• ARCHIWUM KRESOWE
  • PODRÓŻE PO KRESACH
  • BIBLIOTEKA KRESOWA
  • KUCHNIA KRESOWA
  • Niepodległość
  • KALENDARIUM
    • Styczeń w Historii Kresów
    • Luty w Historii Kresów
    • Marzec w Historii Kresów
    • Kwiecień w Historii Kresów
    • Maj w Historii Kresów
    • Czerwiec w Historii Kresów
    • Lipiec w Historii Kresów
    • Sierpień w Historii Kresów
    • Wrzesień w Historii Kresów
    • Październik w Historii Kresów
    • Listopad w Historii Kresów
    • Grudzień w Historii Kresów
  • POLACY NA WSCHODZIE
  • HISTORIA I WSPOMNIENIA
  • WYSZUKIWARKA KRESOWA
  • GAZETY KRESOWE
    • Archiwum “Magazynu Polskiego”
    • Archiwum “Głosu znad Niemna”
    • Archiwum “Echa Polesia”
    • Archiwum “Polaka na Łotwie”
    • Archiwum “Kuriera Galicyjskiego”
    • Archiwum “Słowa Polskiego”
    • Archiwum “Monitora Wołyńskiego”
    • Archiwum “Głosu Polonii”
    • Archiwum “Polonii Charkowa”
    • Archiwum “Dziennika Kijowskiego”
    • Archiwum “Krynicy”
    • Archiwum “Gazety Polskiej Bukowiny”
    • Archiwum “Wołanie z Wołynia”
    • Archiwum “Naszych Dróg”
    • Archiwum “Tęczy Żytomierszczyzny”
    • Archiwum “Lwowskich Spotkań”
    • Archiwum “Polaków Donbasu”
    • Archiwum “Mozaiki Berdyczowskiej”
    • Archiwum “Słowa Życia”
  • TV Kresy24.pl
Kresy24.pl – Wschodnia Gazeta Codzienna
  • 02 Mar 2021
  • Ukraina
  • Białoruś
  • Rosja
  • Litwa
  • Azja i Zakaukazie
  • Region Bałtyku
  • Trójmorze
  • русский
  • yкраїнська
Kresy24.pl - Wschodnia Gazeta Codzienna
  • ARCHIWUM KRESOWE
  • PODRÓŻE PO KRESACH
  • BIBLIOTEKA KRESOWA
  • KUCHNIA KRESOWA
  • Niepodległość
  • KALENDARIUM
    • Styczeń w Historii Kresów
    • Luty w Historii Kresów
    • Marzec w Historii Kresów
    • Kwiecień w Historii Kresów
    • Maj w Historii Kresów
    • Czerwiec w Historii Kresów
    • Lipiec w Historii Kresów
    • Sierpień w Historii Kresów
    • Wrzesień w Historii Kresów
    • Październik w Historii Kresów
    • Listopad w Historii Kresów
    • Grudzień w Historii Kresów
  • POLACY NA WSCHODZIE
  • HISTORIA I WSPOMNIENIA
  • WYSZUKIWARKA KRESOWA
  • GAZETY KRESOWE
    • Archiwum “Magazynu Polskiego”
    • Archiwum “Głosu znad Niemna”
    • Archiwum “Echa Polesia”
    • Archiwum “Polaka na Łotwie”
    • Archiwum “Kuriera Galicyjskiego”
    • Archiwum “Słowa Polskiego”
    • Archiwum “Monitora Wołyńskiego”
    • Archiwum “Głosu Polonii”
    • Archiwum “Polonii Charkowa”
    • Archiwum “Dziennika Kijowskiego”
    • Archiwum “Krynicy”
    • Archiwum “Gazety Polskiej Bukowiny”
    • Archiwum “Wołanie z Wołynia”
    • Archiwum “Naszych Dróg”
    • Archiwum “Tęczy Żytomierszczyzny”
    • Archiwum “Lwowskich Spotkań”
    • Archiwum “Polaków Donbasu”
    • Archiwum “Mozaiki Berdyczowskiej”
    • Archiwum “Słowa Życia”
  • TV Kresy24.pl
Home
Podróże po Kresach

