31 maja w Historii Kresów

31 maja 2013

1800 – w Słonimiu zmarł Michał Kazimierz Ogiński herbu Oginiec – generał, hetman wielki litewski, wojewoda wileński, kompozytor, poeta i literat. Autor poloneza „Pożegnanie Ojczyzny”.

Słynny ów „polonez Ogińskiego” jest zazwyczaj mylnie przypisywany bratankowi Michała Kazimierza Ogińskiego – Michałowi Kleofasowi Ogińskiemu. Może dlatego, że Ogiński-stryj zawsze bardziej kojarzył się z działalnością wojskową i polityczną oraz z budową Kanału Ogińskiego.

Urodzony w 1728 r. Był posłem na Sejm z powiatu pińskiego, a potem starodubowskiego. Jako wojewoda wileński był jednym z kandydatów Rosji do tronu polskiego. W 1771 r. – już jako hetman – przystąpił do Konfederacji Barskiej na Litwie i zwyciężył Rosjan w bitwach pod Annopolem na Polesiu i nad rzeką Zelwą.

W końcu jednak został rozgromiony przez wojska Aleksandra Suworowa pod Stołowiczami, w wyniku czego był zmuszony wyemigrować. Po powrocie do kraju należał do Stronnictwa Patriotycznego w czasie Sejmu Czteroletniego, a po upadku Konstytucji 3 maja na znak protestu złożył buławę hetmańską.

Michał Kazimierz Ogiński zasłynął także jako świetny gospodarz – wznosił fabryki i manufaktury, zbudował trakt pińsko-wołyński, a w latach 1765-1784 słynny Kanał Ogińskiego łączący Niemen z Dnieprem.

Na swoim dworze w Słonimiu stworzył centrum kultury i sztuki, utrzymywał teatr operowy, polski i włoski oraz sławną orkiestrę, założył drukarnię. Pisał bajki, wiersze, piosenki, tłumaczył z obcych języków. Skomponował zbiór polonezów na skrzypce i fortepian.

Był też jedynym Polakiem uczestniczącym – choć skromnie – w tworzeniu Wielkiej Encyklopedii Francuskiej: opracował dla niej hasło „harfa”.

Odznaczony Orderem Orła Białego (ale również pruskim… Orderem Orła Czarnego), Orderem Świętego Stanisława, a także licznymi orderami rosyjskimi. Dziś na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie – choć nie ma pewności, że jest tam pochowany – możemy przeczytać epitafium: „Michałowi Kazimierzowi Kniaziowi z Kozielska Ogińskiemu, Hetmanowi (…), który za Ojczyznę walczył, wiele za nią ucierpiał, a zawsze jej wiernie służył (…)”.

1380 – wielki książę litewski Jagiełło i mistrz krzyżacki Winrich von Kniprode podpisali tajny Traktat w Dawidyszkach, który w efekcie doprowadził do pierwszej wojny domowej na Litwie 1381-1384.

1556 – w Łukiszkach koło Wilna urodził się Jerzy Radziwiłł – polski duchowny katolicki, kardynał, biskup wileński i krakowski. Zmarł w 1600 r.

1873 – we Lwowie urodził się Tadeusz Rittner – polski pisarz, krytyk teatralny. Zmarł w 1921 r.

1894 – na ulice Lwowa wyjechał pierwszy tramwaj elektryczny.

1922 – we Lwowie urodziła się Danuta Wodyńska – polska aktorka. Zmarła w 2001 r.

1924 – zmarł Konstanty Gorski, polski kompozytor, skrzypek-wirtuoz. Urodzony w 1859 r. w Lidzie.

1926 – w głosowaniu Zgromadzenia Narodowego na stanowisko prezydenta Polski zwyciężył Józef Piłsudski, który odmówił jednak objęcia urzędu.

1957 – zmarł Leopold Staff – polski poeta, tłumacz i eseista. Jeden z najwybitniejszych twórców literatury XX wieku. Urodzony w 1878 r. we Lwowie.

1981 – Tadeusz Kondrusiewicz, administrator apostolski diecezji pińskiej, wcześniej arcybiskup metropolita archidiecezji mińsko – mohylewskiej otrzymał święcenia kapłańskie w Seminarium Duchownym w Kownie.

Kresy24.pl / Historyczne Kalendarium Kresowe – 31 maja