Michał Elwiro Andriolli. Śmierć Ludwika Narbutta w Dubiczach. 1864–1865. Litografia. National Museum of Lithuania/Public Domain
1832 – urodził się Ludwik Narbutt – działacz polityczny, ziemianin, dowódca Powstania Styczniowego w rejonie Lidy i Puszczy Rudnickiej. Poległ w walce z Rosjanami pod Dubiczami.
Był synem Teodora Narbutta i Krystyny z Sadowskich. Brał udział w konspiracji, za co został w 1850 r. aresztowany w Wilnie, a potem wcielony do armii carskiej. W 1861 r. ożenił się z Amelią z Kuncewiczów Siedlikowską i zamieszkał w Sierbieniszkach.
Po wybuchu Powstania Styczniowego jako jeden z pierwszych podjął walkę w rejonie Lidy i na czele małego 8-osobowego oddziału wyruszył do Puszczy Rudnickiej. Wkrótce oddział powiększył się do 100 osób – dołączył do niego m.in. Michał Elwiro Andriolli. W potyczkach z wojskami rosyjskimi powstańcy zadali im dotkliwe straty. Oddział Narbutta zaatakował m.in. rosyjski pociąg pod Marcinkańcami i odbił przewożonych rekrutów. Z kolei koło stacji kolejowej Rudziszki narbuttowcy rozbili z zaskoczenia trzy roty piechoty rosyjskiej i sotnię kozacką. Kolejne bitwy stoczono pod Nowym Dworem, Piłownią, Bersztami, Kowalkami i nad jeziorem Dumbla.
W wyniku zdrady chłopa z Dubicz Bazylego Karpowicza, który wskazał Rosjanom drogę do obozowiska powstańców, 5 maja 1863 r. powstańczy oddział został otoczony w rejonie jeziora Pielasa koło Dubicz. W walce poległ Narbutt i kilkunastu jego ludzi, a wielu dostało się do niewoli. Niedobitki powstańców zebrał pod swoim dowództwem Aleksander Poradowski, który karał też zdrajcę – Karpowicz został powieszony we wsi Montaty koło Dubicz. Inny zdrajca – Jan Szymielewicz został powieszony w majątku Sumorokowszczyzna. Przeczytaj więcej o Powstaniu Styczniowym na Grodzieńszczyźnie.
1671 – hetman Jan Sobieski pobił wojska kozacko-tatarskie w bitwie pod Bracławiem. Przeczytaj więcej o Janie Sobieskim.
1720 – rozpoczął się Synod Zamojski zwołany w celu latynizacji Kościoła grekokatolickiego.
1871 – we Lwowie urodził się Alfred Zachariewicz – polski architekt. Współtwórca wielkich przedsięwzięć architektoniczno – budowlanych w stylu secesyjnym we Lwowie, m.in. nieistniejącego już dziś słynnego Pasażu Mikolascha, siedziby Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego, Izby Przemysłowo – Handlowej, Dworca Głównego. Zmarł w 1937 r.
1883 – w Tarnopolu urodził się Kazimierz Pużak – polski działacz socjalistyczny ukraińskiego pochodzenia, poseł na Sejm Ustawodawczy I, II i III kadencji w II RP. Uczył się w gimnazjum w Tarnopolu, gdzie założył tajną radykalną organizację patriotyczną przyłączoną w 1901 r. do Promienistych. Studiował na Uniwersytecie Lwowskim.
W okresie II wojny światowej organizator i sekretarz generalny PPS-WRN, komendant główny Gwardii Ludowej WRN. Przewodniczący podziemnego parlamentu Rady Jedności Narodowej. Aresztowany w 1945 r. przez NKWD i sądzony w tzw. Procesie Szesnastu. Amnestionowany po czterech miesiącach powrócił do kraju, nie zgodził się jednak na wymuszaną przez UB emigrację. Aresztowany ponownie w 1947 r. i skazany na 10 lat więzienia. Zmarł w wyniku pęknięcia aorty po zepchnięciu go ze schodów w 1950 r. Umierał kilka dni, nie otrzymawszy opieki medycznej.
1936 – zmarł Wojciech Stpiczyński – polski polityk, publicysta okresu międzywojennego, jeden z najbardziej radykalnych zwolenników Józefa Piłsudskiego, twórca pojęcia „sanacja”. Poseł na Sejm IV kadencji. Obrońca Lwowa z 1918 r. Prezes Związku Strzeleckiego. Urodzony w 1896 r.
1938 – zmarł Teodor Axentowicz – polski malarz, rysownik i grafik pochodzenia ormiańskiego, profesor i rektor Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Autor projektu witraża dla katedry ormiańskiej we Lwowie (1895), który nie został zrealizowany. W czasie renowacji katedry zaproponowano mu zaprojektowanie nowego ołtarza z marmuru i mozaiki w absydzie centralnej oraz ambony. Urodzony w 1859 r.
1976 – zmarł Roman Abraham – polski generał i prawnik. Studiował na Wydziałach Filozofii i Prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Działał w Drużynach Bartoszowych i Związku Młodzieży Polskiej „Zet”. Ukończył Oficerską Szkołę Kawalerii.
Podczas wojny polsko-ukraińskiej był dowódcą sektora Góra Stracenia we Lwowie. Stworzył własny oddział zwany później Straceńcami, nie tylko od nazwy odcinka, ale także z powodu odwagi żołnierzy. Straceńcy walczyli na najtrudniejszych odcinkach obrony Lwowa: przy zdobywaniu worca, w obronie Persenkówki, w Śródmieściu. Dowodzony przez niego oddział zatknął polski sztandar na lwowskim ratuszu o świcie 22 listopada.
17 sierpnia 1920 r. jego żołnierze stawili też opór przeważającej sile bolszewickiej konnicy Budionnego pod Zadwórzem koło Lwowa. Bitwa ta nazwana została „polskimi Termopilami”. Uczestnik wojny obronnej 1939 r. Urodzony w 1891 r. we Lwowie. Przeczytaj więcej o Romanie Abrahamie i Obronie Lwowa i o Bitwie pod Zadwórzem.
Kresy24.pl / Historyczne Kalendarium Kresowe – 26 sierpnia
Dodaj komentarz
Uwaga! Nie będą publikowane komentarze zawierające treści obraźliwe, niecenzuralne, nawołujące do przemocy czy podżegające do nienawiści!