Dwory na Polesiu (FOTO)

15 Lut 2014 Podróże po Kresach 11 comments

Neogotycki Pałac Pusłowskich w Kosowie Poleskim

Neogotycki Pałac Pusłowskich w Kosowie Poleskim

Jedną z charakterystycznych cech poleskiego krajobrazu były od wieków dwory szlacheckie. Szlachta zawsze była tutaj prawdziwym bastionem polskości, ośrodkiem kultywowania tradycji narodowych, obyczajów, kultury i prawa.

Masowe zaludnienie Polesia przez szlachtę polską rozpoczęło się jeszcze w XVI w., kiedy to król Zygmunt Stary nadał swej żonie Bonie rozległe dobra w tym regionie. Królowa Bona kazała osuszać krainę, kopać kanały, a także sprowadzała szlachtę z zachodnich regionów Polski. Rzeczpospolitą, w tym i Polesie, charakteryzowała duża liczba siedzib szlacheckich lub ziemiańskich, jak je później nazywano, gdyż duży był odsetek szlachty w społeczeństwie. W XVIII wieku w Polsce było około 10 procent szlachty – to największy odsetek tej uprzywilejowanej klasy społecznej w Europie, gdzie stanowiła ona na ogół tylko około 3-4 procent.


Każdy właściciel ziemski, a także szlachta bez ziemi (nazywano ją m.in. szlachtą zagrodową lub zaściankową), ale z przywilejami nadanymi przez króla lub Sejm – starali się wyróżnić swą siedzibą. Nie każdego jednak było stać na pałac. Budowali więc takie dwory, na jakie mogli sobie pozwolić, w większości skromne i z zewnątrz i wewnątrz, ale z wieloma charakterystycznymi cechami.

Dwór szlachecki w Pirkowiczach. Fot. dr Igor Demjaniuk

Dwór szlachecki w Pirkowiczach. Fot. dr Igor Demjaniuk


Z dziejów dworów

Pierwsze dwory na Polesiu budowano jako obronne gniazda rycerskie. W czasach średniowiecza dworami nazywano całe obejścia, w których znajdował się dom rycerza oraz szereg innych zabudowań mieszkalnych i gospodarskich. Obejścia te w celach obronnych budowano na wzgórzach i otaczano palisadą lub murem i fosą. Później, od połowy XVII wieku, tworzono je już jako barokowe siedziby właścicieli ziemskich o charakterze rezydencjonalnym. Budowle piętrowe, na planie kwadratu z narożnymi wieżyczkami, zmieniły się na parterowe, zbudowane na planie prostokąta. Otoczenie dworu z obronnego założenia – z fosą i palisadą – zmieniło się na założenie ogrodowe, o funkcjach estetycznych i reprezentacyjnych.

Jednak na Polesiu, spustoszonym w XVII–XVIII ww. po buntach kozackich, wojnie z Rosją i Wojnie Północnej, na budowanie w majestatycznym, lecz drogim stylu barokowym mogły pozwolić sobie tylko najbardziej bogate rody, takie jak Sapiehowie. W połowie XVII wieku podkanclerzy litewski Kazimierz Sapieha kazał przebudować w tym stylu swój znakomity pałac w Różanie.

W XVIII wieku wśród stylów architektonicznych dworów zapanował klasycyzm. Dwory klasycystyczne budowano do końca XIX wieku. Typowy “polski dworek” leżał na wzniesieniu, zawsze otoczony parkiem. Był parterowy, miał zwykle czterospadowy łamany dach kryty gontem lub dachówką. Zbudowany był z modrzewiowych bali “na zrąb” lub murowany. Starano się aby był zorientowany “na godzinę jedenastą”, by słońce oświetlało wszystkie cztery ściany dworu.

