Winnica: Wystawa „Rozkaz nr 00485. Antypolska operacja NKWD na sowieckiej Ukrainie 1937–1938”

Dr Jarosław Szarek, prezes Instytutu Pamięci Narodowej, otworzył w holu siedziby Rady Miasta Winnica wystawę „Rozkaz nr 00485. Antypolska operacja NKWD na sowieckiej Ukrainie 1937–1938” przygotowaną przez polski IPN we współpracy z Państwowym Archiwum Obwodowym w Chmielnickim, Winnicy i Odessie. Wystawa objęta jest patronatem prezydenta RP Andrzeja Dudy. W uroczystości wzięli udział też dyrektor Państwowego Archiwum Obwodowego w Winnicy dr Jurij Łehun, konsul generalny RP w Winnicy Damian Ciarciński, dyrektor „Centrum Historii Winnicy” Ołeksandr Fedoryszen oraz mieszkańcy Winnicy, w tym przedstawiciele licznej w tym mieście polskiej społeczności.

Wystawę będzie można oglądać do 19 kwietnia.

W programie wizyty prezesa IPN oraz towarzyszącej mu delegacja z Archiwum IPN jest również złożenie kwiatów i zapalenie zniczy pod tablicą poświęconą Marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu i tablicą upamiętniającą ofiary NKWD oraz we wspólne ze stroną ukraińską  złożeniu kwiatów pod pomnikiem Symona Petlury.

Wczoraj w Żytomierzu odbyło się spotkanie delegacji pracowników Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w składzie: dr Mariusz Żuławnik i Mariusz Kwaśniak – zastępcy dyrektora Archiwum IPN oraz Paweł Zielony, z Igorem Słobożanem, dyrektorem Archiwum Państwowego Obwodu Żytomierskiego, w celu nawiązania współpracy archiwalno-historycznej.

“Na 16 planszach wystawy przedstawione zostały losy osób represjonowanych w ramach „operacji polskiej”, przeprowadzonej przez NKWD w Związku Sowieckim w latach 1937–1938, podczas której aresztowano ponad 143 tys. osób. Spośród nich co najmniej 111 tys. skazano na karę śmierci. Blisko 30 tys. Polaków zesłano do łagrów. Tylko na Ukrainie, gdzie znajdowało się największe skupisko ludności polskiej w ZSRS, osądzono 55 928 osób, z których 47 327 zamordowano.Ekspozycja pod Patronatem Narodowym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy w Stulecie Odzyskania Niepodległości powstała dzięki materiałom archiwalnym, przekazanym do IPN przez ukraińskie Państwowe Archiwa Obwodowe w Odessie, Chmielnickim i Winnicy. Dokumenty wytworzone przez NKWD są dowodem planowej, zbrodniczej działalności sowieckiego aparatu represji, która nigdy nie miała zostać ujawniona. Aresztowanych w ramach operacji mężczyzn oskarżano o przynależność do Polskiej Organizacji Wojskowej, nieistniejącej od 1921 r., która miała rzekomo prowadzić działalność szpiegowsko-wywrotową na rzecz II Rzeczypospolitej. Na większości z nich wykonano wyrok śmierci. Żony „szpiegów” lub „wrogów ludu” były zsyłane na 5 do 10 lat do Kazachstanu za to, że nie informowały organów władzy sowieckiej o „kontrrewolucyjnej działalności szpiegowskiej” męża. Ich dzieci często odsyłano do domów dziecka lub więziono w obozach i koloniach pracy.” informuje IPN.

Oprac. MaH, ipn.gov.pl