23 grudnia w Historii Kresów

23 grudnia 2013

1884 – w warszawskim dzienniku „Słowo” ukazał się pierwszy odcinek powieści Henryka Sienkiewicza „Potop”.

1596 – w Brześciu Litewskim zawarto tzw. unię brzeską. W jej wyniku w Rzeczypospolitej Obojga Narodów Cerkiew prawosławna połączyła się z Kościołem katolickim. W ramach Unii część duchownych i wyznawców prawosławia uznała papieża za głowę Kościoła i przyjęła dogmaty katolickie, zachowując jednak bizantyjski ryt liturgiczny. Następstwem Unii Brzeskiej był m.in. podział społeczności prawosławnej na zwolenników unii – unitów i przeciwników – dyzunitów.

1777 – urodził się Aleksander I Romanow – car Rosji i król Polski. Uchodził za „przyjaznego Polakom”. Jego przyjaciel Adam Czartoryski był w czasie panowania Aleksandra I Romanowa ministrem spraw zagranicznych Imperium Rosyjskiego. Za jego czasów reaktywowany został również Uniwersytet Wileński z polskim językiem nauczania. Car Aleksander zmarł w 1825 r.

1791 – cesarzowa Katarzyna II ustanowiła na terenie zaboru rosyjskiego strefę osiedlenia, gdzie wolno było zamieszkiwać Żydom. W skład tej strefy wchodziły zachodnie gubernie rosyjskie, utworzone po rozbiorach Polski, a także gubernie południowo – zachodnie nadczarnomorskie.

1796 – w Wierzchowicach pod Brześciem Litewskim urodził się Wiktor Heltman – polski działacz polityczny, publicysta. Zmarł w 1874 r.

1815 – w Uładówce na Podolu zmarł Jan Potocki – polski pisarz, podróżnik, polityk, historyk, pierwszy archeolog polski, badacz starożytności słowiańskich. (Urodził się w 1761 r. w Pikowie na Podolu)

1831 – w Justianowie koło Kopciowa na Litwie zmarła Emilia Plater – bohaterka narodowa Polski, Białorusi i Litwy, kapitan Wojska Polskiego w czasie Powstania Listopadowego, hrabianka. (Urodzona w 1806 r. w Wilnie)

1910 – w Wilnie urodził się Seweryn Butrym – polski aktor. Studiował na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie. Występował na scenach m.in. Teatru Miejskiego we Lwowie (1934–37), Teatru Pokucko – Podolskiego w Stanisławowie i Teatru Miejskiego w Grodnie. Zmarł w 1981 r.

1920 – w II Rzeczypospolitej utworzono województwa: krakowskie, lwowskie, stanisławowskie i tarnopolskie.

1978 – zmarł Mieczysław Pawlikowski – lotnik, bombardier Polskich Sił Powietrznych na Zachodzie, aktor teatralny, filmowy, telewizyjny i radiowy, reżyser. (Urodził się w 1920 r. w Żytomierzu).

Kresy24.pl / Historyczne Kalendarium Kresowe – 23 grudnia