• ARCHIWUM KRESOWE
  • PODRÓŻE PO KRESACH
  • BIBLIOTEKA KRESOWA
  • KUCHNIA KRESOWA
  • Niepodległość
  • KALENDARIUM
    • Styczeń w Historii Kresów
    • Luty w Historii Kresów
    • Marzec w Historii Kresów
    • Kwiecień w Historii Kresów
    • Maj w Historii Kresów
    • Czerwiec w Historii Kresów
    • Lipiec w Historii Kresów
    • Sierpień w Historii Kresów
    • Wrzesień w Historii Kresów
    • Październik w Historii Kresów
    • Listopad w Historii Kresów
    • Grudzień w Historii Kresów
  • POLACY NA WSCHODZIE
  • HISTORIA I WSPOMNIENIA
  • WYSZUKIWARKA KRESOWA
  • GAZETY KRESOWE
    • Archiwum “Magazynu Polskiego”
    • Archiwum “Głosu znad Niemna”
    • Archiwum “Echa Polesia”
    • Archiwum “Polaka na Łotwie”
    • Archiwum “Kuriera Galicyjskiego”
    • Archiwum “Słowa Polskiego”
    • Archiwum “Monitora Wołyńskiego”
    • Archiwum “Głosu Polonii”
    • Archiwum “Polonii Charkowa”
    • Archiwum “Dziennika Kijowskiego”
    • Archiwum “Krynicy”
    • Archiwum “Gazety Polskiej Bukowiny”
    • Archiwum “Wołanie z Wołynia”
    • Archiwum “Naszych Dróg”
    • Archiwum “Tęczy Żytomierszczyzny”
    • Archiwum “Lwowskich Spotkań”
    • Archiwum “Polaków Donbasu”
    • Archiwum “Mozaiki Berdyczowskiej”
    • Archiwum “Słowa Życia”
  • TV Kresy24.pl
Kresy24.pl – Wschodnia Gazeta Codzienna
  • 26 Lut 2021
  • Ukraina
  • Białoruś
  • Rosja
  • Litwa
  • Azja i Zakaukazie
  • Region Bałtyku
  • Trójmorze
  • русский
  • yкраїнська
Kresy24.pl - Wschodnia Gazeta Codzienna
  • ARCHIWUM KRESOWE
  • PODRÓŻE PO KRESACH
  • BIBLIOTEKA KRESOWA
  • KUCHNIA KRESOWA
  • Niepodległość
  • KALENDARIUM
    • Styczeń w Historii Kresów
    • Luty w Historii Kresów
    • Marzec w Historii Kresów
    • Kwiecień w Historii Kresów
    • Maj w Historii Kresów
    • Czerwiec w Historii Kresów
    • Lipiec w Historii Kresów
    • Sierpień w Historii Kresów
    • Wrzesień w Historii Kresów
    • Październik w Historii Kresów
    • Listopad w Historii Kresów
    • Grudzień w Historii Kresów
  • POLACY NA WSCHODZIE
  • HISTORIA I WSPOMNIENIA
  • WYSZUKIWARKA KRESOWA
  • GAZETY KRESOWE
    • Archiwum “Magazynu Polskiego”
    • Archiwum “Głosu znad Niemna”
    • Archiwum “Echa Polesia”
    • Archiwum “Polaka na Łotwie”
    • Archiwum “Kuriera Galicyjskiego”
    • Archiwum “Słowa Polskiego”
    • Archiwum “Monitora Wołyńskiego”
    • Archiwum “Głosu Polonii”
    • Archiwum “Polonii Charkowa”
    • Archiwum “Dziennika Kijowskiego”
    • Archiwum “Krynicy”
    • Archiwum “Gazety Polskiej Bukowiny”
    • Archiwum “Wołanie z Wołynia”
    • Archiwum “Naszych Dróg”
    • Archiwum “Tęczy Żytomierszczyzny”
    • Archiwum “Lwowskich Spotkań”
    • Archiwum “Polaków Donbasu”
    • Archiwum “Mozaiki Berdyczowskiej”
    • Archiwum “Słowa Życia”
  • TV Kresy24.pl
Home
Archiwum Kresowe
Iwieniec

