• ARCHIWUM KRESOWE
  • PODRÓŻE PO KRESACH
  • BIBLIOTEKA KRESOWA
  • KUCHNIA KRESOWA
  • Niepodległość
  • KALENDARIUM
    • Styczeń w Historii Kresów
    • Luty w Historii Kresów
    • Marzec w Historii Kresów
    • Kwiecień w Historii Kresów
    • Maj w Historii Kresów
    • Czerwiec w Historii Kresów
    • Lipiec w Historii Kresów
    • Sierpień w Historii Kresów
    • Wrzesień w Historii Kresów
    • Październik w Historii Kresów
    • Listopad w Historii Kresów
    • Grudzień w Historii Kresów
  • POLACY NA WSCHODZIE
  • HISTORIA I WSPOMNIENIA
  • WYSZUKIWARKA KRESOWA
  • GAZETY KRESOWE
    • Archiwum “Magazynu Polskiego”
    • Archiwum “Głosu znad Niemna”
    • Archiwum “Echa Polesia”
    • Archiwum “Polaka na Łotwie”
    • Archiwum “Kuriera Galicyjskiego”
    • Archiwum “Słowa Polskiego”
    • Archiwum “Monitora Wołyńskiego”
    • Archiwum “Głosu Polonii”
    • Archiwum “Polonii Charkowa”
    • Archiwum “Dziennika Kijowskiego”
    • Archiwum “Krynicy”
    • Archiwum “Gazety Polskiej Bukowiny”
    • Archiwum “Wołanie z Wołynia”
    • Archiwum “Naszych Dróg”
    • Archiwum “Tęczy Żytomierszczyzny”
    • Archiwum “Lwowskich Spotkań”
    • Archiwum “Polaków Donbasu”
    • Archiwum “Mozaiki Berdyczowskiej”
    • Archiwum “Słowa Życia”
  • TV Kresy24.pl
Kresy24.pl – Wschodnia Gazeta Codzienna
  • 21 Sty 2021
  • Ukraina
  • Białoruś
  • Rosja
  • Litwa
  • Azja i Zakaukazie
  • Region Bałtyku
  • Trójmorze
  • русский
  • yкраїнська
Kresy24.pl - Wschodnia Gazeta Codzienna
  • ARCHIWUM KRESOWE
  • PODRÓŻE PO KRESACH
  • BIBLIOTEKA KRESOWA
  • KUCHNIA KRESOWA
  • Niepodległość
  • KALENDARIUM
    • Styczeń w Historii Kresów
    • Luty w Historii Kresów
    • Marzec w Historii Kresów
    • Kwiecień w Historii Kresów
    • Maj w Historii Kresów
    • Czerwiec w Historii Kresów
    • Lipiec w Historii Kresów
    • Sierpień w Historii Kresów
    • Wrzesień w Historii Kresów
    • Październik w Historii Kresów
    • Listopad w Historii Kresów
    • Grudzień w Historii Kresów
  • POLACY NA WSCHODZIE
  • HISTORIA I WSPOMNIENIA
  • WYSZUKIWARKA KRESOWA
  • GAZETY KRESOWE
    • Archiwum “Magazynu Polskiego”
    • Archiwum “Głosu znad Niemna”
    • Archiwum “Echa Polesia”
    • Archiwum “Polaka na Łotwie”
    • Archiwum “Kuriera Galicyjskiego”
    • Archiwum “Słowa Polskiego”
    • Archiwum “Monitora Wołyńskiego”
    • Archiwum “Głosu Polonii”
    • Archiwum “Polonii Charkowa”
    • Archiwum “Dziennika Kijowskiego”
    • Archiwum “Krynicy”
    • Archiwum “Gazety Polskiej Bukowiny”
    • Archiwum “Wołanie z Wołynia”
    • Archiwum “Naszych Dróg”
    • Archiwum “Tęczy Żytomierszczyzny”
    • Archiwum “Lwowskich Spotkań”
    • Archiwum “Polaków Donbasu”
    • Archiwum “Mozaiki Berdyczowskiej”
    • Archiwum “Słowa Życia”
  • TV Kresy24.pl
Home
Polacy na (Bliskim) Wschodzie

„Blizna jeszcze długo będzie się goiła”

10 Mar 2015 Litwa, Polacy na (Bliskim) Wschodzie 2 comments

polacy-litwini-litwa-polskaWśród sygnatariuszy Aktu Niepodległości Litwy z 11 marca 1990 roku było trzech Polaków: Czesław Okińczyc, Zbigniew Balcewicz i nieżyjący już Medard Czobot. Sześciu polskich deputowanych powstrzymało się od głosu. Do dziś kładzie się to cieniem na stosunkach między litewskimi Polakami i Litwinami.

