10 października w Historii Kresów

10 października 2013

1982 – papież Jan Paweł II kanonizował Maksymiliana Kolbe – polskiego franciszkanina, męczennika, założyciela Rycerstwa Niepokalanej, związanego także z Kresami.

Przypomnijmy, że ojciec Kolbe zaczynał naukę w seminarium franciszkanów we Lwowie w 1907 r., zaś w 1910 r. rozpoczął nowicjat w zakonie franciszkanów, przyjmując imię Maksymilian. Z Kresami był też przez pewien czas związany miesięcznik „Rycerz Niepokalanej”, którego wydawanie ojciec Kolbe przeniósł w 1922 r. do Grodna. Dodajmy, że w 1938 r. nakład „Rycerza” wynosił milion egzemplarzy.

Ojciec Maksymilian Kolbe zginął w niemieckim obozie zagłady Auschwitz, dobrowolnie wybierając śmierć głodową w zamian za skazanego współwięźnia Franciszka Gajowniczka. Zmarł 14 sierpnia 1941 r. dobity zastrzykiem trucizny – fenolu.

1860 – w Samborze urodził się Władysław Abraham, polski prawnik, profesor i rektor Uniwersytetu Lwowskiego. Członek Towarzystwa Naukowego we Lwowie. Brał udział w komisji ministerialnej przygotowującej projekt konkordatu między Rzeczpospolitą Polską i Stolicą Apostolską, współtworzył polskie prawo małżeńskie. Zmarł w 1941 r. we Lwowie. Pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim.

1862 – zmarł Franciszek Kowalski – poeta, uczestnik Powstania Listopadowego w Legii Litewsko-Wołyńskiej. Obrońca Zamościa, po jego upadku więziony w Kamieńcu Podolskim. Autor tekstu pieśni „Tam na błoniu błyszczy kwiecie” („Ułan na wedecie”). Urodzony w 1799 r. w Pawołoczy koło Berdyczowa.

1913 – w Sankt Petersburgu urodził się Wiktor Szyryński – polski i kanadyjski psychiatra i psycholog, oficer armii polskiej i kanadyjskiej, harcmistrz i działacz polonijny w Kanadzie. Starszy asystent na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie, harcerz Okręgu Wileńskiego, po wybuchu II wojny światowej osadzony przez sowietów kolejno w moskiewskich więzieniach Łubianka i Butyrki, a także w Mińsku i Gorkim. W 1941 r. wstąpił do Armii Andersa w ZSRR. Oficer Wojska Polskiego, był specjalistą-neuropsychologiem w 6 Batalionie Sanitarnym 6 Lwowskiej Dywizji Piechoty. Zmarł w 2007 r.

1919 – w Stryju urodziła się Danuta Baduszkowa – polska tancerka, reżyserka teatralna, twórczyni i wieloletnia dyrektor Teatru Muzycznego w Gdyni. Zmarła w 1978 r.

1919 – we Lwowie urodził się Stanisław Stampf’l – polski pisarz. Wraz z Jerzym Janickim i Władysławem Żesławskim był autorem słuchowiska radiowego „Matysiakowie”. Zmarł w 1980 r.

1935 – we Lwowie urodził się Stanisław Jopek – wybitny polski tenor – solista zespołu Pieśni i Tańca „Mazowsze”, ojciec skrzypaczki Patrycji Jopek i piosenkarki Anny Marii Jopek. Wykonywał piosenki ludowe „Mazowsza”, pieśni Chopina, Moniuszki, polskie kolędy. Z „Mazowszem” występował ponad 40 lat. Dużą popularnością cieszyła się wykonywana przez niego pieśń „Furman”. Zmarł w 2006 r.

1939 – Związek Sowiecki przekazał Litwie odebraną Polsce Wileńszczyznę.

Kresy24.pl / Historyczne Kalendarium Kresowe – 10 października