04 cze 2024825
1872 – zmarł Stanisław Moniuszko herbu Krzywda - polski kompozytor z Kresów, dyrygent, pedagog, autor 268 pieśni, operetek, baletów i oper, w tym "Halki" i "Strasznego dworu".
Wielki twórca urodził się w 1819 r. w Ubielu - dziś jest to wyludniona wieś na Białorusi, nad Wołmą, w obwodzie mińskim. Muzyki uczyła go...
29 maj 2024487
1861 – w Paryżu zmarł Joachim Lelewel - wielki polski historyk i działacz polityczny, profesor Uniwersytetu Wileńskiego, poliglota - władał 12 językami.
Urodzony w 1786 r. W 1815 r. założył "Tygodnik Wileński" - pismo naukowo - literackie, w którym debiutował Adam Mickiewicz. Był posłem na Sejm Królestwa...
28 maj 2024528
1565 – (lub 29.05) zmarł Mikołaj Krzysztof Radziwiłł herbu Trąby - marszałek i kanclerz wielki litewski, wojewoda wileński, twórca potęgi Radziwiłłów i propagator kalwinizmu na Litwie.
Urodził się w 1515 r. w Nieświeżu. W młodości uzyskał staranne wykształcenie. Z czasem kumulując najwyższe urzędy w...
25 maj 20241102
1948 – w więzieniu na Rakowieckiej w Warszawie UB zamordowało rotmistrza Witolda Pileckiego - wielkiego bohatera AK i podziemia antysowieckiego, obrońcę Kresów.
Urodził się w 1901 r. w Karelii, gdzie jego rodzina była przesiedlona za udział w Powstaniu Styczniowym. Wychowywał się w Wilnie, tam zdał maturę i...
17 maj 2024792
1863 – Powstanie Styczniowe: rozpoczęła się bitwa pod Horkami w guberni grodzieńskiej - seria potyczek stoczonych z Rosjanami przez oddział Romualda Traugutta.
Pod koniec kwietnia Traugutt objął komendę nad 160-osobowym oddziałem powstańczym w rejonie wsi Horki w powiecie kobryńskim. Wkrótce dołączyło do niego 32...
06 maj 2024705
1801 – magistrat Wilna zalegalizował Cmentarz na Rossie. Dziś to jedna z czterech polskich nekropolii narodowych, z mauzoleum, gdzie spoczywa matka i serce Józefa Piłsudskiego.
Zespół cmentarny w dzielnicy Rossa w Wilnie został wprawdzie założony znacznie wcześniej - w 1769 roku. Jednak to właśnie rok 1801 uznaje...
24 kwi 2024622
1784 – zmarł Franciszek Bohomolec - jezuita, nauczyciel, komediopisarz, poeta, publicysta, tłumacz i wydawca z Kresów — jeden z twórców polskiego Oświecenia.
Urodził się w 1720 r. na Witebszczyźnie. Uczył się w wileńskim konwikcie jezuickim i studiował filozofię w Akademii Wileńskiej. Potem przez 10 lat...
20 kwi 2024660
1807 – urodził się Wincenty Pol - wybitny polski poeta i geograf związany z Kresami. To właśnie on jako pierwszy użył pojęcia Kresy w swoim poemacie "Mohort" z 1854 roku.
Wychował się we Lwowie, ukończył kolegium jezuickie w Tarnopolu, następnie Uniwersytet Lwowski. Wykładał na Uniwersytecie Wileńskim. Brał...
12 kwi 2024727
1908 – we Lwowie ukraiński student zastrzelił Andrzeja Kazimierza Potockiego - polskiego polityka, Namiestnika Galicji w latach 1903-1908, marszałka Sejmu Krajowego Galicji.
Andrzej Potocki urodził się w 1861 r. Był jednym z największych właścicieli ziemskich i fabryk w Galicji i Królestwie Polskim. Jako polityk...
27 mar 2024417
1806 – w Krechowicach urodził się August Bielowski - poeta i historyk. Dyrektor Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Zmarł w 1876 r. we Lwowie. Pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim.
Często podróżował do Rosji, Austrii i Niemiec, gdzie w archiwach i bibliotekach wyszukiwał źródła do dziejów Polski. Był...
17 mar 20241176
1916 – w Wilnie urodził się - wybitny aktor, jeden z czołowych amantów polskiego kina i teatru.
Pochodził z artystycznej rodziny - jego ojciec był tancerzem. Na scenie teatralnej aktor zadebiutował jesienią 1939 roku w Grodnie w sztuce “Panna Maliczewska”. W 1940 r. ukończył Studio Aktorskie przy ówczesnym...
10 mar 2024770
1844 – urodził się Alfred Kamienobrodzki - związany ze Lwowem polski budowniczy, architekt i akwarelista. Uczestnik Powstania Styczniowego.
Mieszkał we Lwowie, gdzie miał biuro architektoniczne. Malował głównie akwarelą - krajobrazy, widoki wnętrz i architektury Lwowa, Krakowa i okolic, a także Wołynia. Był...