Kościół św. Trójcy w Iwieńcu

08 Lut 2014 Archiwum Kresowe, Iwieniec 2 comments

 

Fara w Iwieńcu, fot. Bronisław Władysław  Król

Fara w Iwieńcu, fot. Bronisław Władysław Król

                        

W 1587 r. (rozpoczęcie panowania króla Zygmunta III Wazy), rotmistrz i dworzanin J.K.Mości, właściciel Iwieńca Mikołaj Dowoyno Sołłohub, w ostatniej swojej woli „determinował ażeby ciało jego w kościele iwienieckim deponowane było”.[1]

„Kościół parafialny w Iwieńcu, w dobrach obywatelskich położonych, w guberni mińskiej w powiecie mińskim ufundowany został w roku 1606 przez króla polskiego Zygmunta III Wazę. W 139 lat później ówczesny dziedzic Iwieńca Jan Dowoyno Sołłohub, podskarbi W.Ks.Litewskiego – w 1745 r. dokonał znaczących napraw starych murów, ozdobił świątynię, a jej fundusz wyjaśnił i pomnożył”.[2]

W  opisie Parafii Trójcy  Przenajświętszej z Drohiczyna (założona w 1386 r.), znajdujemy stwierdzenie, że „dnia 23 XI 1492 r., Wielki Książę Litewski Aleksander Jagiellończyk (1492 – 1501) „nadał plebanowi drohickiemu księdzu Janowi z Iwieńca sześć rączek miodu ze swej daniny”.[3]

Sugerując się tym ostatnim faktem, należy stwierdzić, że w Iwieńcu  w XV wieku istniała katolicka parafia, i kościół parafialny – „ksiądz Jan z Iwieńca !”.

 W XVI wieku – 1553 r., w powiecie mińskim  istniały parafie katolickie: „Leżące na pograniczu oszmiańsko – mińskim: Naliboki, Wiszniew, Iwieniec, Pierszaje…, wyznaczały mniej więcej zasięg ludności katolickiej, a więc  litewskiej z języka lub pochodzenia. Litwini ulegali rutenizacji, ale wytrwali przy katolicyzmie”.[4]

Możemy przypuszczać, że po erygowaniu parafii katolickiej w Iwieńcu – najprawdopodobniej przez W.Ks.Litewskiego Aleksandra Jagiellończyka (nie jest wykluczone, że wcześniej, przez króla Władysława Jagiełłę 1386 – 1434), najpierw zbudowano kościół drewniany – farę modrzewiową, a dopiero w 1606 murowaną farę pw. św. Trójcy (fundacja króla Zygmunta III Wazy).

Iwieniecka Fara św. Trójcy znajdowała się w centrum miasteczka. Kościół liczył 45 łokci długości, 20 szerokości, 17 wysokości. Wzmocniony murowanym sklepieniem, wspartym na filarach, ozdobiony jest dwiema wieżami; na jednej z nich umieszczony jest zegar. Wewnątrz mieści pięć ołtarzy z obrazami: Trójcy Przenajświętszej, Ukrzyżowanego Chrystusa, Matki Boskiej Różańcowej, św. Michała Archanioła i Wincentego a Paulo… Zakrystia w dostatnie srebro i inne kościelne sprzęty jest bogato zaopatrzona. Proboszcz dopełnia swe obowiązki z pomocą dwóch wikariuszy, utrzymywanych jego nakładem. O pół wiorsty od kościoła, za miasteczkiem, usytuowany jest cmentarz, a na nim kaplica, wystawiona na podmurowaniu, zaopatrzona w potrzebne sprzęty liturgiczne; w jej jednym ołtarzu widnieje obraz Ukrzyżowanego Chrystusa. Szpital stanowi murowany dom; w nim w okresie sprawowania wizyty zamieszkiwało kilkanaście niedołężnych osób, utrzymujących się dzięki hojności proboszcza z jałmużny. W majętności Staczynki (prawidłowo Starzynki)… znajduje się filialny kościółek.[5]

W 1702 r., właścicielem Iwieńca został stolnik miński Teodor Wańkowicz, który osadził w mieście O.O.Franciszkanów, i uposażył ich ziemią na której wybudowano nowy – drugi kościół i klasztor pw. św. Michała, który stoi do dzisiaj.

