14 marca w Historii Kresów

1801 – zmarł Ignacy Krasicki – biskup, pisarz, publicysta związany ze Lwowem. Jeden z głównych przedstawicieli polskiego Oświecenia nazywany „księciem poetów polskich”.

W latach 1743-1750 Krasicki uczył się w Jezuickim Kolegium Lwowskim. Wśród licznych swoich stanowisk w różnych okresach był m.in. kanonikiem kijowskim, przemyskim, kustoszem katedralnym Lwowa. Urodzony w 1735 r. w Dubiecku nad Sanem.

Z bogatego dorobku Ignacego Krasickiego postanowiliśmy przypomnieć jedną tylko bajkę „Wół minister”, która naszym zdaniem pasuje jak ulał do obecnych czasów, a nie mamy wcale pewności czy w obecnych szkołach uczy się jej nadal:

Wół minister

Kiedy wół był ministrem i rządził rozsądnie,

Szły prawda rzeczy z wolna, ale szły porządnie.

Jednostajność na koniec monarchę znudziła,

Dał miejsce wołu, małpie, lew, bo go bawiła.

Dwór był kontent, kontenci poddani z początku;

Ustała wkrótce radość; nie było porządku.

Pan się śmiał, śmiał minister, płakał lud ubogi.

Kiedy więc coraz większe nastawały trwogi,

Zrzucono z miejsca małpę; żeby złemu radził,

Wzięto lisa: ten pana i poddanych zdradził.

Nie osiedział się zdrajca, i ten, który bawił:

Znowu wół był ministrem i wszystko naprawił.

 

1522 – zmarła Anna Radziwiłłówna – księżna mazowiecka, córka wojewody wileńskiego i kanclerza wielkiego litewskiego Mikołaja Radziwiłłowicza oraz Zofii Monwidówny. Urodzona w 1476 r.

1564 – król Polski i wielki książę litewski Zygmunt August ogłosił deklarację, na mocy której zrzekł się praw dynastii do Wielkiego Księstwa Litewskiego

1633 – król Władysław IV Waza uznał formalnie Cerkiew prawosławną na ziemiach polskich.

1771 – we wsi Kapustyn na Wołyniu urodził się Józef Chłopicki – generał, uczestnik wielu wojen, m.in. Insurekcji Kościuszkowskiej i wojen napoleońskich, dyktator Powstania Listopadowego, baron I Cesarstwa Francuskiego. Zmarł w 1854 r.

1794 – urodził się Józef Bem – polski generał, uczestnik Powstania Listopadowego i Wiosny Ludów. Zmarł w 1850 r.

1887 – urodził się Leon Schiller – polski reżyser, krytyk i teoretyk teatralny. W latach 1930-1939 współpracował z teatrami lwowskimi. M.in. był kierownikiem artystycznym Teatru Małego we Lwowie. Tam rozwinął też swoją koncepcję teatru monumentalnego, która zaowocowała m.in. realizacjami utworów wielkich romantyków. Zmarł w 1954 r.

1896 – w Wilnie zaczęła działać pierwsza stacja telefoniczna

1971 – zmarł Marian Iwańciów – polski malarz i grafik. Urodził się w 1906 r. w Złoczowie. Ukończył Wydział Sztuk Pięknych Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. We wrześniu 1939 r. dostał się do niewoli sowieckiej i spędził dwa miesiące w Gułagu na Sołówkach. Po powrocie był nauczycielem w Wilnie, a w 1944 r. przeniósł się do Troków. Wysiedlony w 1945 r. do powojennej Polski.

Kresy24.pl / Historyczne Kalendarium Kresowe – 14 marca