13 maj 202421415
1944 – w bitwie pod Murowaną Oszmianką Armia Krajowa rozgromiła kolaboracyjny Litewski Korpus Lokalny biorąc do niewoli blisko 400 jeńców.
Atak na garnizon litewski był reakcją AK na liczne zbrodnie popełniane przez oddziały litewskie na polskiej ludności Wileńszczyzny. W nocy z 13 na 14 maja 1944 r. 600-osobowe...
12 maj 20246769
1935 – w Belwederze zmarł Józef Piłsudski - najwybitniejszy polski polityk XX wieku, Marszałek, Naczelnik Państwa, premier. Urodzony w 1867 r. w Zułowie na Wileńszczyźnie.
Przyczyną śmierci Marszałka w wieku 68 lat był rak wątroby. W kraju ogłoszono sześciotygodniową żałobę narodową. Na wniosek Prezydenta...
11 maj 202401093
1918 - bitwa II Brygady Legionów Polskich z przeważającymi siłami niemieckimi pod Kaniowem na obecnej Ukrainie.
Do bitwy doszło po tym jak polska II Brygada - protestując przeciwko postanowieniom Traktatu Brzeskiego - przebiła się przez front austriacko-rosyjski pod Rarańczą i połączyła z polskimi formacjami w Rosji...
10 maj 20240598
1846 – w Petersburgu zmarł książę Franciszek Ksawery Drucki-Lubecki - genialny finansista, minister skarbu Królestwa Polskiego. Pochodził z Polesia, związany z Grodzieńszczyzną.
Urodził się w 1778 r. w Pohoście na Polesiu. Wychowany w rosyjskim Korpusie Kadetów, służył w armii Suworowa. Nie walczył jednak...
09 maj 20240685
1863 - klęska powstańców styczniowych pod wodzą Zygmunta Sierakowskiego w trzydniowej Bitwie pod Birżami. W jej wyniku powstanie na Litwie zaczęło wygasać.
Bitwa pod Birżami w dniach 7-9 maja składała się z serii czterech bitew: pod Madejkami, Świrplenami, Hudyszkami i Sznurkiszkami. Początkowo powstańcy odnieśli...
07 maj 20240637
1920 – wojska polskie w czasie trwającej wojny polsko-bolszewickiej zdobyły Kijów. Był to największy triumf polskiego oręża od czasów bitew pod Kircholmem i Chocimiem.
Zdobycie Kijowa było zwieńczeniem słynnej Wyprawy Kijowskiej, podjętej zaledwie niecałe dwa tygodnie wcześniej przez wojska polskie wspierane przez...
06 maj 20240685
1801 – magistrat Wilna zalegalizował Cmentarz na Rossie. Dziś to jedna z czterech polskich nekropolii narodowych, z mauzoleum, gdzie spoczywa matka i serce Józefa Piłsudskiego.
Zespół cmentarny w dzielnicy Rossa w Wilnie został wprawdzie założony znacznie wcześniej - w 1769 roku. Jednak to właśnie rok 1801 uznaje...
05 maj 20240595
1846 – urodził się Henryk Sienkiewicz - największy polski powieściopisarz historyczny, nowelista i publicysta, laureat Nagrody Nobla. Autor "Potopu", "Krzyżaków", "Ogniem i Mieczem".
Jeden z tych klasyków literatury, których powieści polska młodzież czyta z własnej woli, często po kilka razy. To właśnie jego...
04 maj 20240584
1966 - w wyniku wypadku zmarł Adam Łukasz Królikiewicz - major kawalerii, pierwszy polski indywidualny medalista olimpijski w jeździectwie, żołnierz Legionów. Urodzony we Lwowie.
W 1914 r. walczył w I Brygadzie Legionów pod Kunicami, za co otrzymał Order Virtuti Militari. W okresie międzywojennym służył w 1 Pułku...
03 maj 202412540
Pamięć o tym wielkim i ważnym akcie prawnym to nie tylko deklaracje, rezolucje i manifestacje. To również konkretne upamiętnienia, mające swoją formę architektoniczną, a także nazewnictwo utrwalone w przestrzeni publicznej. Mianem Konstytucji 3 Maja nazywano ulice i place w kresowych miastach i miasteczkach: na Białorusi...
03 maj 20242511
1791 – uchwalono Konstytucję 3 Maja regulującą ustrój Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Polska i Litwa stały się oficjalnie jednym, niepodzielnym państwem.
O znaczeniu Konstytucji 3 Maja i okolicznościach jej późniejszego obalenia napisano już bardzo wiele. Przypomnijmy więc tylko, że była to pierwsza w Europie i...
02 maj 20240423
1860 – we Lwowie urodził się Zygmunt Jasiński - inżynier, minister kolei żelaznych, projektant i budowniczy wielu linii kolejowych i dworców na terenie Galicji.
Studiował na Politechnice Lwowskiej i w Wiedniu. Po studiach wrócił do Lwowa, gdzie uzyskał nominację na budowniczego miejskiego. Zaprojektował i zbudował...
