6 czerwca w Historii Kresów

6 czerwca 2013

1841 – w Milkowszczyźnie na Grodzieńszczyźnie urodziła się Eliza Orzeszkowa – wybitna polska pisarka, autorka m.in. powieści „Nad Niemnem”, społeczniczka.

Zawsze wierna Grodzieńszczyźnie, Eliza Orzeszkowa – z domu Korwin-Pawłowska – była jedną z najwybitniejszych postaci polskiej literatury z Kresów, a jej twórczość była z nimi związana bardziej niż kogokolwiek innego. Dwukrotnie była kandydatką do literackiej Nagrody Nobla – za pierwszym razem mało brakowało, aby otrzymała ją wspólnie z Henrykiem Sienkiewiczem.

Przypomnijmy, że po wyjeździe z Milkowszczyzny dzieciństwo Elizy Orzeszkowej upłynęło w Grodnie, w domu przy ulicy Brygidzkiej, a w wieku 11 lat pojechała na naukę do Warszawy. Wróciła do Milkowszczyzny w 1857 r. i wkrótce wyszła za Piotra Orzeszkę – ziemianina z powiatu kobryńskiego. Po ślubie zamieszkała w majątku męża w Ludwinowie.

W czasie Powstania Styczniowego w czerwcu 1863 r. Eliza Orzeszkowa ukrywała tam Romualda Traugutta przed rosyjskimi władzami. Jesienią 1863 r. Piotr Orzeszko został aresztowany, a w 1865 r. zesłany na Sybir. Majątek skonfiskowano.

Na początku 1864 r. Orzeszkowa znowu przeniosła się do Milkowszczyzny, a od 1869 r. ponownie zamieszkała w Grodnie, oddając się do końca życia pracy pisarskiej, społecznej i patriotycznej. Po rozwodzie z Orzeszką ponownie wyszła za mąż w 1894 r. za swojego wieloletniego przyjaciela Stanisława Nahorskiego.  Zmarła w 1910 r. Jest pochowana na starym cmentarzu katolickim w Grodnie.

Czytelnikom, a szczególnie turystom udającym się na Grodzieńszczyznę, polecamy obszerną ilustrowaną podróż „Śladami Elizy Orzeszkowej” autorstwa Stanisława Poczobuta.

1569 – województwa kijowskie i bracławskie przyłączono do Korony Królestwa Polskiego.

1824 – w Łyścu koło Stanisławowa urodził się Izaak Mikołaj Isakowicz – polski duchowny, arcybiskup lwowski obrządku ormiańskiego, społecznik, filantrop, pisarz, teolog. Patriota niezwykle zasłużony dla Lwowa i miejscowej ludności. Honorowy obywatel 9 miast, w tym Lwowa i Stanisławowa. Zmarł w 1901 r. Pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie.

1836 – w Cyganówce Zielenieckiej pod Kamieńcem Podolskim urodził się Mikołaj Biernacki – poeta, satyryk, redaktor, współwłaściciel księgarni, wydawca, związany ze środowiskiem galicyjskich demokratów. W latach 1878-81 redagował „Tydzień Literacki, Artystyczny, Naukowy i Społeczny”. Był członkiem Koła Literacko-Artystycznego we Lwowie. Zmarł w 1901 r.

1876 – w majątku Ozierany na Wołyniu urodził się Jan Wroczyński – polski wojskowy, polityk, minister. Zmarł w 1945 r.

1892 – urodził się Leon Kozłowski – polski archeolog, polityk, premier II RP. Członek Związku Strzeleckiego. W czasie I wojny światowej służył w 1 Pułku Ułanów Legionów Polskich, a od 1917 r. należał do Polskiej Organizacji Wojskowej. Ochotnik wojny polsko – bolszewickiej. Profesor archeologii Uniwersytetu im. Jana Kazimierza we Lwowie. Od 1926 r. po przewrocie majowym organizował Związek Naprawy Rzeczypospolitej we Lwowie. Zmarł w 1944 r.

1912 – urodził się Antoni Komendo-Borowski – polski przedwojenny piłkarz, reprezentant Polski, od lipca 1933 r. do wybuchu wojny reprezentował barwy Pogoni Lwów. Uczestnik kampanii wrześniowej, w obozie jenieckim na Węgrzech grał w obozowej drużynie Junak Drohobycz. Zmarł w 1984 r.

1922 – we Lwowie urodził się Jerzy Broszkiewicz – polski prozaik, dramatopisarz, eseista i publicysta. Zmarł w 1993 r.

1923 – zmarł Leon Biliński – polityk polski, ekonomista, profesor i rektor Uniwersytetu Lwowskiego, minister skarbu urodzony w 1846 r.

1928 – we Lwowie urodził się Janusz Gniatkowski – polski piosenkarz.

1929 – we Lwowie urodził się Bogusław Schaeffer – polski muzykolog, kompozytor, krytyk muzyczny, dramaturg, grafik i pedagog. Autor książek i artykułów na temat muzyki współczesnej oraz historii muzyki.

1933 – w Nieświeżu urodził się Ryszard Ksieniewicz – polski lekkoatleta, dziesięcioboista. Zmarł w 2010 r.

1933 – w Wilnie urodził się Zbigniew Żakiewicz – polski pisarz, publicysta, rusycysta i historyk literatury rosyjskiej. Zmarł w 2010 r.

1947 – zmarł Władysław Raczkiewicz – polski działacz polityczny, społeczny i wojskowy, uczestnik I wojny światowej i walk z bolszewikami, minister spraw wewnętrznych w czterech rządach II RP, senator i marszałek Senatu III kadencji, wojewoda nowogródzki, wileński, krakowski, pomorski, prezes Światowego Związku Polaków z Zagranicy, Prezydent RP na Uchodźstwie. Przed I wojną pracował jako adwokat w Mińsku. W 1918 r. brał udział w obronie Mińska przed bolszewikami, w 1920 r. dowodził ochotniczym oddziałem kresowym walczącym o Wilno. Delegat przy rządzie Litwy Środkowej w Wilnie. Urodzony w 1885 r. w Gruzji.

Kresy24.pl / Historyczne Kalendarium Kresowe – 6 czerwca