Brama wjazdowa Pałacu Pusłowskich w Piaskach Starych

Brama wjazdowa Pałacu Pusłowskich w Piaskach Starych

Do dworu zazwyczaj prowadziła aleja, a przed nim znajdował się niewielki trawnik, który tworzył dziedziniec honorowy. Wnętrze większości dworów było skromne. Można tam było dostrzec sporo grafik i rycin w skromnych ramach. Bardzo rzadko się zdarzało, żeby właściciel dworu miał wszystkie meble w jednym stylu. Charakterystyczne dla dworów było nagromadzenie sprzętów z różnych epok, w sposób naturalny przekazywanych z pokolenia na pokolenie.

W tym okresie poleskie dwory podarowały polskiej historii szereg wybitnych imion. Na przykład 17 stycznia 1732 roku w Wołczynie, w rodzinie kasztelana krakowskiego Stanisława Poniatowskiego i Konstancji z Czartoryskich urodził się Stanisław August Poniatowski, ostatni król Rzeczypospolitej. W 1746 roku w Mereczowszczyźnie koło Kosowa Poleskiego przyszedł na świat Tadeusz Kościuszko, bohater narodowy Polski i Stanów Zjednoczonych, a 16 lutego 1757 roku we dworze w Skokach urodził się Julian Ursyn Niemcewicz, działacz polityczny, dramaturg, powieściopisarz, poeta, pamiętnikarz, sekretarz Tadeusza Kościuszki.

Dwór Niemcewiczów w Skokach

Dwór Niemcewiczów w Skokach

Rozbiory Rzeczypospolitej, upadek Insurekcji Kościuszkowskiej, Powstania Listopadowego i Styczniowego, a także polityka państwa rosyjskiego wobec dawnych Kresów w XIX wieku w niemałym stopniu wpłynęły na wytworzenie na Polesiu specyficznego typu właściciela ziemskiego – ziemianina-kresowiaka. Ukształtowała go kultywowana od stuleci tradycja szlachecka, anachroniczność układów społecznych, stanowa struktura społeczna Rosji i – w miarę zbliżania się do końca wieku XIX – rosnące poczucie wyjątkowości i odmienności narodowej wobec kształtującego swą świadomość otaczającego ludu prawosławnego.

Dwory były w tym okresie oazami polskości, katolicyzmu i kultury europejskiej na Polesiu. Ziemiaństwo, pozbawione możliwości działania politycznego, zagrożone ukazami ograniczającymi obrót ziemią, przeciwstawiało się rosyjskiemu naporowi poprzez kurczowe wręcz trzymanie się swojej własności ziemskiej. Walka o ziemię stała się motywem przewodnim większości działań, pragnień i dążeń ziemiaństwa kresowego owych pokoleń. Walka ta okazała się na tyle skuteczna, że jeszcze u schyłku Imperium Rosyjskiego ziemiaństwo polskie było nadal grupą wywierającą największy wpływ na życie gospodarczo-społeczne guberni zachodnich.

Nieistniejący już dwór Ordów w Worocewiczach na litografii z 1860 roku

Nieistniejący już dwór Ordów w Worocewiczach na litografii z 1860 roku

Nawet w czasach zaborów, w atmosferze represji i walki z Kościołem katolickim i szlachtą polską, poleskie dwory pozostawały prawdziwą kolebką wspaniałych postaci. I tak na przykład dwór w Worocewiczach stał się małą ojczyzną wybitnego rysownika, pianisty i kompozytora Napoleona Ordy. W 1827 roku we dworze Kołodne urodziła się Helena Skirmunt, malarka i rzeźbiarka pochodząca z jednego z najstarszych i najwybitniejszych poleskich rodów szlacheckich. 16 stycznia 1826 roku w Szostakowie, miejscowości leżącej wówczas w granicach guberni grodzieńskiej, urodził się przyszły dyktator Powstania Styczniowego Romuald Traugutt.