W Iwieńcu były więc dwa kościoły:  farny pw. św. Trójcy, najstarszy – „pamiętający Jagiellonów i Wazów”), i Franciszkanów pw. św. Michała.

Stan taki na ziemi iwienieckiej istniał do  końca I Rzeczpospolitej  w 1793 ( II zabór rosyjski), i podczas zaborów do roku 1868 kiedy obydwa murowane kościoły najpierw zamknięto, a w latach 1880 – 1885  zamieniono na prawosławne cerkwie.

W tych trudnych latach ludność katolicka parafii iwienieckiej, modliła się i uczęszczała do katolickiego kościoła w Kamieniu (ok. 10 km od Iwieńca) który funkcjonował w okresie zaborów.

W 1888 r. w Iwieńcu wybuchł pożar, który zniszczył miasteczko i przerobioną na  cerkiew prawosławną farę – pw. św. Trójcy. Pożar wybuchł w dzień św. Trójcy (56 dni po Wielkanocy – połowa czerwca), w czym mieszkańcy widzieli „palec Boży”.

Najstarszy iwieniecki kościół, który służył wiernym przez prawie 300 lat przestał istnieć na zawsze !

Antenaci piszącego ten artykuł  (3 km od Iwieńca), na  pewno korzystali z sakramentów świętych oraz  uczestniczyli  w nabożeństwach i uroczystościach w  kościele farnym pw. św. Trójcy w Iwieńcu !

Pro memoria

Stanisław Karlik



[1]  Bronisław Władysław Król, Szkoła jako instytucja wychowawcza w środowisku małomiasteczkowym”, PIN, Warszawa 1938, s.9

[2] Borejko, Chodźko, Diecezja Mińska ok. 1830 r., T.1.(W) Polska Biblioteka Internetowa).

[3] Ks. dr Zbigniew Rostkowski, Drohiczyn Parafia Trójcy Przenajświętszej (wydanie elektroniczne w Internecie)

[4] Jerzy Ochmański „Litewska granica etniczna na wschodzie od epoki plemiennej do XVI wieku (wyd.elektr.)

[5] Borejko, Chodźko, Diecezja Mińska ok. 1830 r., T.1. (Polska Biblioteka Internetowa)

Podziel się tym z innymi. Udostępnij na:

Powiązane wiadomości:

Brak powiązanych wiadomości

Tagi: Cerkiew prawosławna Drohiczyn historia Kresów Wschodnich Iwieniec Jagiellonowie Kamień Kościół katolicki kościoły na Kresach Kresy Wschodnie Mińsk Naliboki Oszmiana Pierszaje Polacy na Białorusi Polacy na Kresach Starzynki Zygmunt III Waza
  • Tags
  • Cerkiew prawosławna
  • Drohiczyn
  • historia Kresów Wschodnich
  • Iwieniec
  • Jagiellonowie
  • Kamień
  • Kościół katolicki
  • kościoły na Kresach
  • Kresy Wschodnie
  • Mińsk
  • Naliboki
  • Oszmiana
  • Pierszaje
  • Polacy na Białorusi
  • Polacy na Kresach
  • Starzynki
  • Zygmunt III Waza

