2 września w Historii Kresów

2 września 2013

1883 – urodził się Rudolf Weigl – polski biolog, profesor Uniwersytetu Lwowskiego, wynalazca pierwszej skutecznej szczepionki przeciw tyfusowi plamistemu.

Profesor Weigl był prekursorem zastosowania owadów, głównie wszy odzieżowej, jako zwierzęcia laboratoryjnego do hodowli zarazka tyfusu. Sławę przyniosła mu akcja szczepień przeciwko durowi plamistemu w katolickich misjach belgijskich w Chinach. Dzięki niej uratowano nie tylko wielu misjonarzy, ale także tysiące Chińczyków. Otrzymał za to najwyższe odznaczenie papieskie – Order św. Grzegorza, odznaczenia belgijskie, członkostwo wielu instytucji naukowych.

Jego kandydaturę wystawiano wielokrotnie do Nagrody Nobla, jednak najpierw blokowały ją Niemcy hitlerowskie – za to, że kategorycznie odmawiał podpisania reichslisty, a po wojnie – komunistyczne władze PRL – zarzucając mu kolaborację z Niemcami.

W czasie II wojny szczepionka Weigla trafiła nielegalnie m.in. do warszawskiego getta. Po zamordowaniu przez Niemców 25 profesorów lwowskich uczelni podjął decyzję o kierowaniu Instytutem Badań nad Tyfusem Plamistym i Wirusami na potrzeby armii niemieckiej. Wymógł na Niemcach prawo do samodzielnych decyzji w zakresie doboru personelu. W ten sposób pomógł około 5 tysiącom przedstawicieli lwowskiego środowiska naukowego, w tym także żydowskim naukowcom.

Przed wkroczeniem wojsk sowieckich do Lwowa prof. Weigl ewakuował się na terytorium obecnej Polski. Po wojnie kontynuował pracę naukową na polskich uniwersytetach. Zmarł w 1957 r.

1911 – w Hruszwicy na Wołyniu urodził się Czesław Janczarski – polski pisarz, autor utworów dla dzieci. Twórca dwutygodnika dla najmłodszych „Miś”. Studiował na Wydziale Matematyczno – Przyrodniczym Uniwersytetu we Lwowie. Zmarł w 1971 r.

1914 – I wojna światowa: Austriacy opuścili Lwów.

1943 – zginął Jan Krasicki – przestępca komunistyczny, młodzieżowy działacz i agitator stalinowski, funkcjonariusz Komsomołu we Lwowie, następnie członek grup dywersyjnych, członek Polskiej Partii Robotniczej i Gwardii Ludowej, formalnie ogłoszony przewodniczącym Związku Walki Młodych. W okresie masowych sowieckich deportacji i terroru przeciwko Polakom współpracował z aparatem represji – brał udział w układaniu list osób przeznaczonych do wywózki. Między 15 a 20 października 1939 r. wystąpił w roli prowokatora podczas zorganizowanego przez NKWD mordu na grupie polskich studentów Politechniki Lwowskiej.

1984 – we Lwowie zmarł Mieczysław Gębarowicz – polski historyk sztuki, profesor Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie i Politechniki Lwowskiej. Obrońca Lwowa z 1918 r. Od 1923 r. kustosz Muzeum Lubomirskich we Lwowie. W latach 1941-1944 dyrektor Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Po wojnie pozostał we Lwowie. Pracował m.in. jako zwykły bibliotekarz w różnych lwowskich instytucjach. Został pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim. Urodzony w 1893 r. w Jarosławiu.

1994 – w USA zmarł Józef Światło – urodzony koło Zbaraża wysoki funkcjonariusz Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego PRL, zbiegły na Zachód.

1977 – zmarł Antoni Falkiewicz – polski kardiolog, rektor Akademii Medycznej we Wrocławiu. Pracował w Uniwersyteckiej Klinice Chorób Wewnętrznych. Od 1935 r. na stanowisku prymariusza Oddziału Wewnętrznego Państwowego Szpitala Powszechnego we Lwowie. Po wkroczeniu Niemców prowadził prywatną praktykę lekarską. Urodzony w 1901 r. we Lwowie.

2000 – otwarto Polski Cmentarz Wojenny w Miednoje.

Kresy24.pl / Historyczne Kalendarium Kresowe – 2 września