Pałac Szwykowskich w Prużanie

Pałac Szwykowskich w Prużanie. Fot. dr Igor Demjaniuk

U schyłku XIX stulecia, jak podaje w książce “Dawne dwory Brzestczyzny” białoruski historyk Anatolij Fiedaruk, większość poleskich folwarków rozszerza swoją działalność gospodarczą. Zwykle obok domu właścicieli we dworze mieściły się w tamtych latach niewielkie wytwórnie rolnicze, ogrody, cegielnie, tartaki, fermy trzody chlewnej, stajnie. Właściciele hodowali bydło rasowe, świnie, owce. W majątku Radziwiłłów w Mańkowiczach hodowano konie arabskie, we dworze Potockich w Wysokiem – angielskie perszerony. Za wzorowe uprawy nasienne, wyselekcjonowanie nowych odmian i polepszenie jakości istniejących gatunków chleba właściciele Wysokiego otrzymali złoty medal na wystawie w Paryżu w 1900 r. oraz w Petersburgu w 1912 roku.

Koniec XIX i początek XX stulecia były okresem panowania w architekturze poleskich dworów nurtów eklektycznych. Szczególnie popularny staje się tzw. “styl dworkowy”. Jego pojawienie się było związane z poszukiwaniami polskich cech i symboli narodowych. Ten styl budowania kontynuowano po I wojnie światowej i występował on aż do 1939 roku. Typowymi cechami tego nurtu były kolumnowy portyk i czterospadowy wysoki dach łamany. W niektórych dworach budowano rodowe kaplice będące miejscem spoczynku zmarłych właścicieli i ich krewnych. Najśliczniejsze kaplice są u Orzeszków w Zakozielu i u Tołłoczków w Rakowicy.

Zakoziel - kaplica rodowa Orzeszków. Rysunek Napoleona Ordy

Zakoziel – kaplica rodowa Orzeszków. Rysunek Napoleona Ordy

I wojna światowa, a potem wojna polsko-bolszewicka przerwały na pewien czas rozwój poleskich dworów. Na skutek działań wojennych wiele dworów zostało zrujnowanych lub uszkodzonych, a trudna sytuacja gospodarcza kraju tego okresu spowodowała upadek niektórych gniazd szlacheckich. Jednak w okresie międzywojennym szlachta poleska zdążyła odbudować z popiołów swoje domy rodzinne i grobowce swych przodków, doprowadzić do porządku folwarki.

W latach międzywojennych w majątku Hruszowa koło Kobrynia pisała swoje utwory jedna z najpopularniejszych polskich pisarek Maria Rodziewiczówna. Z dworami w Mogilowcach i Piotrowiczach były związane życie i twórczość poety Albina Dziekońskiego. Majątek w Rakowicy często odwiedzał Stanisław Tołłoczko, polski chemik, który w roku 1905 został powołany na profesora Uniwersytetu Lwowskiego, współautor wielokrotnie wznawianego podręcznika chemii nieorganicznej.

Kaplica Tołłoczków w Rakowicy

Kaplica Tołłoczków w Rakowicy

Upadek dworów

Po wkroczeniu na Polesie Armii Czerwonej we wrześniu 1939 roku  dwory zostały skazane na zagładę. Ich właściciele w dużej części zginęli z rąk oprawców stalinowskich, chłopów sympatyzujących z “czerwonymi”, w więzieniach NKWD lub na syberyjskim zesłaniu. Tym, którym udało się opuścić ojczystą ziemię, nie mogli już tu wrócić.

W czasie II wojny światowej duża liczba opuszczonych dworów uległa zniszczeniu, płonęły z rąk partyzantki sowieckiej, jak np. dwór Kościuszków w Mereczowszczyźnie. W ocalałych dworach po wojnie urządzono szkoły, obozy pionierskie, biura kołchozowe, magazyny. Grobowce plądrowano i ograbiano. Taki los spotkał w pierwszej kolejności pochówki w kaplicach i w wielkich kryptach, a potem i mniej okazałe groby. W wyniku nieodpowiedniego wykorzystania dwory przeważnie pozostawiano bez żadnej opieki, więc dawne gniazda szlacheckie zaczęły popadać w ruinę.

