1 lipca w Historii Kresów

1 lipca 2013

1942 – śmiercią samobójczą zginął Bolesław Wieniawa-Długoszowski – generał, dyplomata, adiutant Józefa Piłsudskiego, pochodzący z Kresów i związany w młodości ze Lwowem.

Urodził się w 1881 r. w Maksymówce koło Stanisławowa. Do gimnazjum chodził we Lwowie, ale z powodu „nieokiełznanego temperamentu” był parokrotnie usuwany ze szkoły. W końcu trafił do słynącego z rygoru gimnazjum jezuickiego w Chyrowie, z którego jednak uciekł. W końcu jednak podjął studia na wydziale lekarskim Uniwersytetu Lwowskiego, które ukończył z wyróżnieniem.

Był powszechnie znany w środowisku cyganerii lwowskiej i w miejscowych środowiskach artystycznych. Utrzymywał kontakty z Kornelem Makuszyńskim, Tadeuszem Micińskim, Janem Kasprowiczem, Stanisławem Przybyszewskim, Leopoldem Staffem i Stanisławem Wyspiańskim. Sam zresztą także pisał wiersze.

Późniejsza kariera wojskowa Wieniawy-Długoszowskiego była wielokrotnie opisywana, przypomnijmy tylko najbardziej znaczące wydarzenia z jego biografii: brał udział w przygotowaniu Wyprawy Wileńskiej w 1919 r. i Kampanii Kijowskiej w 1920 r., uczestniczył w Bitwie Warszawskiej. W czasie wojny polsko – bolszewickiej dowodził także jednostkami kawalerii.

Nie można też nie wspomnieć, że Wieniawa-Długoszowski był jedną z najbarwniejszych postaci II RP, słynąc z umiłowania kobiet, koni i hucznej zabawy. Nie każdy pewnie wie, że tak popularne dziś powiedzenie: „Skończyły się żarty, zaczęły się schody” pochodzi właśnie od niego, kiedy założył się z kolegami, że wjedzie po schodach na koniu na pierwsze piętro hotelu Bristol w Warszawie. Wjechał.

1569 – zaprzysiężono unię polsko-litewską, tzw. Unię Lubelską – w jej wyniku powstało państwo znane w historiografii jako Rzeczpospolita Obojga Narodów – ze wspólnym monarchą, herbem, sejmem, walutą, polityką zagraniczną i obronną. Zachowano odrębny skarb, urzędy, wojsko i sądownictwo. Zobacz artykuł o Unii Lubelskiej.

1812 – Napoleon Bonaparte powołał Komisję Rządu Tymczasowego Wielkiego Księstwa Litewskiego.

1839 – zmarł Seweryn Krzyżanowski – polski podpułkownik, uczestnik wojen napoleońskich, przywódca Towarzystwa Patriotycznego. Urodzony w 1787 r. w Parchamówce na Ukrainie.

1906 – urodził się Maciej Kalenkiewicz, ps. „Kotwicz”, podpułkownik dyplomowany Wojska Polskiego, cichociemny, żołnierz Armii Krajowej, dowódca partyzancki w Okręgu Nowogródek. Służył w oddziałach „Łupaszki” i „Hubala”. Był współautorem koncepcji AK-owskiej operacji „Ostra Brama”.

Uważał, że zamanifestowanie polskości Wilna wobec aliantów i wkraczających wojsk sowieckich jest konieczne. Ranny w czasie przebijania się do Wilna, z amputowaną ręką walczył jeszcze przez dwa miesiące. Poległ w bitwie z batalionem NKWD w Surkontach w 1944 r.

Przeczytaj więcej o Macieju Kalenkiewiczu.

1920 – powołano Radę Obrony Państwa – jej powstanie wiąże się bezpośrednio z przezwyciężaniem kryzysu gabinetowego w czerwcu 1920 r. i groźbą inwazji wojsk Rosji sowieckiej na etnicznie polskie ziemie.

1923 – w Głębokiem na Wileńszczyźnie urodził się Zygmunt Rudomino – polski kontradmirał, uczestnik II wojny światowej. Zmarł w 1993 r.

1986 – zmarła Antonina Barczewska – polska aktorka urodzona we Lwowie w 1915 r.

2003 – zmarła Dora Kacnelson – polska i żydowska historyk, literaturoznawca i slawistka, badaczka dziejów Kresów Wschodnich i polskich zesłańców.

Autorka pracy „Polscy naukowcy Wilna i Lwowa pod okupacją sowiecką” wydanej przez Instytut Kultury w Paryżu pod zmienionym wbrew jej intencjom tytułem „Polscy naukowcy Wilna i Lwowa 1939-1941”. Pracując w Czicie na Syberii badała w Okręgowym Archiwum Męczeństwa m.in. katalogi zesłańców znajdując w nich wiele dokumentów dotyczących polskich powstańców.

Kilkakrotnie wyrzucana z pracy za swą działalność. Była wiceprezesem gminy żydowskiej w Drohobyczu i równocześnie wielką polską patriotką, m.in. działaczką Towarzystwa Kultury Polskiej Ziemi Drohobyckiej.

Osobiście odwiedzała polskie wioski na Kresach i niosła pomoc materialną chorym i opuszczonym Polakom. Zwolenniczka pojednania polsko – żydowsko – ukraińskiego i polsko – litewskiego. Urodzona w 1921 r.

Kresy24.pl / Historyczne Kalendarium Kresowe – 1 lipca