Wacław Seweryn Rzewuski – podolski “Beduin”

03 Lut 2012 Historia i Wspomnienia 1 comments

Wacław Seweryn Rzewuski na obrazie Aleksandra Orłowskiego

15 grudnia 1784 r. we Lwowie urodził się Wacław Seweryn Rzewuski herbu Krzywda, polski podróżnik, orientalista, powstaniec listopadowy, poeta, hodowca koni, znany też jako Emir Tadż al-Fahr.

Syn tragowiczanina hetmana Seweryna Rzewuskiego, który po trzecim rozbiorze wywiózł Wacława do Wiednia. Chłopak kształcił się w elitarnej szkole, a pod wpływem wuja – podróżnika Jana Potockiego zainteresował się Bliskim Wschodem. Wkrótce założył i finansował pierwsze w świecie pismo orientalistyczne i został członkiem kilku towarzystw naukowych. Walczył w armii austriackiej.

Swoją słynną podróż po Bliskim Wschodzie odbył w latach 1818-1820. Zaprzyjaźnił się wtedy z przywódcami szczepów beduińskich, a z jednym z nich zawarł przymierze krwi. Podróżnik mieszkał, polował i świętował z Beduinami. Uczestnicząc w ich wyprawach wojennych zdobył ich szacunek swoją odwagą. Sporządził tam unikalne mapy i ilustracje.

Nas jednak bardziej interesuje okres po powrocie Rzewuskiego na Kresy. Osiadł w rodzinnym Sawraniu na Podolu, gdzie nadal żył na sposób orientalny. Jak czytamy w Wikipedii, miał bogatą kolekcję orientalnych rękopisów, książek, strojów, broni i fajek. Wiele czasu spędzał w siodle wśród Ukraińców. Stał się wśród nich na tyle sławny, że powstały o nim pieśni, np. “Hej, pane Hetmane Zołotaja Boroda (…), Hej pane Hetmane, hej pane Rewuckij, Prijdy nuże miłyj Lasze (…)”. Przyjaźnił się z Tomaszem Padurrą, poetą kozackim, popularyzatorem folkloru i muzyki.

Należał do Towarzystwa Patriotycznego, a kiedy wybuchło Powstanie Listopadowe wystawił oddział jazdy oddając mu swoje ukochane konie arabskie. Zginął dowodząc oddziałem w przegranej bitwie pod Daszowem 14 maja 1831 r.

Postać Wacława Seweryna Rzewuskiego była szczególnie lubiana przez polskich poetów i malarzy. Swoje utwory poświęcili mu Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Wincenty Pol, Tadeusz Miciński, Tymko Padura, Michał Budzyński, Jerzy Grotowski. Malowali go Juliusz Kossak, Piotr Michałowski i January Suchodolski.