Ukrainiec podejrzany o udział w zbrodniach nazistowskich deportowany z USA do Niemiec

95-letni Jakiw Palij uznawany jest za ostatniego żyjącego kolaboranta III Rzeszy podejrzanego o udział w zbrodniach podczas II wojny światowej.

Palij jest obywatelem amerykańskim, ale ma pochodzenie ukraińskie, a urodził się na terytorium II Rzeczpospolitej. Mieszkał w Nowym Jorku przez prawie 70 lat po II wojnie światowej (wyemigrował do USA w 1949 roku, obywatelstwo uzyskał w 1959 roku). Z zawodu był kreślarzem. Dziś został przetransportowany samolotem do Duesseldorfu.

Według badaczy (np. z Centrum Szymona Wiesenthala), co potwierdził też kilkanaście lat temu amerykański sąd, Palij służył jako strażnik w oddziałach pomocniczych SS w obozie pracy przymusowej Trawniki w okupowanej przez Niemców Polsce. W Trawnikach mieścił się też obóz szkoleniowy SS nastawiony właśnie między innymi na pozyskiwanie i szkolenie do różnego rodzaju służby pomocniczej w SS (od zadań logistycznych i cywilnych po zadania policyjne i bojowe – w tym udział w zbrodniach – tzw. Hiwis, skrót od Hilfswillige) kolaborantów i volksdeutschów. Kolaborantów rekrutowano m.in. spośród cywilnej ludności ukraińskiej, z krajów bałtyckich, Białorusi i zajmowanych przez Niemcy terenów Rosji, a także spośród jeńców sowieckich skłonnych do kolaboracji z Niemcami.

Biały Dom wydał oświadczenie, w którym podkreślił, że prezydent USA Donald Trump nadał „priorytet” sprawie usunięcia „tego zbrodniarza wojennego z ziemi amerykańskiej”.

„W toku (…) negocjacji Prezydent Trump i jego administracja zabezpieczyły deportację Palija do Niemiec i zaangażowały USA we wspólne wysiłki razem z kluczowym europejskim sojusznikiem” – czytamy w oświadczeniu.

Kompromitująca przeszłość Palija została ujawniona przez amerykańskie media w 2003 roku. W 2005 roku sąd amerykański pozbawił go obywatelstwa i nakazał jego deportację. Ale do niej nie dochodziło, bo ani Polska, ani Ukraina nie chciały przyjąć Palija. Niemcy również długo odrzucały propozycję przyjęcia go argumentując, że nigdy nie był niemieckim obywatelem. Na razie nie wiadomo, czy Palij stanie przed sądem w Niemczech.

Oprac. MaH, rferl.org

Na zdjęciu: SS-mani z Trawników podczas zbrodniczej likwidacji getta warszawskiego, zdjęcie z raportu Stroopa

Podziel się tym z innymi. Udostępnij na: