11 lipca w Historii Kresów

11 lipca 2013

1943 – kulminacja Rzezi Wołyńskiej – tzw. Krwawa Niedziela. Dla tych, dla których cierpienie ofiar i prawda mają znaczenie nadrzędne, jest to Dzień Pamięci Męczeństwa Kresowian.

O świcie ukraińskie sotnie OUN-UPA działając z zaskoczenia zaatakowały 96 polskich wsi i osiedli polskich w powiatach kowelskim, horochowskim i włodzimierskim. Tego dnia zabito co najmniej kilka tysięcy Polaków, w tym kobiety, dzieci, starców, niemowlęta, często sadystycznie torturując.

W całym lipcu 1943 r. – pod hasłem „Śmierć Lachom” – wymordowano co najmniej 530 polskich miejscowości, wiele z nich zrównano z ziemią, a mieszkańców zgładzono niekiedy do ostatniego człowieka. Dokładnie liczbę pomordowanych trudno ustalić. Łączną liczbę polskich ofiar ukraińskiego ludobójstwa różne źródła naukowe szacują na 100 do 170 tys.

Przez prawie dwie i pół dekady po 1989 r. kolejne polskie rządy i Sejmy nie upamiętniły tej tragedii w sposób adekwatny do skali tej zbrodni na narodzie polskim, do cierpienia ofiar i żyjących członków ich rodzin. Stąd dla społecznej pamięci nie ma już dziś większego znaczenia co myślą obecnie na temat ci lub inni politycy – szansa na zachowanie narodowej godności w tej sprawie została zaprzepaszczona.

Podobnie dla kwestii prawdy i dla ludzkiego cierpienia nie ma też znaczenia, czy taka lub inna uchwała Sejmu wpłynie gorzej lub lepiej na stosunki z Ukrainą – to kwestia polityki, a nie pamięci. Przecież to nie Sejm ustala prawdę historyczną i to nie posłowie będą nam – obywatelom – wytyczać co mamy myśleć i czuć w tej sprawie.

Podobnie bez znaczenia są nieskuteczne apele do strony ukraińskiej o minimalny przynajmniej rachunek sumienia. Pozostaje nam nasza własna narodowa Pamięć i chrześcijańskie Współczucie, oczywiście tylko w przypadku tych, dla których pojęcia te cokolwiek znaczą.

1655 – w czasie wojny Rzeczypospolitej z państwem moskiewskim rosyjskie wojska zdobyły Mińsk.

1657 – Potop szwedzki: zwycięstwo polsko-tatarskie w bitwie pod Magierowem.

1838 – urodził się Wojciech Kętrzyński – polski historyk, dyrektor Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie od 1876r. Zmarł w 1918 r. i został pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie.

1896 – we Lwowie urodził się Ludwik Fleck – polski mikrobiolog pochodzenia żydowskiego, specjalista z dziedziny bakteriologii, immunologii i hematologii. Był także autorem wielu cenionych prac filozoficznych. Zmarł w 1961 r.

1903 – w Parchaczu (obecnie na Ukrainie) urodził się Władysław Żeleński – polski prawnik, historyk, publicysta. Bratanek Tadeusz Boya-Żeleńskiego. Autor wielu publikacji dotyczących zbrodni na Wzgórzach Wuleckich we Lwowie dokonanej przez Niemców na lwowskich profesorach, w tym m.in. na Boyu-Żeleńskim. Zmarł w 2006 r.

1937 – zmarł Alfred Zachariewicz – polski architekt urodzony we Lwowie. Współtwórca wielkich przedsięwzięć architektoniczno – budowlanych w stylu secesyjnym we Lwowie, m.in. nieistniejącego dziś słynnego Pasażu Mikolascha, siedziby Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego, Izby Przemysłowo-Handlowej, Dworca Głównego. Urodzony w 1871 r.

1943 – koło wsi Kustycze na Wołyniu został zamordowany przez UPA Zygmunt Rumel – polski dowódca wojskowy, komendant VIII Okręgu Wołyń Batalionów Chłopskich, oficer Armii Krajowej. Rumel był także poetą – autorem m.in. poematu „Rok 1863” i wiersza „Dwie matki”.

Urodził się w 1915 r. Dzieciństwo spędził na Wołyniu, ukończył liceum w Krzemieńcu. 7 lipca 1943 r. wraz z przedstawicielem Okręgu Wołyńskiego AK Krzysztofem Markiewiczem pseudonim „Czort” i woźnicą Witoldem Dobrowolskim udał się do kwatery lokalnego dowództwa SB OUN w delegacji na rozmowy mające na celu zahamowanie Rzezi Wołyńskiej i podjęcie wspólnej walki z Niemcami. Wszyscy trzej zostali aresztowani i zabici.

1980 – zmarł Bolesław Woytowicz – polski pianista, kompozytor, pedagog urodzony w Dunajowcach na Podolu w 1899 r.

1980 – zmarł Zygmunt Berling – polski generał, żołnierz Legionów Polskich, uczestnik wojny polsko – bolszewickiej, w czasie której wsławił się jako dowódca V batalionu kieleckiego w obronie Lwowa.

Jako więzień obozu w Starobielsku został zwerbowany przez NKWD. W 1943 r. został skazany przez sąd wojenny Rzeczypospolitej Polskiej na śmierć za dezercję z Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR (z Armii Andersa). Dowódca 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki i 1 Armii WP, zastępca Naczelnego Dowódcy Wojska Polskiego, komendant Akademii Sztabu Generalnego, prawnik, urzędnik państwowy i działacz partyjny, członek PZPR, wiceminister leśnictwa. Urodzony w 1896 r. w Limanowej.

Kresy24.pl / Historyczne Kalendarium Kresowe – 11 lipca