Po rozpadzie ZSRR w 1991 roku potomkowie polskich rodzin mogą odwiedzać Białoruś, ruiny dawnych domów, uporządkować groby przodków. Ale tylko tyle! Dzisiejszy los polskich dworów na Polesiu jest różny – lepszy tych, które związane są z życiem i twórczością wybitnych ludzi, jak na przykład dwór Niemcewiczów w Skokach, albo tych, które uznano za wartościowe zabytki. Tam coś próbuje się robić, prowadzone są prace restauracyjne. Ale to wyjątki.

Ruiny Pałacu Sapiehów w Różanie

Ruiny Pałacu Sapiehów w Różanie

Trwają prace restauracyjne przy bramie dawnej rezydencji Sapiehów w Różanie i okazałym pałacu Pusłowskich w Kosowie. Powodują one jednak gorące dyskusje wśród historyków i krajoznawców, gdyż wykorzystanie nowoczesnych materiałów budowlanych często niszczy unikatowość zabytku, który traci duch historii. Historyków i społeczeństwo niepokoi także pytanie jak będą potem wykorzystywane odbudowywane zabytki.

Z kolei w innych dworach do dziś działają różne instytucje, co o tyle jest dobre dla zabytków, że chroni je od całkowitego zniszczenia. Trzecia grupa dawnych dworów to te, które po wieloletniej eksploatacji zostały opuszczone. W tym gronie można wymienić piękny niegdyś dwór Puzynów w Hremiaczach, gdzie w okresie sowieckim mieścił się obóz pionierski. Bez gospodarzy owe siedziby szlacheckie popadają w ruinę, są łatwą ofiarą dla wandali i złodziei. Ograbione, ogołocone, zdewastowane, w przetrzebionych lub wyciętych parkach, stanowią świadectwo barbarzyństwa i pogardy do naszej historii.

Łatwo i szybko można doprowadzić zabytki do ruiny, ale ratowanie ich jest żmudne i kosztowne…

Neogotycka kaplica w Zakozielu

Neogotycka kaplica w Zakozielu – stan obecny. Fot. dr Igor Demjaniuk

Dymitr Zagacki

Podziel się tym z innymi. Udostępnij na:

Powiązane wiadomości:

4 lutego w Historii Kresów 16 stycznia w Historii Kresów 10 września w Historii Kresów 2 lipca w Historii Kresów 22 kwietnia w Historii Kresów
Tagi: architektura Kresów Czartoryska dwory na Kresach historia Kresów Wschodnich Hremiacze Hruszowa Insurekcja Kościuszkowska Kobryń Kościuszko Kosów Poleski Kozacy królowa Bona literatura polska Mereczowszczyzna Napoleon Orda nauka Orzeszko pałace na Kresach Polacy na Białorusi Polacy na Kresach Polesie Poniatowski Popularne Artykuły Potocki Powstanie Listopadowe Powstanie Styczniowe Pusłowski Puzyna Radziwiłł Rakowica Rodziewiczówna Różana rozbiory Polski Sapieha Skirmunt Skoki szlachta Szostaków Tołłoczko Traugutt Uniwersytet Lwowski Wojna Północna Wołczyn Worocewicze Wysokie zabytki na Kresach Zagacki Zakoziel zbrodnie sowieckie Zygmunt I Stary
  • Tags
  • architektura Kresów
  • Czartoryska
  • dwory na Kresach
  • historia Kresów Wschodnich
  • Hremiacze
  • Hruszowa
  • Insurekcja Kościuszkowska
  • Kobryń
  • Kościuszko
  • Kosów Poleski
  • Kozacy
  • królowa Bona
  • literatura polska
  • Mereczowszczyzna
  • Napoleon Orda
  • nauka
  • Orzeszko
  • pałace na Kresach
  • Polacy na Białorusi
  • Polacy na Kresach
  • Polesie
  • Poniatowski
  • Popularne Artykuły
  • Potocki
  • Powstanie Listopadowe
  • Powstanie Styczniowe
  • Pusłowski
  • Puzyna
  • Radziwiłł
  • Rakowica
  • Rodziewiczówna
  • Różana
  • rozbiory Polski
  • Sapieha
  • Skirmunt
  • Skoki
  • szlachta
  • Szostaków
  • Tołłoczko
  • Traugutt
  • Uniwersytet Lwowski
  • Wojna Północna
  • Wołczyn
  • Worocewicze
  • Wysokie
  • zabytki na Kresach
  • Zagacki
  • Zakoziel
  • zbrodnie sowieckie
  • Zygmunt I Stary

