3 października w Historii Kresów

3 października 2013

1882 – we wsi Tymoszówka na Ukrainie Naddnieprzańskiej urodził się Karol Szymanowski – najwybitniejszy, obok Chopina i Moniuszki polski kompozytor, a także pianista i pedagog.

Szymanowscy mieszkali na Kresach od XVIII wieku. Rodzina matki kompozytora, z domu Taube, pochodziła z Kurlandii. Tymoszówkę Karol Szymanowski odziedziczył po swoim dziadku Feliksie. Wszyscy w rodzinie Szymanowskich byli uzdolnieni muzycznie: ojciec grał na fortepianie i wiolonczeli, brat Feliks był pianistą, siostra – Stanisława Szymanowska-Korwin – śpiewaczką.

Wielonarodowa kultura Kresów, na których żyli Polacy, Rusini, Żydzi, Ormianie, Kozacy, Tatarzy i Niemcy, ukształtowała we wczesnym dzieciństwie wrażliwość przyszłego kompozytora, podobnie jak  wiejski krajobraz Ukrainy Naddnieprzańskiej i ludowy folklor, do którego zawsze miał sentyment, choć w swojej twórczości nie czerpał bezpośrednio z kresowych melodii ludowych.

Wielki dorobek muzyczny Szymanowskiego został dokładnie opisany. Przypomnijmy jedynie, że skomponował łącznie ok. 280 utworów, w tym pieśni (m.in. cykl „Słopiewnie), symfonie, koncerty, utwory na głosy, chór i orkiestrę („Stabat Mater”), sonaty fortepianowe i skrzypcowe, kołysanki, preludia, etiudy, operetki oraz opery i balety, z których najbardziej znane to „Harnasie”, „Mandragora”, „Król Roger” i „Hagith”.

Kompozytor zmarł w 1937 r. i został pochowany w Krypcie Zasłużonych na Skałce w Krakowie. Przeczytaj także o innych wybitnych kompozytorach i wirtuozach z polskich Kresów – Stanisławie Moniuszce, Ignacym Janie Paderewskim, Michale Kazimierzu Ogińskim, Michale Kleofasie Ogińskim, Józefie Lipińskim – „polskim Paganinim”, Henryku Jareckim, Mieczysławie Karłowiczu, Stanisławie Dunieckim i Czesławie Niemenie.

1373 – (lub przed 18 lutego 1374) urodziła się Jadwiga Andegaweńska – święta, królowa Polski, żona Władysława II Jagiełły. Zmarła w 1399 r. Przeczytaj artykuł o królowej Jadwidze – najwybitniejszej władczyni w dziejach Polski.

1458 – urodził się Kazimierz Jagiellończyk – święty, polski królewicz, syn Kazimierza IV Jagiellończyka. Zmarł w 1484 r.

1501 – Sejm walny w Piotrkowie wybrał Aleksandra Jagiellończyka na króla Polski. Przeczytaj więcej o tym polskim królu.

1633 – wojna polsko-rosyjska 1632-1634: zakończyło się nieudane rosyjskie oblężenie Smoleńska. Przeczytaj więcej o Obronie Smoleńska, o pokonaniu Rosjan w 1634 r., a także o zwycięskim polskim królu Władysławie IV i o warunkach Pokoju w Polanowie.

1654 – broniony przez Polaków i Litwinów Smoleńsk skapitulował przez Rosjanami. Przeczytaj artykuły o wielkich bitwach 13-letniej wojny polsko-rosyjskiej: o Bitwie pod Szkłowem, Bitwie pod Ochmatowem, krwawej 6-letniej okupacji rosyjskiej Wilna, Rzezi Trubeckiego w Mścisławiu, Bitwie pod Konotopem, bohaterskiej obronie Lachowicz, wielkim polskim zwycięstwie pod Połonką i Bitwie pod Cudnowem.

1881 – urodził się Ludomir Michał Rogowski – polski kompozytor, dyrygent. W latach 1909-11 prowadził w Wilnie szkołę muzyczną i założył orkiestrę symfoniczną. Zmarł w 1954 r.

1921 – zmarł Józef Leśniewski – polski wojskowy, generał, minister spraw wojskowych. Organizator Korpusu Polskiego na Ukrainie w 1918 r. W okresie grudzień 1918 – luty 1919 dowodził Grupą Operacyjną w czasie walk o Lwów. Urodzony w 1867 r. w majątku Poznajów koło Witebska.

1923 – we Lwowie urodził się Stanisław Skrowaczewski – światowej sławy polski kompozytor, dyrygent.

1944 – w Czarnym Borze pod Wilnem zmarł Władysław Kotwicz – polski językoznawca, orientalista, profesor i kierownik Katedry Filologii Dalekiego Wschodu Uniwersytetu Lwowskiego. Autor wydanej w Wilnie Gramatyki języka litewskiego w zarysie. Urodzony w 1872 r. w Ossowie koło Lidy.

Kresy24.pl / Historyczne Kalendarium Kresowe – 3 października