„Nie rozumiałem, nie rozumiem i chyba nigdy nie zrozumiem tych, którzy wówczas wstrzymali się od głosu” – powiedział Czesław Okińczyc, adwokat, założyciel wileńskiej rozgłośni Radio Znad Wilii podczas dyskusji w Polskim Klubie Dyskusyjnym w Wilnie.

Zbigniew Balcewicz, który też był sygnatariuszem Aktu Niepodległości, były redaktor dziennika „Kurier Wileński” przypomina, że „głosowanie nad Aktem Niepodległości nie było sprawą łatwą, wahali się nie tylko Polacy, ale również Litwini”.


„Również się bałem. Wszyscy byliśmy świadomi możliwych represji” – powiedział Balcewicz dodając, że stosunki między Polakami mieszkającymi na Litwie i Litwinami były wówczas bardzo napięte.

Rada Najwyższa Litwy niepodległość ogłosiła trzy lata po powstaniu Sajudisu – ruchu narodowowyzwoleńczego, zrodzonego na fali demokratycznych przemian zachodzących w Związku Radzieckim. Sajudis do dziś jest postrzegany przez mieszkających na Litwie Polaków jako ruch o antypolskim nastawieniu.


Według wileńskiego publicysty Tadeusza Andrzejewskiego, przynajmniej część działaczy Sajudisu przyczyniła się do zaognienia stosunków z mniejszością polską na Litwie.

„Sajudis chyba naprawdę zrobił wszystko, by nastraszyć i odstraszyć Polaków (…) Ideologia, jaka była wyznawana przez niektórych czołowych przedstawicieli Sajudisu, była skrajnie antypolska. Odkurzono przedwojenną teorię, że na Liwie nie ma Polaków, są tylko spolonizowani Litwini, których należy „nawrócić” – uważa Andrzejewski.

Stosunki między mieszkającymi na Litwie Polakami i Litwinami pogorszyły się, a wrogość wobec Polaków nasiliła, gdy w 1989 r. lokalne samorządy na Wileńszczyźnie, gdzie Polacy stanowili – i do dziś stanowią większość – ogłosiły powstawanie polskich jednostek administracyjnych, tzw. autonomii.

„To był mechanizm obronny. Polacy dążyli do zapewnienia należnych sobie praw, gdyż odczuwali ogromne zagrożenie” – tłumaczy Tadeusz Andrzejewski.

Natomiast w ocenie litewskiego publicysty, sygnatariusza Aktu Niepodległości Rimvydasa Valatki, „próba utworzenie autonomii na Wileńszczyźnie jest blizną na najnowszej historii stosunków polsko-litewskich, która jeszcze długo będzie się goiła”.

„Ten plan był podyktowany przez Moskwę, a jego celem było oderwanie, rękoma litewskich Polaków, części ziem Litwy” – powiedział Valatka, dodając że „w świadomości litewskiej zrodziło to też przekonanie, że Polacy nie są wierni Litwie, że nie można im ufać; uzasadniło to antypolskie fobie zrodzone na Litwie w okresie międzywojennym”.

Wielu do dziś zadaje sobie pytanie, czy nadal istniałyby ciągle nierozwiązane problemy Polaków na Litwie, jak na przykład oryginalna pisownia polskich nazwisk, czy podwójne nazewnictwo ulic, gdyby przed 25 laty nie zrodził się pomysł utworzenia autonomii Wileńszczyzny i gdyby wszyscy polscy deputowani w ówczesnym parlamencie Litwy opowiedziało się za niepodległością kraju?

Rimvydas Valatka nie potrafi odpowiedzieć na to pytanie. Podkreśla jednak, że byłby to mocny atut w rękach Polaków w walce o swoje prawa.

„W obliczu obecnej sytuacji geopolitycznej, w obliczu działań Moskwy, bardzo chciałbym, by te problemy zostały już rozstrzygnięte i by nie było między naszymi krajami żadnych cieni” – powiedział Rimvydas Valatka.

***

25 lat temu, 11 marca 1990 roku, Litwa jako pierwsza republika byłego ZSRR proklamowała niepodległość. Akt Niepodległości podpisało 124 deputowanych ówczesnego parlamentu, w tym 3 z 9 przedstawicieli mniejszości polskiej.

W środę w Wilnie, w historycznej sali parlamentu, w której przed ćwierćwieczem został podpisany akt „O przywróceniu niepodległości państwa litewskiego”, odbędą się główne uroczystości z okazji 25. rocznicy tego wydarzenia. Udział w nich zapowiedzieli m.in. przedstawiciele parlamentu polskiego na czele z marszałkiem Senatu Bogdanem Borusewiczem.

