7 maja w Historii Kresów

7 maja 2013

1920 – wojska polskie w czasie trwającej wojny polsko-bolszewickiej zdobyły Kijów. Był to największy triumf polskiego oręża od czasów bitew pod Kircholmem i Chocimiem.

Zdobycie Kijowa było zwieńczeniem słynnej Wyprawy Kijowskiej, podjętej zaledwie niecałe dwa tygodnie wcześniej przez wojska polskie wspierane przez ukraińskie oddziały Symona Petlury. Przypomnijmy, że Polacy rozgromili w jej trakcie wojska bolszewickie i zajęli całą prawobrzeżną Ukrainę, tracąc zaledwie 150 zabitych i 300 rannych.

Już 3 maja pierwsi polscy żołnierze, zdobycznym tramwajem, podjechali do Kijowa i wzięli do niewoli oficera Armii Czerwonej. Następnego dnia Armia Czerwona zaczęła w pośpiechu wycofywać się z miasta. Doszło do starć na moście przez Dniepr, lecz po krótkiej wymianie ognia 6 Pułk Piechoty Legionów oraz 59 i 60 Pułk Piechoty Wielkopolskiej przeszły przez rzekę i zajęły lewobrzeżny przyczółek sięgający 15 km w głąb terytorium wroga. Główne siły polskie wkroczyły do miasta 7 maja. 9 maja odbyła się w centrum Kijowa wspólna polsko-ukraińska defilada. Polskie dowództwo – starając się, aby ukraińska ludność nie odebrała czasowej obecności polskich wojsk jako okupacji – rozkazało na siedzibach urzędów wywieszać wyłącznie flagi ukraińskie.

„W takiej to chwili zwycięski twój pochód na Kijów dał narodowi poczucie własnej siły, wzmocnił wiarę w własną przyszłość, wzmógł jego dzielność duchową, a przede wszystkim stworzył podstawę do pomyślnego i stałego pokoju, którego wszyscy tak bardzo pragniemy” – mówił Marszałek Sejmu Wojciech Trąmpczyński uroczyście witając Józefa Piłsudskiego wracającego z Wyprawy Kijowskiej.

Niestety, jak się okazało, najdramatyczniejsze chwile tej wojny miały dla Polski dopiero nadejść. Krwawa kontrofensywa sowiecka rozpoczęła się zaledwie tydzień później a losy polskiej niepodległości rozstrzygnąć się miały dopiero na przedpolach Warszawy i potem w czasie Operacji Niemeńskiej.

1763 – w Wiedniu urodził się Józef Poniatowski – książę, generał dywizji, minister wojny i Wódz Naczelny Wojsk Polskich Księstwa Warszawskiego, marszałek Francji. Zginął w Bitwie pod Lipskiem w 1813 r.

1765 – król Stanisław August Poniatowski ustanowił Order Świętego Stanisława.

1794 – Tadeusz Kościuszko wydał Uniwersał Połaniecki znoszący poddaństwo osobiste chłopów, zakazujący ich rugowania z gruntu oraz zmniejszający wymiar pańszczyzny.

1794 – bitwa pod Polanami w czasie Insurekcji Kościuszkowskiej.

Oddziały rosyjskie, wycofując się po bitwie pod Niemenczynem w kierunku Michaliszek, złożone z niedobitków rosyjskiego garnizonu Wilna, połączyły się z idącym z Rygi pułkiem muszkieterów płka Diejewa i baonem Estlandzkiego Korpusu Jegrów ppłka Szilinga. Diejew objął dowództwo nad oddziałami 3,3 tys. żołnierzy i skierował je w kierunku Oszmiany.

Komendant Wilna płk Jakub Jasiński, chcąc zlikwidować zagrażające Wilnu oddziały rosyjskie, wyruszył 5 maja z częścią swej dywizji (ok. 3 tys. żołnierzy, w tym ok. 700 pikinierów i kosynierów) przeciwko Diejewowi i 7 maja uderzył na jego obóz pod Polanami. Polskie natarcie załamało się jednak i Jasiński musiał wycofać się do Wilna.

1863 – Powstanie Styczniowe: wygrana powstańców w bitwie pod Medejkami. W rejonie Birż na Litwie oddział Zygmunta Sierakowskiego zadał dotkliwe straty wojskom rosyjskim.

1877 – urodziła się Stanisława Wysocka – polska aktorka, występowała m.in. w teatrach we Lwowie i Wilnie. Nazywana „drugą Modrzejewską”. Zmarła w 1941 r.

1906 – w Sankt Petersburgu urodziła się Maryna Zagórska – polska tłumaczka literatury pięknej. Studiowała historię na Uniwersytecie im. Stefana Batorego w Wilnie. Tłumaczyła z języków: rosyjskiego, litewskiego, ukraińskiego i czeskiego. Zmarła w 1996 r.

1925 – we Lwowie urodził się Gene Gutowski – polski producent filmowy pochodzenia żydowskiego mieszkający w Hollywood. Jest producentem filmów Romana Polańskiego: („Matni”, „Wstrętu”, „Nieustraszonych Pogromców Wampirów” i koproducentem „Pianisty”). Wychował się i młodość spędził we Lwowie. Cała jego rodzina zginęła z rąk Niemców we lwowskim getcie w 1941 r.

1945 – w bitwie pod Kuryłówką oddziały NOW (Narodowa Organizacja Wojskowa) odparły atak NKWD, po czym wycofały się ze wsi.

1999 – reżim Łukaszenki uprowadził i prawdopodobnie zamordował opozycjonistę Jurija Zacharenkę, byłego szefa MSW.

Kresy24.pl / Historyczne Kalendarium Kresowe – 7 maja