11 października w Historii Kresów

11 października 2013

1675 – odwrót wielotysięcznej armii tureckiej za Dniestr zakończył oblężenie heroicznie bronionej przez garstkę Polaków Trembowli.

Niewielki zamek w Trembowli położony na wysokim wzgórzu nad rzeką Hniezna był w czasie wojny z Turcją (1672-76) widownią wydarzeń niezwykle dramatycznych. Oblegany przez 10-tysięczną armię turecką był broniony zaledwie przez 80 żołnierzy piechoty, grupkę szlachty oraz 200 chłopów i mieszczan, którzy schronili się w nim przed siejącym spustoszenie najazdem Ibrahima Szyszmana. Wcześniej pod naporem Turków padł już Zbaraż i Podhajce.

Obrońcy Trembowli stawiali zacięty opór przez ponad 20 dni pod wodzą kapitana Jana Samuela Chrzanowskiego. W pewnym momencie wydawało się, że już wszystko stracone i sam dowódca stracił wiarę w sens dalszej obrony. Wtedy jego żona – Anna Dorota Chrzanowska zagroziła, że jeśli kapitan podda zamek – zabije nożem i jego i siebie. Według innych przekazów, groziła też podpaleniem prochów i wysadzeniem miasta. Podobno sama poprowadziła zbrojny wypad obrońców na szańce tureckie. Jej przykład zagrzał do walki pozostałych i twierdzę utrzymano.

W tym czasie Jan III Sobieski zdążył skoncentrować swoje siły pod Lwowem i ruszył na odsiecz. Widząc to armia turecka wolała się wycofać. Oblężenie zakończyło się. A dzielną żonę komendanta Trembowli uwiecznił po latach na swoim obrazie Leopold Loffler.

1784 – urodził się Willibald Besser – botanik i florysta pochodzenia niemieckiego, badacz flory wschodniej Galicji. Profesor Liceum Krzemienieckiego i dyrektor krzemienieckiego ogrodu botanicznego. Zmarł w Krzemieńcu w 1842 r.

1882 – we Lwowie urodził się Manfred Kridl – polski historyk literatury. Pracował na Uniwerystecie Stefana Batorego w Wilnie. Był przewodniczącym Klubu Demokratycznego w Wilnie. Zmarł w 1957 r.

1919 – uroczyście otwarto Uniwersytet Wileński.

1969 – zmarł Kazimierz Sosnkowski – polski dowódca i polityk, założyciel Związku Walki Czynnej, szef sztabu I Brygady Legionów Polskich, generał broni Wojska Polskiego, minister spraw wojskowych, następca Prezydenta RP, minister w rządzie na emigracji, komendant główny Związku Walki Zbrojnej, Wódz Naczelny Polskich Sił Zbrojnych. Urodzony w 1885 r.

1986 – zmarł Andrzej Szalawski – polski aktor. Występował m.in. na scenach przedwojennego Lwowa. Obrońca Lwowa. Urodzony w 1911 r.

Kresy24.pl / Historyczne Kalendarium Kresowe – 11 października