11 komentarzy

  1. grzech
    2 września 2013 o 08:35 Odpowiedz ↓

    “W tym okresie poleskie dwory podarowały polskiej historii szereg wybitnych imion. Na przykład 17 stycznia 1732 roku w Wołczynie, w rodzinie kasztelana krakowskiego Stanisława Poniatowskiego i Konstancji z Czartoryskich urodził się Stanisław August Poniatowski, ostatni król Rzeczypospolitej.”

    tu akurat nie ma czym się chwalić. Stasio zdradził, ale od początku siedział w majtkach Katarzyny. Ale co najważniejsza a jest cały czas przemilczane – Poniatowski spłacał swoje długi rozbiorami! Zdrajca

  2. lilka
    23 lutego 2014 o 09:42 Odpowiedz ↓

    Dlaczego nikt nie napisal jak powstaly tak wieleki majatki ziemianskie ktore liczyly po kilkaset ha albo i wiecej.Czy tak sie stalo jak przed

  3. lilka
    23 lutego 2014 o 09:50 Odpowiedz ↓

    pisze dalej bo czesc poszla a mysl nie skonczona zostala. dwudziestu laty ubieglego wieku gdzie komuna sie przepoczwazyla w “demokracje” i kto byl blizek koryta nachapal sie a ci dalej zostali jego parobkami?Sluchalam wypowiedzi w radio potomkini panow ziemianskich ktora opowiadala jak jej rodzice pracowali ciezko ojciec jexdzil koniem po swoim 500 ha majatku.Jezdzenie koniem objezdzanie zaliczala do ciezkiej pracy a inni w pocie czola pracowali aby ich dzieci mieli wyksztalcenia i umieli wladac kilkoma jezykami.Dzieci parobkow to juz inna kategoria ludzi oni stworzeni tylko doi pracy i mieszkania w ciemnych wilgotnych czworakach.Tak bylo zawsze kiedy zachodzily jakies zmiany ten co mial plecy bral wszystko ten co nie mial nic nie bral nic musial zginac kark zeby ten mogl wejsc po karku na konia.Pani jej potomki zyja nie ebde wymieniac nazwiska kiedy jechala na Sybir pierwsze bylo jej slowo KTO MNIE DZISIAJ UCZESZE tak jak pani z filmu NAD NIEMNEM od roboty dostawala globusa.

    1. DOSS
      27 października 2017 o 16:09 Odpowiedz ↓

      te miejsca były zalesione , bagniste dzikie i nieokiełznane POLSKA szlachta wprowadziła tam kulturę dobrobyt i życie ale ludziom którzy byli trzebieni przez mongołów jak widać do dziś nie w sosie z kulturą ….

  4. GAGA
    2 maja 2014 o 19:30 Odpowiedz ↓

    Lilka, pojęcia nie masz o czym piszesz… poczytaj, pomyśl, porozmawiaj z przyjaciółmi a sama sobie odpowiesz na swoje pytania.

