10 listopada w Historii Kresów

10 listopada 2013

1909 – w Symbirsku urodził się Paweł Jasienica (właściwie Leon Lech Beynar) – polski pisarz, publicysta, historyk, żołnierz Armii Krajowej.

Ukończył historię na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie. Należał do Klubu Intelektualistów i Akademickiego Klubu Włóczęgów w Wilnie. Pracował w szkole w Grodnie, potem jako spiker w Polskim Radiu Wilno, a także w „Słowie Wileńskim” wydawanym przez Stanisława „Cata” Mackiewicza. W czasie II wojny światowej był w sztabie Wileńskiego Okręgu Armii Krajowej. Uczestnik walk o Wilno (operacja „Ostra Brama”).

W niewoli NKWD został przymusowo wcielony do Ludowego Wojska Polskiego. Po dezercji służył w 5 Wileńskiej Brygadzie AK. Od lipca 1945 r. był adiutantem Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki”. Ranny w nocy z 8 na 9 lipca 1945 r. opuścił brygadę i uniknął losu większości jej oficerów skazanych na karę śmierci. Schronienie znalazł na plebani we wsi Jasienica, od której nazwy wziął swój późniejszy pseudonim literacki.

Zmarł w 1970 r. pozostawiwszy po sobie bogaty dorobek historyczno – literacki, w tym oprócz słynnych dzieł „Polska Piastów” i „Polska Jegiellonów” także dotyczące Kresów – „Zygmunt August na ziemiach dawnego Wielkiego Księstwa”, „Ziemie północno-wschodnie Rzeczypospolitej za Sasów” (napisane jeszcze przed wojną) i cykl „Rzeczpospolita Obojga Narodów”.

1444 – w Bitwie pod Warną zginął Władysław III Warneńczyk, król Polski.

1673 – we Lwowie zmarł Michał Korybut Wiśniowiecki – król Polski i wielki książę Litwy w latach 1669-1673. Urodzony w 1640 r. w Białym Kamieniu na Wołyniu.

1814 – w Wilnie zmarł Euzebiusz Słowacki – polski historyk i teoretyk literatury, dramatopisarz, ojciec Juliusza Słowackiego. Profesor Uniwersytetu Wileńskiego, od 1812 r. redaktor „Kuriera Litewskiego”. Pochowany na Cmentarzu na Rossie. Urodził się w Podhorcach.

1864 – Jarosław Dąbrowski został skazany na 15 lat zesłania na Syberię.

1905 – car Mikołaj II wprowadził stan wojenny w Królestwie Polskim.

1911 – w Wielkich Borkach koło Tarnopola urodził się Karol Dejna – polski językoznawca, slawista. Uczył się w Tarnopolu, ukończył Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie, następnie uczył polskiego we lwowskich szkołach średnich. Zmarł w 2004 r.

1918 – Austria zrzekła się Galicji na rzecz Polski.

Kresy24.pl / Historyczne Kalendarium Kresowe – 10 listopada