Kresy24.pl/na podstawie zw.lt/PAP

Podziel się tym z innymi. Udostępnij na:

Powiązane wiadomości:

Brak powiązanych wiadomości

Tagi: Akt Niepodległości Litwini Polacy na Litwie Sajudis Wileńszczyzna Związek Sowiecki
  • Tags
  • Akt Niepodległości
  • Litwini
  • Polacy na Litwie
  • Sajudis
  • Wileńszczyzna
  • Związek Sowiecki

2 komentarzy

  1. tagore
    14 marca 2015 o 01:25 Odpowiedz ↓

    Tylko czyja blizna?

  2. MK
    31 marca 2015 o 20:07 Odpowiedz ↓

    Goić to się może rana a nie blizna.

Dodaj komentarz Anuluj

Najczęściej czytane
Rosyjscy turyści pobili polskiego misia

Rosyjscy turyści pobili polskiego misia

MSZ Rosji przedstawia Białystok jako część ZSRS

MSZ Rosji przedstawia Białystok jako część ZSRS

Litwa nie spełni prośby białoruskiej opozycji - w sprawie kluczowej dla kształtowania samoświadomości Białorusinów

Litwa nie spełni prośby białoruskiej opozycji - w sprawie kluczowej dla kształtowania samoświadomości Białorusinów

Wyciekły nagrania, na których słychać jak wiceszef białoruskiego MSW każe okaleczać i zabijać protestujących

Wyciekły nagrania, na których słychać jak wiceszef białoruskiego MSW każe okaleczać i zabijać protestujących

Polski biegun ciepła i Okopy Świętej Trójcy (Fragment książki Tomasza Grzywaczewskiego "Wymazana granica. Śladami II Rzeczpospolitej")

Polski biegun ciepła i Okopy Świętej Trójcy (Fragment książki Tomasza Grzywaczewskiego "Wymazana granica. Śladami II Rzeczpospolitej")

Ile naprawdę ludzi zmarło na Białorusi z powodu Covid-19

Ile naprawdę ludzi zmarło na Białorusi z powodu Covid-19

Rosyjskie władze na Krymie wystawiły pod młotek kolejny zakład produkcji win

Rosyjskie władze na Krymie wystawiły pod młotek kolejny zakład produkcji win

Bośnia postawiła warunki zwrotu Ukrainie złotej ikony z Ługańska. Reakcja MSZ Ukrainy

Bośnia postawiła warunki zwrotu Ukrainie złotej ikony z Ługańska. Reakcja MSZ Ukrainy

Nowy film Nawalnego o tajnym pałacu Putina. Stoi na posiadłości 39 razy większej niż Monako i 159 razy większej niż Watykan (WIDEO)

Nowy film Nawalnego o tajnym pałacu Putina. Stoi na posiadłości 39 razy większej niż Monako i 159 razy większej niż Watykan (WIDEO)

Niemiecki szef rady dyrektorów Rosnieftu: Polska i Węgry coraz bardziej autorytarne, NATO okrąża Rosję, Europa powinna stawić czoła USA

Niemiecki szef rady dyrektorów Rosnieftu: Polska i Węgry coraz bardziej autorytarne, NATO okrąża Rosję, Europa powinna stawić czoła USA

Najnowsze
21 Sty
Region Bałtyku

Merkel wzywa do natychmiastowego uwolnienia Nawalnego i broni Nord Stream 2

21 Sty
Białoruś

Sondaż: Polacy popierają umacnianie niepodległości Białorusi i Ukrainy, sprzeciwiają się rosyjskiemu imperializmowi

21 Sty
Rosja

Węgry dopuściły na swój rynek rosyjską szczepionkę na koronawirusa nie oglądając się na UE

21 Sty
Azja i Zakaukazie

Paszinian: Opozycja swoimi spekulacjami zagraża życiu i bezpieczeństwu jeńców wojennych

21 Sty
Białoruś

Litwa gotowa do organizacji mistrzostw świata w hokeju na lodzie

21 Sty
Azja i Zakaukazie

Koronawirus w samozwańczej Republice Abchazji: Oficjalnie ponad 10 tys. zakażonych, 152 przypadków śmiertelnych

21 Sty
Ukraina

Wołodymyr Zełenski zaprosił Joe Bidena do Kijowa

Publikacje wyrażają jedynie poglądy autora/ów i nie mogą być utożsamiane z oficjalnym stanowiskiem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

© Kresy24.pl 2018. Wszelkie Prawa Zastrzeżone.  Kontakt | Polityka prywatności
Produkcja: Fundacja Wolność i Demokracja

Drogi Użytkowniku,

w związku z obowiązywaniem Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) przypominamy podstawowe informacje z zakresu przetwarzania danych dostarczanych przez Ciebie podczas korzystania z naszej strony. Zamykając ten komunikat (kliknięcie w przycisk "Przejdź do serwisu") oświadczasz, że zapoznałeś się z treścią Polityki Prywatności i zgadzasz się na wskazane w wymienionym dokumencie działania.

Przejdź do serwisu