Generał Lucjan Żeligowski. Fot: Wikipedia/ Balcer~commonswiki (talk | contribs)/Domena Publiczna
1865 – w Oszmianie urodził się Lucjan Żeligowski – generał znany z tzw. Buntu Żeligowskiego w 1920 r., gdy z 1 Dywizją Litewsko – Białoruską odzyskał Wileńszczyznę dla Polski.
Jego ojciec – Gustaw był powstańcem styczniowym, który wraz z matką Lucjana – Władysławą z Traczewskich został zesłany na Syberię, skąd już nie wrócili. Chłopca wychowywała ciotka w Żupranach, gdzie chodził do szkoły. Potem uczył się w gimnazjum klasycznym w Wilnie.
W czasie I wojny w lipcu 1916 r. z Polską Brygadą Strzelców Żeligowski forsował Szczarę. Potem dowodził 1 pułkiem w Dywizji Strzelców Polskich i odznaczył się w walkach pod Husiatynem w Galicji. W lipcu 1918 r. generał Józef Haller mianował go dowódcą Wojska Polskiego na Wschodzie i awansował do stopnia generalskiego. Na Kubaniu Żeligowski dowodził 4 Dywizją Strzelców Polskich, z którą w 1919 r. walczył przeciwko armii bolszewickiej, a potem przez Dniestr i Rumunię przedostał się do Galicji Wschodniej. W wojnie polsko-bolszewickiej dowodził Frontem Litewsko-Białoruskim, a potem grupą operacyjną i 10 Dywizją Piechoty.
Od października 1920 r. Żeligowski stał na czele 1 Dywizji Litewsko-Białoruskiej, z którą – w uzgodnieniu z Józefem Piłsudskim – w 1920 r. zajął Wilno i Wileńszczyznę. Był to tzw. Bunt Żeligowskiego – upozorowana niesubordynacja wobec Piłsudskiego, aby po zajęciu Wileńszczyzny uniknąć oficjalnych oskarżeń ze strony państw zachodnich, które sprzyjały Litwie. Rankiem 8 października odczytano odezwę do żołnierzy, w której Żeligowski zapowiadał wyzwolenie Wilna spod panowania litewskiego i powołanie Sejmu Ustawodawczego w mieście, który będzie decydować o dalszym losie tych ziem.
Tego samego dnia rozpoczął się marsz polskich oddziałów na Wilno. Wkrótce na ich drodze stanęły wojska litewskie. Pierwsza potyczka na terenie Puszczy Rudnickiej zakończyła się wycofaniem Litwinów po krótkiej walce. Większe starcie miało miejsce pod Jaszunami. 9 października polskie wojsko wkroczyło do Wilna, witane entuzjastycznie przez tłumy mieszkańców miasta. Na Wileńszczyźnie Żeligowski utworzył tzw. Litwę Środkową, która następnie została przyłączona do Polski. Przeczytaj więcej o przyłączeniu Litwy Środkowej.
W okresie międzywojennym Żeligowski był m.in. ministrem spraw wojskowych i posłem na Sejm. Po wybuchu II wojny w 1939 r. i kapitulacji Lwowa wyjechał przez Rumunię na Zachód. Na emigracji był m.in. członkiem Rady Narodowej RP i Kanclerzem Kapituły Orderu Virtuti Militari. Zmarł w 1947 r. w Londynie.
1676 – Polska i Turcja zawarły pokój w Żurawnie, dzięki któremu Rzeczpospolita odzyskała część ziem na Ukrainie i Podolu.
1696 – urodził się August III Sas – elektor Saksonii, król Polski, wielki książę litewski. Zmarł w 1763 r.
1828 – w Stańkowie koło Mińska Litewskiego urodził się Emeryk Hutten-Czapski – uczony, polityk, numizmatyk, gubernator Nowogrodu Wielkiego. Był potomkiem najzamożniejszej linii Czapskich, która odziedziczyła część dóbr radziwiłłowskich na terenie obecnej Białorusi i na Wołyniu i przeniosła się tam z byłych Prus Królewskich. W swoim majątku Stańków zgromadził kolekcję monet ruskich i polskich, medali i orderów, banknotów, grafik rosyjskich i polskich, militariów, szkła, tkanin, obrazów i starodruków. Zmarł w 1896 r.
1863 – Romuald Traugutt został dyktatorem Powstania Styczniowego. Przeczytaj więcej o Romualdzie Traugutcie i o bitwie pod Horkami.
1847 – urodził się Władysław Bełza – polski poeta neoromantyczny piszący w duchu patriotycznym, piewca polskości. Publicysta, animator życia kulturalnego, oświatowego i prasowego. Autor tzw. katechizmu polskiego dziecka (“Kto Ty jesteś?”). Zmarł w 1913 r. we Lwowie i został pochowany w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Łyczakowskim.
1888 – urodził się Bronisław Nakoniecznikow-Klukowski – polski lekarz, polityk, wojewoda stanisławowski, lwowski i warszawski, minister rolnictwa i reform rolnych. Zmarł w 1962 r.
1888 – w Hołoskowie urodził się Franciszek Wład – polski generał, dowódca w czasie wojny polsko-bolszewickiej. Śmiertelnie ranny w czasie forsowania Bzury we wrześniu 1939 r.
1916 – w Drohobyczu urodził się Tadeusz Chciuk-Celt – polski harcmistrz, żołnierz ZWZ, polityk, cichociemny, redaktor i zastępca dyrektora Sekcji Polskiej Radia Wolna Europa. Ukończył studia na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, uczył się tam również w Konserwatorium Muzycznym im. K. Szymanowskiego. Zmarł w 2001 r.
1938 – zmarł Aleksander Michałowski – polski pianista, kompozytor, pedagog. Uważany za jednego z twórców polskiej szkoły pianistycznej przełomu XIX i XX wieku. Urodzony w 1851 r. w Kamieńcu Podolskim.
1961 – zmarł Julian Tokarski – polski geolog, petrograf, gleboznawca, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego i Lwowskiego. Urodzony w 1883 r. w Stanisławowie.
Kresy24.pl / Historyczne Kalendarium Kresowe – 17 października
Dodaj komentarz
Uwaga! Nie będą publikowane komentarze zawierające treści obraźliwe, niecenzuralne, nawołujące do przemocy czy podżegające do nienawiści!