26 kwietnia w Historii Kresów
26 kwietnia 2013
Żołnierze 1 Pułku Piechoty Legionów podczas zagonu samochodowego na Żytomierz w kwietniu 1920 r. Fot. CAW
1920 – Wyprawa Kijowska: płk Stefan Dąb-Biernacki na czele polskich wojsk wspaniałym rajdem zdobył Żytomierz rozbijając dywizję bolszewicką.
Rajd polskich wojsk na Żytomierz był – obok rajdu na Kowel – jednym z nielicznych przykładów użycia wojsk motorowych w wojnie z bolszewikami. W czasie pokonywania trasy samochody grzęzły na piaszczystych drogach, zagrzewały się, a samochody pancerne łamały mosty. Okoliczna ludność gromadziła się na trasach kolumn, witając polskich żołnierzy mlekiem i wodą.
Opanowanie Żytomierza oraz zdobycie Malina i Koziatyna zachwiało frontem bolszewickim na Ukrainie. Polskie wojska dosłownie zmiotły sowiecką 58 Dywizję Strzelców. Z jej pułków pozostało zaledwie po kilkudziesięciu żołnierzy. Bolszewicy stracili połowę artylerii i większość broni maszynowej.
Polacy wzięli do niewoli kilkuset jeńców, zdobyli 10 dział, kilkadziesiąt ckm, samochód pancerny, 12 samochodów i 280 wagonów ze sprzętem wojskowym. Straty polskie w walkach o Żytomierz to tylko 3 poległych i 48 rannych.
1794 – ukazało się pierwsze wydanie „Gazety Wolnej Warszawskiej” – oficjalnego organu Insurekcji Kościuszkowskiej.
1831 – Powstanie Listopadowe: bitwa pod Mińskiem Mazowieckim.
1863 – Powstanie Styczniowe: zwycięstwo powstańców w drugiej bitwie pod Nową Wsią.
1919 – zmarł Napoleon Cybulski – polski lekarz, fizjolog, odkrywca adrenaliny, twórca elektroencefalografii. Urodzony w 1854 r. w Krzywonosach (obecnie Białoruś).
1971 – zmarł Jan Szczepan Otrębski – polski polonista i językoznawca. Dziekan wydziału humanistycznego Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. Członek Instytutu Języka Litewskiego i współautor „Słownika języka litewskiego”. Autor trzytomowej „Gramatyki języka litewskiego”. Wykładał m.in. w Berlinie, Moskwie, Pradze, Uppsali, Sztokholmie i Wiedniu. W 1949 r. zainicjował międzynarodowe czasopismo „Lingua Posnaniensis”. Urodzony w 1889 r.
1986 – wybuch reaktora jądrowego elektrowni atomowej w Czarnobylu na sowieckiej Ukrainie – największa katastrofa w historii energetyki jądrowej i jedna z największych katastrof XX wieku. W wyniku awarii skażony promieniotwórczo został obszar ok. 150 tys. km2 – pogranicze Białorusi, Ukrainy i Rosji. Chmura radioaktywna rozprzestrzeniła się po całej Europie. W efekcie skażenia ewakuowano i przesiedlono ponad 350 tys. osób. Zachorowania spowodowane napromieniowaniem trwają do dziś.
1994 – podczas spotkania prezydentów Lecha Wałęsy i Algirdasa Brazauskasa w Wilnie podpisano polsko-litewski Traktat o przyjaznych stosunkach i dobrosąsiedzkiej współpracy.
Kresy24.pl / Historyczne Kalendarium Kresowe – 26 kwietnia