  5. Czesława Bednarczyk
    29 lipca 2014 o 19:59 Odpowiedz ↓

    Przykro mi Lilka! Ciebie mi żal, bo nie ze złej woli piszesz tak negatywnie a jedynie z tłoczonego w twoją głowę kłamstwa. Człowiek naprawdę nie orientuje się jak tłoczone edukacją kłamstwo wrasta w świadomość i udaje prawdę. Ja znam świadków- chłopów z Zagórzyc Dworskich (koło Michałowic-pod Krakowem)którzy mówili mi o swoim dziedzicu- Panu jak najlepiej. Prosili Sowietów by go nie zabijać, tłumaczyli jaki był dla ludzi z czworaków dobry, że leczył za własne pieniądze, a na święta każda rodzina dostawała podarki z żywności , że wspomagał i rozmawiał z nimi jak z przyjaciółmi. Lecz NKWD mimo próśb chłopów zabrali go i bili i zabili. Taka to też prawda ! Lidko

    1. Izabela
      19 lutego 2019 o 19:44 Odpowiedz ↓

      czy mogłabym prosić o kontakt, jestem mieszkanką Zagórzyc Dworskich. [email protected]

  6. cz
    16 listopada 2016 o 10:26 Odpowiedz ↓

    Dostałam niedawno książkę „Kresy Rzeczpospolitej. Wielki mit Polaków. Dzieje wschodnich rubieży, okoliczności ich utraty i narodzin narodowej legendy”, w której Przemysław Czapliński w artykule „Kresowe narracje” pisze:
    „Wielka narracja kresowa opierała się na figurze misji cywilizacyjnej niesionej ludziom zapóźnionym kulturowo bądź na figurze demokratycznego współistnienia. Dekonstrukcja tej narracji nie zmierza ku zniszczeniu kresowego mitu, lecz ku odkryciu jego schowanych podstaw.(…)Te nowe, bardziej nasze Kresy, trzeba odtąd opowiadać ze strony „pana” i „chama”, posiadacza i posiadanego, człowieka wolnego i zniewolonego – kimkolwiek by był. A opowiadając, trzeba pytać o warunki wytwarzające i odbierające wolność. Chodzi więc o narracje, które zasług i męczeństwa nikomu nie odbiorą, lecz zarazem uwzględnią struktury panowania. Bez takich opowieści Kresy tym bardziej będziemy tracić, im bardziej będziemy je we wzniosłej wersji zatrzymać”
    i tego się trzymam:)) Lilka pozdrawiam.

  7. Jasza
    8 lutego 2017 o 07:46 Odpowiedz ↓

    Wielu wiesza psy na dziedzicach,właścicielach folwarków,a prawda jest zupełnie inna.Wiele gospodarstw do ruiny doprowadzili własnie fornale,parobkowie,ich lenistwo,złodziejstwo to była wówczas plaga!
    Był w mojej okolicy majatek prof Rogoyskiego,dopłacał do niego z emerytury profesorskiej,inaczej by upadło gospodarstwo.
    Niestety w 1940 sowieci areszyowali profesora,zginął gdzieś w Kuropatach.

  8. Maryena
    23 lutego 2017 o 23:50 Odpowiedz ↓

    W całym ówczesnym świecie cywilizowanym istniał podział społeczny, który w czasach komuny zwano feudalizmem od słowa feudo, czyli dobra i spoczywające na nich prawa. Jedni posiadali dużo a inni nic nie posiadali. Polska była taka jak cały cywilizowany świat.
    W Polsce natomiast szlachcic miał obowiązek obrony Państwa. Miał przywileje, płacił mało podatku a le z własnej kieszeni miał wystawić oddział mniejszy lub większy wojska – o tym stanowiły przepisy i Sądy.
    I to jest podstawowa różnica, bo we Francji, Szwecji czy we Włoszech właściciele dóbr tego obowiazku nie mieli, bo wojska już dość wcześnie były płacone i organizowane przez królów, książąt, potem przez republiki.
    Szlachta Polska dala najwieksza ofiare krwi za to co posiadała. W jej ślady poszli i jej podwładni.

