5 czerwca w Historii Kresów

5 czerwca 2013

1894 – we Lwowie otwarto Panoramę Racławicką – wielki obraz olejny Bitwy pod Racławicami namalowany pod kierownictwem Jana Styki i Wojciecha Kossaka.

Zamówienie na namalowanie Panoramy rada miasta Lwowa złożyła u Jana Styki w 1893 r. – miała być gotowa na 100-lecie Insurekcji Kościuszkowskiej. Miała to być także główna atrakcja na otwarciu Powszechnej Wystawy Krajowej we Lwowie – w tym czasie w Europie panowała moda na tworzenie różnego rodzaju panoram historycznych. Dzięki połączeniu obrazu olejnego z dekoracjami u jego zacierano granicę między widzem a dziełem, dzięki czemu publiczność miała wrażenie udziału w przedstawianych wydarzeniach.

Styka zaprosił do współpracy Wojciecha Kossaka oraz wielu innych malarzy. Ostatecznie to właśnie Kossak namalował 70% całej Panoramy. Do namalowania obrazu użyto płótna o długości 120 metrów i szerokości 15 metrów, a na samo jego zagruntowanie zużyto 750 kg farby.

W latach 1894-1944 Panorama Racławicka była wystawiana we Lwowie w specjalnie dla niej zbudowanej rotundzie w Parku Stryjskim. W 1896 r. przez rok gościła w Budapeszczcie, gdzie obejrzało ją ok. 800 tys. Węgrów.

W czasie II wojny Panorama została częściowo uszkodzona na skutek bombardowań. Aby zapobiec zdewastowaniu jej przez barbarzyńców z wkraczającej Armii Czerwonej, Panoramę zwinięto w rulon i ukryto w lwowskim klasztorze bernardynów.

Po wojnie udało się ją odzyskać od ZSRR – w 1946 r. trafiła do Wrocławia. Jednak z przyczyn politycznych Panorama została tam ponownie odsłonięta dopiero w 1985 roku. Obejrzało ją ponad 10 milionów gości.

1912 – w Jezupolu koło Stanisławowa urodził się Wojciech Dzieduszycki – polski aktor, śpiewak, dyrygent, dziennikarz, autor tekstów kabaretowych, działacz kulturalny. Zmarł w 2008 r.

1920 – wojna polsko – bolszewicka: Armia Konna Budionnego przełamała polski front pod Samhorodkiem.

1920 – w Wilnie urodził się Marian Leon Bielicki – polski pisarz, eseista, dziennikarz, tłumacz języka rosyjskiego. Zmarł w 1972 r.

1931 – zmarł pochodzący ze Lwowa Jan Dąbski – polski działacz ludowy i polityk, dziennikarz, kierownik resortu spraw zagranicznych w 1921 r. Urodzony w 1880 r. pod Lwowem.

1961 – zmarł Ludwik Fleck – polski mikrobiolog pochodzenia żydowskiego, specjalista z dziedziny bakteriologii, immunologii i hematologii. Był także autorem wielu cenionych prac filozoficznych. Urodzony w 1896 r. we Lwowie.

Kresy24.pl / Historyczne Kalendarium Kresowe – 5 czerwca