20 kwietnia w Historii Kresów
20 kwietnia 2013
Wincenty Pol – portret autorstwa Andrzeja Grabowskiego
1807 – urodził się Wincenty Pol – wybitny polski poeta i geograf związany z Kresami. To właśnie on jako pierwszy użył pojęcia Kresy w swoim poemacie „Mohort” z 1854 roku.
Wychował się we Lwowie, ukończył kolegium jezuickie w Tarnopolu, następnie Uniwersytet Lwowski. Wykładał na Uniwersytecie Wileńskim. Brał udział w Powstaniu Listopadowym jako podchorąży 10 Pułku Ułanów Litewskich i był ranny. Zaangażowany w działalność niepodległościową. W latach 1841–44 podróżował prowadząc badania terenowe w Karpatach Wschodnich, na Pokuciu, Wołyniu, Polesiu, w Tatrach, Wielkopolsce, Kujawach i Pomorzu Gdańskim. Kierował redakcją Biblioteki Naukowego Zakładu im. Ossolińskich we Lwowie. Zmarł w 1872 r.
Jak wspomnieliśmy, to właśnie Wincenty Pol jako pierwszy użył pojęcia „Kresy”. Nie dotyczyło ono jednak w tamtym okresie dawnego pogranicza Wielkiego Księstwa Litewskiego z Moskwą tylko obszarów między Dnieprem a Dniestrem, gdzie niegdyś znajdował się najdalej wysunięty pas placówek wojskowych chroniących Rzeczpospolitą przed Tatarami. Dopiero z czasem pojęcia tego zaczęto używać – jak my obecnie – na określenie całości dawnych wschodnich rubieży naszego kraju w różnych okresach historycznych.
1585 – Dania po otrzymaniu odszkodowania od Rzeczypospolitej zrezygnowała ze swych pretensji do Piltynia w Inflantach.
1706 – zmarł Hieronim Augustyn Lubomirski – hetman wielki koronny, hetman polny koronny, wojewoda krakowski, podskarbi wielki koronny, marszałek nadworny koronny.
1855 – założono Muzeum Starożytności w Wilnie.
1864 – Powstanie Styczniowe: utworzono Rząd Narodowy Bronisława Brzezińskiego.
1909 – we Lwowie urodził się Witold Krzemieński – polski kompozytor, dyrygent. Ukończył Konserwatorium Polskiego Towarzystwa Muzycznego we Lwowie. Grał w orkiestrze Teatru Wielkiego we Lwowie, w latach 1937-39 w grupie pierwszych skrzypiec w lwowskiej orkiestrze radiowej. W 1944 r. został dyrygentem Filharmonii we Lwowie. Opuścił Lwów w 1945 r. Pracował w Krakowie, Łodzi, Poznaniu. Zmarł w 2001 r.
1915 – I wojna światowa: Białystok został zbombardowany przez niemieckie samoloty i sterowce, zginęło 13 osób, 34 zostały ranne.
1921 – zmarła Teresa Ciszkiewiczowa – polska lekarka, jedna z pionierek ruchu emancypacyjnego w Polsce. Brała aktywny udział w pracy patriotyczno – społecznej, m.in. w POW i Kole Kobiet Korony i Litwy. Urodzona w 1848 r. w majątku rodzinnym Niewieżniki na Ziemi Kowieńskiej.
1925 – w Łucku urodziła się Irena Rybczyńska-Holland – polska dziennikarka i publicystka.
1937 – we Lwowie urodziła się Krystyna Rodowska – polska poetka, krytyk literacki, tłumaczka.
2008 – w Waszyngtonie zmarł Andrzej Pomian (właśc. Bohdan Sałaciński) – polski historyk, polityk i pisarz emigracyjny urodzony pod Czarnym Ostrowiem koło Kamieńca na Podolu.
Kresy24.pl / Historyczne Kalendarium Kresowe – 20 kwietnia
