2 listopada w Historii Kresów

2 listopada 2013

1660 – wojna polsko-rosyjska: wojska polskie odniosły wielkie zwycięstwo w Bitwie pod Cudnowem na Żytomierszczyźnie.

Ta trwająca prawie 20 dni bitwa była częścią wojny polsko-rosyjskiej z lat 1654-1667. Polskim wojskiem, wspieranym przez Tatarów, dowodzili hetmani Stanisław Potocki i Jerzy Lubomirski. Armią rosyjską dowodził Wasyl Szeremietiew wspomagany przez Kozaków zadnieprzańskich pod wodzą Tymofieja Cieciury.

W wyniku przegranej przez Rosjan serii potyczek i ostatecznej kapitulacji armia rosyjska – zgodnie z zawartą dwa dni później ugodą – została zmuszona do złożenia broni i sztandarów, rosyjskie załogi miały opuścić Kijów, Perejasław, Niżne i Czernihów i zapłacić 300 tys. talarów okupu. Wasyl Szeremietiew wraz z ośmioma bojarami miał zostać polskim zakładnikiem gwarantującym wypełnienie tych warunków.

1754 – w dawnym województwie ruskim urodził się Ignacy Zaborowski – polski pijar, matematyk i geodeta, profesor geometrii, członek Towarzystwa Ksiąg Elementarnych, autor podręcznika „Geometria praktyczna i Logarytmy dla szkół narodowych” – pierwszych polskich tablic logarytmicznych, za które uzyskał od króla Stanisława Augusta Poniatowskiego Medal Merentibus. Zmarł w 1803 r.

1769 – upadek wieży Katedry Wileńskiej spowodował śmierć 6 księży.

1777 – urodził się Alojzy Żółkowski – polski aktor, wybitny komik. Uczestnik Powstania Kościuszkowskiego. Uczył się w Krzemieńcu, pracował we Lwowie. Występował w teatrach warszawskich. Zmarł w 1822 r.

1836 – w Wilnie urodził się Michał Elwiro Andriolli – polski rysownik, ilustrator, malarz. Autor m.in. ilustracji do „Pana Tadeusza” oraz „Konrada Wallenroda” Adama Mickiewicza wykonanych w latach 1879–82. Malował również obrazy m.in. dla kościołów w Kownie. Zmarł w 1893 r.

1848 – Wiosna Ludów: po zbombardowaniu miasta przez Austriaków nastąpiła kapitulacja Lwowa.

1866 – w Zułowie urodził się Bronisław Piłsudski – polski etnograf badający ludy i kulturę Ajnów, brat Józefa Piłsudskiego. Zmarł w 1918 r.

1879 – w Strutynce na Podolu urodził się Walery Sławek, polityk okresu II Rzeczypospolitej, trzykrotny premier Polski, marszałek Sejmu, wolnomularz, podpułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego. Członek Polskiej Partii Socjalistycznej i jej Organizacji Bojowej, jeden z najbliższych współpracowników Józefa Piłsudskiego, lider obozu sanacyjnego (tzw. grupy pułkowników), jeden z głównych twórców założeń konstytucji kwietniowej. Pod koniec życia zmarginalizowany wewnątrz sanacyjnego obozu rządowego, popełnił samobójstwo w 1939 r.

1887 – w Zapolu urodził się Radosław Ostrowski – białoruski publicysta, polityk, działacz narodowo – społeczny. Mieszkał i działał m.in. w Wilnie. Zmarł w 1976 r.

1918 – powstała I Republika Litewska.

1925 – bezimienne zwłoki obrońcy Lwowa z 1918 roku zostały pochowane w Grobie Nieznanego Żołnierza na Placu Saskim w Warszawie.

1944 – zmarł Karol Irzykowski – polski pisarz, krytyk literacki, filmowy i teatralny. Mieszkał i uczył się w Brzeżanach i Złoczowie. Studiował na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu we Lwowie. Urodzony w 1873 r.

1974 – Puszcza Białowieska: wichura powaliła kilkusetletni Dąb Jagiełły.

Kresy24.pl / Historyczne Kalendarium Kresowe – 2 listopada