  9. Joanna
    13 sierpnia 2019 o 14:51 Odpowiedz ↓

    Podobną historię mogłabym opowiedzieć o moim Dziadku
    Józefie Zawadzkim (właścicielu majątku Derewna na Polesiu),którego ludzie kochali…17.09.1939 kiedy weszli bolszewicy chcieli go ukryć,ale Dziadek ubrał swój polski mundur i stanął w progu domu…O jego dalszych losach dowiedzieliśmy się dopiero po odróżnieniu dokumentów…Dziadek zginął w Katyniu.Katyniu
    dalszycch lo

Dodaj komentarz Anuluj

Najczęściej czytane
"Kijów wyczerpał zdolności do przesuwania się na Zachód w oparciu o Niemcy"

"Kijów wyczerpał zdolności do przesuwania się na Zachód w oparciu o Niemcy"

Bestialskie tortury w rosyjskiej kolonii karnej. Wyciekły nagrania

Bestialskie tortury w rosyjskiej kolonii karnej. Wyciekły nagrania

Białoruska TV: Niemiecki terror z II wojny światowej doskonałym wzorcem dla utrzymania porządku w kraju (WIDEO)

Białoruska TV: Niemiecki terror z II wojny światowej doskonałym wzorcem dla utrzymania porządku w kraju (WIDEO)

Łukaszenka podzielił się władzą z 45- letnim synem

Łukaszenka podzielił się władzą z 45- letnim synem

Gerard Depardieu podejrzany o gwałt

Gerard Depardieu podejrzany o gwałt

Zaproszenie na konferencję: ZBRODNIA W KUROPATACH 1937–1941: PRAWDA I WOLNOŚĆ

Zaproszenie na konferencję: ZBRODNIA W KUROPATACH 1937–1941: PRAWDA I WOLNOŚĆ

Amnesty International nie uznaje już Aleksieja Nawalnego za więźnia sumienia. Z powodu jego wypowiedzi sprzed kilkunastu lat

Amnesty International nie uznaje już Aleksieja Nawalnego za więźnia sumienia. Z powodu jego wypowiedzi sprzed kilkunastu lat

Prezydent Litwy: Ostatnie wydarzenia w Gruzji budzą duże zaniepokojenie

Prezydent Litwy: Ostatnie wydarzenia w Gruzji budzą duże zaniepokojenie

Пшемислав Журавський вель Граєвський: Чи поняття «Креси» сьогодні потребує уточнення і дискусії? (II)

Пшемислав Журавський вель Граєвський: Чи поняття «Креси» сьогодні потребує уточнення і дискусії? (II)

Zapomniane polskie państwo między Rosją i Chinami

Zapomniane polskie państwo między Rosją i Chinami

Najnowsze
01 Mar
Ukraina

Służba Bezpieczeństwa Ukrainy zatrzymała ukraińskich dyplomatów-przemytników

01 Mar
Azja i Zakaukazie

Zełenski publicznie zaszczepi się przeciwko koronawirusowi – indyjską szczepionką

01 Mar
Rosja

Reakcja Kremla na wypowiedź amerykańskiego prezydenta, że USA nie uznają aneksji Krymu

01 Mar
Azja i Zakaukazie

Paszinian zaproponował przedterminowe wybory i zmiany w konstytucji

01 Mar
SUPERNEWS

W Donbasie samochód z ukraińskimi żołnierzami wjechał na minę. Dziewięciu zostało rannych

01 Mar
Azja i Zakaukazie

Prezydent i premier Armenii rozmawiali o kryzysie politycznym w kraju

01 Mar
Białoruś

Łukaszenka chce, by dzień agresji ZSRR na Polskę był świętem narodowym Białorusi

Publikacje wyrażają jedynie poglądy autora/ów i nie mogą być utożsamiane z oficjalnym stanowiskiem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

© Kresy24.pl 2018. Wszelkie Prawa Zastrzeżone.  Kontakt | Polityka prywatności
Produkcja: Fundacja Wolność i Demokracja