Stołpce p. Mieczysława Mielniczuka

(Fotografie udostępnione przez p. Stanisława Chorążego – brat cioteczny p. Mieczysława Mielniczuka)

(Fotografie udostępnione przez p. Stanisława Chorążego – brat cioteczny p. Mieczysława Mielniczuka)

 

Pomnik Tadeusza Hołówki

Uczniowie gimnazjum

“Zdjęcia pochodzą z archiwum rodzinnego nieżyjącego Mieczysława Mielniczuka, który wraz z kolegami ukończył w 1935r. sławne gimnazjum w Stołpach. Podczas wojny mój cioteczny brat przyjął konspiracyjny pseudonim “Puszczański” i pod tym nazwiskiem brał udział w wojnie światowej w armii Gen. Andersa. Służył w artylerii p.lot. w stopniu podporucznika”.

Władysław Abramowicz – “Strony Nowogródzkie”, Lida 1938 r. Nakładem Wydawnictwa Ziemi Lidzkiej, o Stołpcach napisał:

” Nazwa Stołpce pochodzi podobno od trzech słupów murowanych, które w XVI w. , wzniesiono na granicy dóbr Radziwiłłów i Czartoryskich. Już wtedy stanowiły punkt graniczny, jeszcze jako przystań flisakow spławiających drzewo z okolic górnego biegu Niemna do Niemiec. Była tu niewątpliwie osada rybacka i przystań statków zwanych “wycinami”, którymi wywożono stąd obfite plony do Gdańska, gdyż do czasu wybudowania kolei Niemen uchodził za jedyną najwygodniejszą arterię komunikacyjną.

Słupy w narzeczu miejscowym to “stołby”. Do I wojny światowej pisano przez “b” Stołbce. Jeden ze “stołbów” przetrwał z górą 350 lat i dopiero w 1924 r. runął pod uderzeniem łomów w czasie układania jezdni w mieście.

Niektórzy twierdzą, że nie były to słupy graniczne, a kapliczki św. Jana, wzniesione na pamiątkę ustania choroby, która w połowie XVI w., nawiedziła te okolice.

Stołpce leżą u ujścia rzeki Odcedy do Niemna. W 1621 r., wojewoda miński Aleksander Słuszka, ufundował barokowy kościół (wnętrze rokokowe). Od 1640 r., przy kościele klasztor Dominikanów, którego drugim przeorem był ojciec Fabian Maliszewski. W krypcie kościoła jego słynące cudami zwłoki. Ze stołpcami są związani: Władysław Syrokomla (Ludwik Kondratowicz), Antoni Pietkiewicz, Salomon Majmon – filozof, krytyk Kanta. Miłośnikiem Stołpc był Stanisław Wołkanowski.

Wg I Narodowego Spisu Powszechnego z 1921 r., Stołpce liczyły: – 2956 mieszkańców. Wyznania rzymskokatolickiego – 403, prawosławnego – 1116, ewangelickiego – 7, mojżeszowego – 1428, mahometańskiego – 2. Narodowośc polską podawało – 804, białoruską – 757, niemiecką – 1, żydowską – 1357, inną (Rosjanie) – 37.

W książce pt. “Z Iwieńca i Stołpców do Białegostoku”, BN w Warszawie, p. Józef Kuźmiński wymienia nauczycieli Gimnazjum i Liceum: mgr Tomaszewski – gimnastyka, mgr Szczerbicki – gimnastyka, mgr Jadwiga Wróblewska – historia, mgr Maciaszek – polonista, mgr Borhardt – francuzanka, mgr Weraksa – matematyk, mgr Kardasz – roboty ręczne, mgr Kobylański Mieczysław – historyk, mgr Rymsza Adolf – łacinnik, mgr Szczerbicka – geograficzka. Lekarzem szkolnym był dr Pieczul Stanisław.

Zredagował: Stanisław Karlik