fot: Domena publiczna
1940 – sowieci rozpoczęli masowe deportacje ludności Kresów zajętych w 1939 roku przez Armię Czerwoną. W pierwszej fali wywózek na Syberię i do Kazachstanu zesłano 200 tys. osób.
Pierwsza deportacja objęła głównie polskich urzędników państwowych, właścicieli ziemskich, osadników wojskowych, służbę leśną, pracowników PKP, ale także chłopów. Zabierano całe rodziny bez wyjątku. NKWD wkraczało najczęściej do domów wczesnym świtem. Mieszkańców terroryzowano krzykiem i demolowaniem pomieszczeń. Na spakowanie się wywożonym dawano od kilkudziesięciu do kilkunastu minut. Niekiedy nie pozwalano zabrać ze sobą niczego. Następnie ludzi konwojowano do punktów zbiorczych w rejonie stacji kolejowych.
Deportowanych Polaków przewożono w wagonach towarowych z zakratowanymi oknami – po 50, a nawet więcej osób w wagonie. Podróż na miejsce zsyłki trwała niekiedy nawet kilka tygodni. Warunki panujące w czasie transportu były przerażające, ludzie umierali z zimna, z głodu i wyczerpania. To właśnie zimno (-40 stopni) i praca ponad siły przy wyrębie lasów oraz łagrowe warunki życia i choroby już w pierwszych miesiącach zsyłki zabiły blisko 5% wywiezionych. Przebieg deportacji nadzorował osobiście Wsiewołod Mierkułow – zastępca szefa NKWD Ławrientija Berii.
Kolejne fale deportacji – było ich razem 4 – trwały aż do lata następnego roku – do najazdu Niemiec na ZSRR. Łącznie wywieziono wtedy z Kresów ok. 1 mln Polaków.
1878 – urodził się Jerzy Iwanowski – polski działacz społeczny i polityk, inżynier, minister spraw zagranicznych Litwy Środkowej (1920–1922) oraz poseł na Sejm II RP III kadencji (1930–1935). W 1920 r. był ochotnikiem w wojnie polsko-bolszewickiej. Zmarł w 1965 r.
1907 – w Hołubiu koło Hrubieszowa urodził się Stefan Swieżawski – polski historyk filozofii, autor ponad 250 prac naukowych, w tym „Dziejów filozofii europejskiej w XV wieku” – najobszerniejszego dzieła w literaturze światowej poświęconego filozofii tego okresu. Studiował filozofię na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, przedstawiciel słynnej szkoły lwowsko-warszawskiej założonej przez Kazimierza Twardowskiego. Zmarł w 2004 r.
1919 – w Mińsku Litewskim urodził się Andrzej Ancuta – polski reżyser, operator filmowy, fotograf. W czasie Powstania Warszawskiego działał jako operator filmowy w Referacie Filmowym podlegającym Biuru Informacji i Propagandy Komendy Głównej Armii Krajowej. Zmarł w 2009 r.
1932 – w Równem na Wołyniu urodził się Bogdan Czaykowski – polski poeta, krytyk literacki, tłumacz, profesor Uniwersytetu Kolumbii Brytyjskiej. Był kierownikiem Katedry Slawistyki i Programu Studiów Europejskich na tej uczelni. Dzieciństwo spędził na Wołyniu i Polesiu. Kończył szkołę w Brześciu nad Bugiem. W 1940 r. został wywieziony wraz z rodzicami w głąb Związku Sowieckiego. Przebywał w kołchozach w Kujbyszewie, Samarkandzie, obozach dla uchodźców w Aszchabadzie i Meszhedzie. Następnie ewakuowany do w Iranu i Indii.
Kresy24.pl / Historyczne Kalendarium Kresowe – 10 lutego
Dodaj komentarz