232469
1838 – urodził się Jan Matejko - genialny malarz historyczny, autor wielu obrazów "kresowych" - Batory pod Pskowem, Rejtan, Unia Lubelska, Chrzest Litwy, Śluby Jana Kazimierza.
Najbardziej znane arcydzieła Matejki to oczywiście Bitwa pod Grunwaldem, Hołd pruski, Konstytucja 3 Maja, Kościuszko pod Racławicami,...
01 cze 20230415
1895 – w Chorobrowie w Województwie Tarnopolskim urodził się Tadeusz Bór-Komorowski - generał, Komendant Główny AK, Naczelny Wódz, premier Polski na uchodźstwie.
Ukończył gimnazjum we Lwowie. W 1918 r. przyjęty do polskiego 9 Pułku Ułanów, w którym walczył w wojnie z Ukraińcami, a później z bolszewikami....
31 maj 20230466
1800 – w Słonimiu zmarł Michał Kazimierz Ogiński herbu Oginiec - generał, hetman wielki litewski, wojewoda wileński, kompozytor, poeta i literat. Autor poloneza "Pożegnanie Ojczyzny".
Słynny ów "polonez Ogińskiego" jest zazwyczaj mylnie przypisywany bratankowi Michała Kazimierza Ogińskiego - Michałowi Kleofasowi...
24 maj 20230481
1878 – w majątku Kurczyce na Wołyniu urodziła się Helena Mniszkówna - polska pisarka, autorka m.in. "Trędowatej" i "Ordynata Michorowskiego".
Po ślubie Mniszkówna przeprowadziła się do Platerowa na Litwie, gdzie zrodził się pomysł "Trędowatej". Drukiem książka ukazała się w 1909 r. i od razu wzbudziła furorę....
