„The loss of memory by a nation is also a loss of its conscience” (Herbert). Plaque at Mehringplatz, Berlin/Domena Publiczna
1998 – zmarł Zbigniew Herbert – wybitny poeta, eseista, dramatopisarz, autor słuchowisk. Kawaler Orderu Orła Białego. Pochodzeniem i twórczością blisko związany ze Lwowem.
Urodził się we Lwowie w 1924 r. Rodzina Herbertów była prawdopodobnie pochodzenia angielskiego, ojciec – Bolesław był także półkrwi Ormianinem, walczył w Legionach Polskich i w czasie Obrony Lwowa przed Ukraińcami, matka – Maria pochodziła z rodziny Kaniaków. Herbertowie mieszkali przy ulicy Łyczakowskiej 55/5, a od 1933 r. przy ulicy Obozowej 3.
Przed wojną Zbigniew Herbert uczył się w Państwowym VIII Gimnazjum i Liceum im. Króla Kazimierza Wielkiego we Lwowie. Po zajęciu miasta przez Niemców kontynuował naukę na tajnych kompletach. Po maturze rozpoczął studia polonistyczne na konspiracyjnym Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. Zaangażował się także w działalność konspiracyjną w AK. Utrzymywał się m.in. jako karmiciel wszy w produkującym szczepionki przeciwtyfusowe Instytucie prof. Rudolfa Weigla. W marcu 1944 r. – przed ponownym wkroczeniem armii sowieckiej – wyjechał do Krakowa. Tam podjął studia (z wykształcenia ekonomista, prawnik i filozof).
Jako poeta Herbert debiutował w 1950 r. Do jego najbardziej cenionych dzieł należy cykl utworów o Panu Cogito, postaci mocno zakorzenionej w europejskiej tradycji kulturowej. W latach 80-ch XX w. Herbert stał się sztandarowym poetą polskiej opozycji. Od 1986 r. mieszkał w Paryżu, gdzie współpracował z „Zeszytami Literackimi”. Do Polski wrócił w 1992 r. Jego książki przetłumaczono na 38 języków.
W twórczości Zbigniewa Herberta motywy kresowe pojawiają się bardzo często. W jednym z wywiadów mówił m.in:
Lwów wywarł szalony wpływ na mnie. Teraz dopiero to doceniam. Przede wszystkim jako miasto wielonarodowościowe. Od urodzenia niemal zaszczepiony byłem przeciwko wszelkiej ksenofobii. Antysemityzm jest dla mnie czymś niezrozumiałym. Ja się bawiłem z Żydami, bo to byli moi najlepsi koledzy: z piaskownicy, z boiska, ze szkoły. Okrucieństwo uświadomienia sobie różnic narodowych przyszło potem. Nie chciałbym idealizować, oczywiście dochodziło do różnych konfliktów i tarć w mieście, gdzie nawet nie cała połowa to byli Polacy, reszta to Austriacy, Żydzi, Ukraińcy, Rosjanie, Bułgarzy — specjaliści od pomidorów, Ormianie — od stuleci zajmujący się handlem, Włosi, Grecy… Miasto to nie zbiór budynków, pomników, placów i mostów — o mieście stanowi atmosfera międzyludzka… I wydaje mi się, że w tym moim mieście była dobra atmosfera międzyludzka, bo polatywał nad nim duch tolerancji, bardziej wyczuwalny niż w Polsce centralnej, gdzie większość ludności stanowili rdzenni Polacy.
W prozie poetyckiej „Kraj” pisał z kolei:
Na samym rogu tej starej mapy jest kraj, do którego tęsknię. Jest to ojczyzna jabłek, pagórków, leniwych rzek, cierpkiego wina i miłości. Niestety, wielki pająk rozsnuł na nim swą sieć i lepką śliną zamknął rogatki marzenia…
1648 – powstanie Chmielnickiego: zwycięstwo wojsk polskich w bitwie pod Konstantynowem.
1682 – zmarł Dymitr Jerzy Wiśniowiecki – hetman wielki koronny.
1727 – zmarł Jerzy Dominik Lubomirski – podkomorzy nadworny koronny, wojewoda krakowski.
1812 – urodził się Józef Ignacy Kraszewski – polski pisarz, historyk, wydawca, działacz społeczny i polityczny, autor z największą liczbą wydanych książek i wierszy w historii literatury polskiej. Wychowywał się najpierw na Grodzieńszczyźnie w rodzinnym majątku Dołha koło Prużany, później w Romanowie w powiecie bialskim, gdzie znajduje się muzeum poświęcone pisarzowi. Studiował na Uniwersytecie Wileńskim.
Debiutował w petersburskim „Bałamucie” i w wileńskim „Noworoczniku Litewskim”. Autor czterotomowej historii Wilna – „Wilno od początków jego do roku 1750” spisywanej w latach 1840–1842. Osiedlił się na Wołyniu. Był gospodarzem i właścicielem wsi Gródek i Hubin. Potem zamieszkał w Żytomierzu, gdzie pełnił liczne funkcje społeczne. W 1882 r. we Lwowie założył „Macierz Polską”. Zmarł w 1887 r.
1826 – zmarł Józef Zajączek – polski i francuski generał, polski jakobin, członek Rady Najwyższej Narodowej w czasie Insurekcji Kościuszkowskiej, pierwszy namiestnik Królestwa Polskiego, urodzony w Kamieńcu Podolskim w 1752 r.
1883 – zmarł Władysław Ludwik Anczyc – polski pisarz i tłumacz urodzony w Wilnie w 1823 r.
1920 – Armia Czerwona zajęła Białystok.
1998 – zmarł Adam Hollanek – polski pisarz i publicysta, autor utworów sensacyjnych i fantastyczno – naukowych. Założyciel miesięcznika „Fantastyka” – pierwszego tego typu czasopisma w całym bloku wschodnim. Od urodzenia mieszkał we Lwowie, tam uczęszczał do III Gimnazjum im. Stefana Batorego. W czasie okupacji Lwowa karmił wszy w Instytucie Badań nad Tyfusem Plamistym i Wirusami prof. Rudolfa Weigla. Po zdaniu matury studiował w Studiu Aktorskim Teatru Polskiego, a także uczestniczył w konspiracyjnych wieczorach literackich. Urodzony w 1922 r. we Lwowie.
2000 – w Katyniu uroczyście otwarto Cmentarz Polskich i Rosyjskich ofiar NKWD.
Kresy24.pl / Historyczne Kalendarium Kresowe – 28 lipca
Dodaj komentarz
Uwaga! Nie będą publikowane komentarze zawierające treści obraźliwe, niecenzuralne, nawołujące do przemocy czy podżegające do nienawiści!