23 czerwca w Historii Kresów

2001 – Jan Paweł II rozpoczął 3-dniową pielgrzymkę na Ukrainę. Pierwszy raz od 1350 lat głowa Kościoła przybyła na tę ziemię, potwierdzając związek Ukrainy z Europą.

Ponieważ pobytu Św. Klemensa i Św. Marcina na Krymie w I tysiącleciu n.e. nie można uznać za wizytę duszpasterską (trafili tam na wygnanie), pielgrzymka Jana Pawła II była faktycznie pierwszym takim wydarzeniem w dziejach Kościoła.

Ojciec Święty odwiedził m.in. Kijów, Lwów, a także miejsca męczeństwa ofiar komunizmu, w tym kilku tysięcy Polaków – w Bykowni oraz ofiar faszyzmu – w Babim Jarze. Spotkał się z władzami Ukrainy i z przedstawicielami prawie wszystkich wyznań w tym kraju.

W czasie uroczystej celebry na lwowskim hipodromie z udziałem 500 tys. wiernych obojga narodów – polskiego i ukraińskiego – papież skierował do nich w obu językach słowa o wzajemnym przebaczeniu i pojednaniu. Beatyfikował też dwóch polskich kapłanów związanych z Ziemią Lwowską – arcybiskupa Józefa Bilczewskiego i księdza Zygmunta Gorazdowskiego.

Z kolei w czasie Mszy świętej w obrządku bizantyjskim, Jan Paweł II wyniósł na ołtarze 28 grekokatolików – 26 z nich zostało zamęczonych przez reżim komunistyczny, jedna – przez hitlerowców za pomoc niesioną Żydom. We Lwowie papież spotkał się także z 300-tysięczną rzeszą młodzieży.

Obserwatorzy podkreślali, że przyjazd papieża na Ukrainę przyczynił się do psychologicznego zmniejszenia poczucia zależności tego kraju od Moskwy. Nic więc dziwnego, że hierarchowie rosyjskiej Cerkwi prawosławnej Patriarchatu Moskiewskiego – z wyraźnej inspiracji Kremla – gwałtownie protestowali przeciwko tej wizycie.

W czasie gdy papież przebywał na Ukrainie, patriarcha rosyjskiej Cerkwi prawosławnej, wpólnie z prezydentem Białorusi Aleksandrem Łukaszenką demonstracyjnie apelowali w Homlu „o jedność w wierze słowiańskich narodów Białorusi, Rosji i Ukrainy”.

Również spotkanie papieża z Wszechukraińską Radą Kościołów i Organizacji Religijnych – spośród 19 reprezentowanych w niej wyznań – zbojkotowała tylko Cerkiew Patriarchatu Moskiewskiego. „Przeżyliśmy Hitlera, to przeżyjemy i papieża” – oświadczył Walentyn Łukianyk, szef Związku Bractw Prawosławnych w obecności prawosławnego biskupa Mitrofana.

Zdecydowana większość społeczeństwa ukraińskiego była jednak innego zdania: według niezależnych sondaży, 44% Ukraińców oceniło przyjazd Ojca Świętego pozytywnie, a tylko 4% – negatywnie. Wielu wiernych, którzy pamiętali jeszcze masowe ciężkie prześladowania katolików i grekokatolików na Ukrainie w okresie komunizmu, pielgrzymkę Ojca Świętego uznało za „cud Bożej Opatrzności”.

Przypomnijmy, że w czasie swojego pontyfikatu Jan Paweł II odnowił hierarchię duchowną i mianował biskupów Lwowa, Kamieńca Podolskiego i Żytomierza, utworzył administraturę apostolską dla wiernych obrządku łacińskiego z Zakarpacia.

Wznowiła też działalność diecezja łucka, zorganizowano diecezje mukaczewską, charkowsko-zaporoską i odesko-symferopolską, a głowa Kościoła katolickiego na Ukrainie – arcybiskup lwowski Marian Jaworski – został podniesiony do godności kardynalskiej. W tym czasie Ukraina ustanowiła też stosunki dyplomatyczne ze Stolicą Apostolską.

1262 – zdobycie i spalenie Jazdowa przez Litwinów. W walce zginął książę mazowiecki Siemowit I, a jego syn Konrad dostał się do niewoli.

1838 – urodził się Władysław Mickiewicz – polski księgarz, bibliotekarz, publicysta – najstarszy syn Adama Mickiewicza. Zmarł w 1926 r.

1885 – urodził się Juliusz Osterwa – polski aktor i reżyser teatralny. Współzałożyciel Teatru „Reduta”, którego główną siedzibą było Wilno. Zmarł w 1947 r.

1923 – we Lwowie urodził się Jerzy Lutowski – polski pisarz i scenarzysta filmowy. Zmarł w 1985 r.

1933 – we Lwowie urodził się Andrzej Trzos-Rastawiecki – polski reżyser filmowy.

1943 – na Zamojszczyźnie rozpoczął się drugi etap niemieckiej akcji wysiedleńczo – pacyfikacyjnej.

1944 – Armia Czerwona rozpoczęła operację przeciwko wojskom niemieckim na wschodzie Polski pod kryptonimem „Bagration”.

1986 – zmarł urodzony w Mińsku Jerzy Putrament – poseł na Sejm PRL I i II kadencji z ramienia PZPR, agent NKWD, po wojnie ambasador Polski w Paryżu, tajny współpracownik UBP. W czasie II wojny członek kolaboracyjnego Związku Pisarzy we Lwowie. Na polecenie pułkownika Berlinga werbował żołnierzy AK do I Armii. Urodzony w 1910 r.

1992 – Polska podpisała z Białorusią Traktat o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy. Traktat był potem wielokrotnie łamany przez reżim Aleksandra Łukaszenki.

Kresy24.pl / Historyczne Kalendarium Kresowe – 23 czerwca