2 komentarzy

  1. Pawel W. Lidtke
    21 stycznia 2015 o 12:29 Odpowiedz ↓

    Szanowny Panie Stanislawie,
    winszuje i gratuluje pasji i trudu w podjeciu i kontynuacji badania i dokumentacji historii naszych korzeni.
    Jako Panski rowiesnik,(urodzilem sie bowiem rowniez w 1950 roku we Wroclawiu jako jeden z synow Wlodzimierza Lidtke z Lidy, oraz Antoniny Lidtke z. domu Matusewicz z Sidziewicz /kolo Iwienca i Kamienia/), osmielam sie pisac do Pana po imieniu.
    O ile bedzie to mozliwe, prosze o kontakt, np. Majlowy, lub telefoniczny, chetnie odpisze lub odzwonie.
    W Iwiencu bylem jeszcze z rodzicami osobiscie, pierwszy raz przed prawie 60-ciu laty, i chetnie podziele i wymienie sie wrazeniami, znajomoscia i materialami dotyczacymi osob i z nimi zwiazanymi miejscami.
    Przy okazji prosilbym o udosteonienie posiadanych danych dotyczacych osob z rodziny mojej mamy. Wioske w ktorej urodzila sie,jej 5 siostr,ojciec Felicjan M., jego brat Ignacy M. i siostra Ewelina Kruchlik z.d. M., nabyl od Plewakow moj pradziadek Piotr Matusewicz. Syn Ignacego z rodzina mieszka do dzs dnia w Iwiencu. Jak otrzymam ich aktualny Adres ?
    Z pozdrowieniami
    Pawel W. Lidtke

  2. Pawel W. Lidtke
    15 lutego 2015 o 18:17 Odpowiedz ↓

    Pozdrawiam i prosze o wiadomosci. Pawel A.W. Lidtke
    15.02.2015, Hamburg. www.artort-hamburg.de

Dodaj komentarz Anuluj

Najczęściej czytane
Ukraina przejęła rurociąg „Samara-Zachód” – współwłasność Medwedczuka

Ukraina przejęła rurociąg „Samara-Zachód” – współwłasność Medwedczuka

Zapomniane polskie państwo między Rosją i Chinami

Zapomniane polskie państwo między Rosją i Chinami

Ukraiński wywiad: Rosja chce ukończyć Nord Stream 2 do 12 czerwca

Ukraiński wywiad: Rosja chce ukończyć Nord Stream 2 do 12 czerwca

Bestialskie tortury w rosyjskiej kolonii karnej. Wyciekły nagrania

Bestialskie tortury w rosyjskiej kolonii karnej. Wyciekły nagrania

Białoruskie MSZ sugeruje zachodnim dyplomatom możliwość wydalenia z Mińska

Białoruskie MSZ sugeruje zachodnim dyplomatom możliwość wydalenia z Mińska

Rosja grozi, że uderzy na NATO jako pierwsza

Rosja grozi, że uderzy na NATO jako pierwsza

Pieskow: Ukraina przestała być dla Rosji państwem przyjaznym

Pieskow: Ukraina przestała być dla Rosji państwem przyjaznym

Rosyjska agresja w Donbasie kosztuje ten region już ponad 50 mld dolarów

Rosyjska agresja w Donbasie kosztuje ten region już ponad 50 mld dolarów

Łukaszenka u Putina (WIDEO) (ZDJĘCIA)

Łukaszenka u Putina (WIDEO) (ZDJĘCIA)

"Kijów wyczerpał zdolności do przesuwania się na Zachód w oparciu o Niemcy"

"Kijów wyczerpał zdolności do przesuwania się na Zachód w oparciu o Niemcy"

Najnowsze
26 Lut
Białoruś

Łukaszenka porównał białoruskich sportowców do judaszy

26 Lut
Ukraina

Południe Ukrainy może zamienić się w pustynię

26 Lut
Białoruś

W 2020 roku za „ekstremizm” wszczęto na Białorusi 2,3 tys. spraw karnych

26 Lut
Ukraina

Zełenski mianował ambasador Ukrainy w USA

26 Lut
Białoruś

Unia Europejska o rok przedłużyła sankcje wobec białoruskich urzędników

26 Lut
Historyczne Kalendarium Kresowe

26 lutego w Historii Kresów

25 Lut
Ukraina

Zełenski zobowiązał się do odtworzenia lotniska w Mariupolu

Publikacje wyrażają jedynie poglądy autora/ów i nie mogą być utożsamiane z oficjalnym stanowiskiem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

© Kresy24.pl 2018. Wszelkie Prawa Zastrzeżone.  Kontakt | Polityka prywatności
Produkcja: Fundacja Wolność i Demokracja