Protest Reytana – obraz Jana Matejki. Fot: Wikipedia/Domena / Wikimedia
1773 – Tadeusz Reytan, poseł z Nowogródczyzny na Sejm w Warszawie, usiłując nie dopuścić do zatwierdzenia I rozbioru Polski, położył się w drzwiach sali, by zatrzymać posłów.
Przypomnijmy, że Tadeusz Reytan herbu Rejtan urodził się 20 sierpnia 1742 r. w Hruszówce (dziś Białoruś) i tam też zginął śmiercią samobójczą 8 sierpnia 1780 r. Protestował na Sejmie, gdyż chciał być wierny instrukcjom, które otrzymał od szlachty w Nowogródku przy wyborze na posła: bronić całości Polski z narażeniem życia i mienia.
Kiedy wszelkie próby walki sejmowej zawiodły i posłowie pod naciskiem mocarstw zaborczych opuszczali salę, Reytan stanął w drzwiach rozkrzyżowawszy ręce, zaklinając posłów na miłość Boga i Ojczyzny. Potem z okrzykiem: Po moim trupie! padł na ziemię wołając, żeby deptano jego ciało. Posłowie przechodzili przez leżącego. Po 36 godzinach, wyczerpany fizycznie i nerwowo, opuścił salę sejmową.
Po Sejmie Rozbiorowym Reytan wrócił na Litwę i wkrótce popadł w obłęd, w wyniku czego 8 sierpnia 1780 r. popełnił samobójstwo w swojej rodzinnej Hruszówce, kalecząc się szkłem. Jego szczątki odkryto w 1930 r. w miejscu zwanym „Pod Grabem”, w pobliżu dworu.
Historycy podkreślają, że bohaterski opór przeciw Reytana był jedną z ostatnich pozytywnych prób zastosowania liberum veto. Pamięć Reytana uczcił potem Sejm Czteroletni, jego imie nosi dziś liceum w Warszawie i zespół szkół w Rzeszowie.
1863 – Powstanie Styczniowe: oddział Zygmunta Sierakowskiego pobił Rosjan w Bitwie pod Ginietynami (obecnie Litwa). Odział Sierakowskiego w sile 300 ludzi obozował w Puszczy Rogowskiej. Wtedy nadeszła wiadomość o zbliżającym się oddziale rosyjskim majora Kawra. Siły rosyjskie liczyły kilka kompanii piechoty, szwadron ułanów i oddział kozaków. Sierakowski postanowił zorganizować pod Ginietynami zasadzkę.
Polski oddział przepuścił przednią straż Rosjan złożoną z kozaków i otworzył ogień do jadącej za nimi na wozach piechoty. Rosjanie aż sześć razy próbowali przebić się przez polskie prawe skrzydło dowodzone przez Antoniego Mackiewicza. Jednak kosynierzy żmudzcy odparli wszystkie ataki. Pobici Rosjanie stracili 40 zabitych, 60 rannych oraz broń i wyposażenie obozowe. Powstańcy stracili tylko 6 ludzi.
1831 – Powstanie Listopadowe: w bitwie pod Sokołowem Podlaskim szwadron kawalerii polskiej z 1 Pułku Ułanów rozbił rosyjski oddział strzelców konnych.
1920 – polski rząd podpisał umowę polityczną z ukraińskim przywódcą Symonem Petlurą, uznając prawo Ukrainy do niezawisłości.
1944 – Rzeź Wołyńska: banda UPA dokonała w dniach 19-21 kwietnia masakry ok. 500 Polaków i polskich Ormian w Kutach. Wśród ofiar były kobiety i dzieci. Ukraińcy mordowali nożami, siekierami i przez ukrzyżowanie.
1945 – w Moskwie podpisano polsko-sowiecki traktat o przyjaźni i współpracy.
Kresy24.pl / Historyczne Kalendarium Kresowe – 21 kwietnia
Dodaj komentarz
Uwaga! Nie będą publikowane komentarze zawierające treści obraźliwe, niecenzuralne, nawołujące do przemocy czy podżegające do nienawiści!