09 wrz 2025816
1698 – hetman Feliks Kazimierz Potocki pokonał ponad dwukrotnie liczniejszych Tatarów pod Podhajcami. Była to ostatnia zwycięska bitwa wojska polskiego z Tatarami.
Wiedząc o planowanej wyprawie polskiego króla Augusta II Mocnego na Mołdawię przeciwko Turkom, 14-tysięczna armia tatarska Kapłana-Gireja uderzyła jako...
06 wrz 20251277
1941 – utworzono getto w Wilnie. We wrześniu 1943 r. wybuchło w nim powstanie żydowskie, po którym getto zlikwidowano. W czasie okupacji Niemcy i Litwini zgładzili ok. 70 tys. wileńskich Żydów.
Masowe egzekucje Żydów z Wilna zaczęły się jeszcze przed utworzeniem getta. Do początku września w lesie w Ponarach...
04 wrz 20251163
1809 – w Krzemieńcu urodził się Juliusz Słowacki herbu Leliwa - jeden z trzech najwybitniejszych polskich poetów romantycznych i Wieszczów Narodowych, dramaturg i filozof.
Był synem Euzebiusza Słowackiego, profesora literatury w Liceum Krzemienieckim i na Uniwersytecie Wileńskim. Matką poety była Salomea z...
30 sie 20251762
1943 – Rzeź Wołyńska: w Woli Ostrowieckiej grupa bandytów z UPA dokonała masakry 628 Polaków, w tym 220 dzieci do lat 14 i 7 Żydów. Tego dnia masakry ludności polskiej przez Ukraińców miały także miejsce w Gaju, Budach Ossowskich, Jankowcach, Kątach i Ostrówkach.
W mordzie w Woli Ostrowieckiej - oprócz bandytów...
28 sie 2025672
1919 – zwycięsko zakończyło się 6-dniowe Powstanie Sejneńskie - polscy powstańcy, wspierani przez polskie wojsko, wyparli wojska litewskie z Suwalszczyzny.
Przyjrzyjmy się krótko sytuacji poprzedzającej polski zryw. Po wycofaniu się wojsk niemieckich z tego regionu Rada Najwyższa Ententy wytyczyła linię...
19 sie 2025736
1506 – w Wilnie zmarł król Aleksander Jagiellończyk, wnuk Jagiełły, ostatni z Wielkich Książąt Litewskich znający język litewski. Dbał o rozwój Wilna i silną pozycję Księstwa.
Urodził się w 1461 r. Po śmierci Kazimierza Jagiellończyka od 1492 r. samodzielnie władał Wielkim Księstwem Litewskim i choć było...
14 sie 2025717
1018 – Bolesław Chrobry zdobył Kijów podczas słynnej Wyprawy Kijowskiej. Legenda głosi, że wjeżdżając do miasta wyszczerbił o Złotą Bramę swój miecz, zwany potem Szczerbcem.
Celem Wyprawy Kijowskiej było osadzenie na tronie w Kijowie zięcia Bolesława - Świętopełka I, obalenie Jarosława I Mądrego, który...
12 sie 20251072
1654 - hetman wielki litewski Janusz Radziwiłł pobił wielokrotnie liczniejsze wojska rosyjskie w bitwie pod Szkłowem. Walka trwała w czasie prawie całkowitego zaćmienia Słońca.
Słynna ta bitwa miała miejsce podczas wojny polsko-rosyjskiej z lat 1654-1667. Inwazyjna armia rosyjska pod wodzą kniazia Jakowa Czerkaskiego w...
10 sie 2025839
1898 – w Okuniewie na Witebszczyźnie urodził się Tadeusz Dołęga-Mostowicz - polski pisarz, prozaik, scenarzysta. Autor powieści, m.in. "Kariera Nikodema Dyzmy", "Znachor".
Urodził się w 1898 r. w Okuniewie na Witebszczyźnie. W 1915 r. ukończył gimnazjum w Wilnie i rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu w...
07 sie 2025680
1655 - początek 2-dniowej bitwy pod Wilnem. Wojska polsko-litewskie daremnie próbowały powstrzymać Rosjan, którzy zniszczyli miasto i dokonali rzezi 20 tys. mieszkańców.
Był to dla ludności Wilna straszny czas - po raz pierwszy w historii miasto zostało opanowane przez wroga. Wojska polsko-litewskie pod wodzą Janusza...
06 sie 20251199
1657 – w Czehryniu zmarł Bohdan Chmielnicki - ukraiński hetman kozacki, przywódca powstania przeciwko Rzeczypospolitej w latach 1648-1654, bohater narodowy Ukrainy.
O kolejnych bitewnych epizodach Powstania Chmielnickiego piszemy przy okazji innych dat w naszym kalendarium. Tu zaś pokrótce streścimy tylko drogę...
31 lip 20251058
1953 – zmarł Kornel Makuszyński - urodzony w Stryju polski prozaik, poeta i publicysta znany przede wszystkim jako autor „Przygód Koziołka Matołka”.
Ukończył filologię na Uniwersytecie we Lwowie. Był członkiem Polskiej Akademii Literatury. Pierwsze wiersze opublikował w lwowskim dzienniku „Słowo Polskie”...
