3 lutego w Historii Kresów

3 lutego 2014

1899 – zmarł Juliusz Kossak – wybitny polski malarz – batalista, rysownik i ilustrator. Dzieciństwo i młodość spędził we Lwowie, tutaj studiował i uczył się malarstwa.

Urodził się w 1824 r. w rodzinie Michała Kossaka, właściciela niewielkiej wsi Knihinin pod Stanisławowem, który był sędzią kolejno w Stanisławowie, Wiśniczu i Lwowie. Matka Antonina pochodziła z rodziny Sobolewskich. Juliusz uczył się u Bazylianów we Lwowie, a potem w Stanisławowie i Buczaczu. Następnie ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Lwowskim.

Równolegle uczył się malarstwa u znanego lwowskiego pedagoga Jana Maszkowskiego. Pierwszym mistrzem początkującego malarza był akwarelista Piotr Michałowski, „specjalista od malowania koni”. Również Juliusz, często przebywając w środowisku ziemiańskim, malował w tym czasie sceny z polowań, portrety, konie. Po „okresie lwowskim” artysta wyjechał z żoną do Paryża, potem przeniósł się do Warszawy, aby potem – po krótkim pobycie w Monachium – osiąść w Krakowie. Nie chciał bowiem by jego dzieci uczyły się w zrusyfikowanej warszawskiej szkole.

Nadal często podróżował po wschodniej i południowej Galicji i Podolu, a tematyka kresowa często gościła na obrazach Juliusza Kossaka, uważanego za ojca polskiego malarstwa batalistycznego. Można tu wymienić takie dzieła artysty jak „Żółte Wody”, „Chodkiewicz pod Smoleńskiem”, „Bitwa pod Zborowem”, „Polowanie w Poturzycy u Dzieduszyckich”, „Odsiecz smoleńska” czy „Stadnina na Podolu”, „Bitwa pod Pskowem”, „Pan Pasek pod Lachowiczami” oraz ilustracje do „Potopu”, „Ogniem i mieczem” czy „Pana Wołodyjowskiego” Sienkiewicza.

1735 – urodził się Ignacy Krasicki – polski pisarz, publicysta, arcybiskup. Zmarł w 1801 r.

1871 – we Lwowie urodził się Eugeniusz Romer – polski geograf, kartograf, profesor Uniwersytetu Lwowskiego i Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zmarł w 1954 r.

1906 – urodził się Juliusz Mieroszewski – polski pisarz, publicysta londyńskich „Wiadomości” i paryskiej „Kultury”. Był zwolennikiem pojednania i porozumienia Polski z narodami Ukrainy, Litwy i Białorusi w oparciu o uznanie nieodwracalności zmian terytorialnych , które nastąpiły w wyniku II wojny światowej. W 1974 r. na łamach „Kultury” sformułował wraz z Jerzym Giedroyciem fundamentalną dla polskiej myśli politycznej koncepcję, że suwerenność tych państw sprzyja niepodległości Rzeczypospolitej, natomiast ich zdominowanie przez Rosję otwiera drogę do zniewolenia także Polski. Zmarł w 1976 r. w Londynie.

1909 – w Równem na Wołyniu urodziła się Zofia Terne – polska piosenkarka, kompozytorka i aktorka kabaretowa. W czasie II wojny światowej była członkinią zespołu artystycznego II Korpusu Polskiego generała Władysława Andersa. Zmarła w 1987 r.

1922 – we Lwowie urodził się Zbigniew Szymonowicz – polski pianista. Przez lwowskich krytyków muzycznych uznawany za „cudowne dziecko”. Zmarł w 1999 r.

1924 – w Nowogródku urodziła się Anna Danuta Tchórzewska – polska kapitan Ludowego Wojska Polskiego, walczyła pod Lenino, dowodziła kompanią fizylierek Samodzielnego Batalionu Kobiecego im. Emilii Platter. Zmarła w 2009 r.

1934 – w Wilnie urodził się Bohdan Królikowski – polski pisarz.

1940 – we Lwowie zmarł Maksymilian Matakiewicz – polski inżynier, naukowiec, minister, profesor Politechniki Lwowskiej. Urodzony w 1875 r.

1975 – zmarł Aleksander Roman Boroński – major artylerii Wojska Polskiego.  Urodził się w 1893 r. w Drohobyczu. W tamtejszym gimnazjum brał udział w działalności niepodległościowej jako „zarzewiak” oraz członek Polskich Drużyn Strzeleckich. Studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Członek Polskiej Organizacji Wojskowej.

Kresy24.pl / Historyczne Kalendarium Kresowe – 3 lutego