• ARCHIWUM KRESOWE
  • PODRÓŻE PO KRESACH
  • BIBLIOTEKA KRESOWA
  • KUCHNIA KRESOWA
  • Niepodległość
  • KALENDARIUM
    • Styczeń w Historii Kresów
    • Luty w Historii Kresów
    • Marzec w Historii Kresów
    • Kwiecień w Historii Kresów
    • Maj w Historii Kresów
    • Czerwiec w Historii Kresów
    • Lipiec w Historii Kresów
    • Sierpień w Historii Kresów
    • Wrzesień w Historii Kresów
    • Październik w Historii Kresów
    • Listopad w Historii Kresów
    • Grudzień w Historii Kresów
  • POLACY NA WSCHODZIE
  • HISTORIA I WSPOMNIENIA
  • WYSZUKIWARKA KRESOWA
  • GAZETY KRESOWE
    • Archiwum “Magazynu Polskiego”
    • Archiwum “Głosu znad Niemna”
    • Archiwum “Echa Polesia”
    • Archiwum “Polaka na Łotwie”
    • Archiwum “Kuriera Galicyjskiego”
    • Archiwum “Słowa Polskiego”
    • Archiwum “Monitora Wołyńskiego”
    • Archiwum “Głosu Polonii”
    • Archiwum “Polonii Charkowa”
    • Archiwum “Dziennika Kijowskiego”
    • Archiwum “Krynicy”
    • Archiwum “Gazety Polskiej Bukowiny”
    • Archiwum “Wołanie z Wołynia”
    • Archiwum “Naszych Dróg”
    • Archiwum “Tęczy Żytomierszczyzny”
    • Archiwum “Lwowskich Spotkań”
    • Archiwum “Polaków Donbasu”
    • Archiwum “Mozaiki Berdyczowskiej”
    • Archiwum “Słowa Życia”
  • TV Kresy24.pl
Kresy24.pl – Wschodnia Gazeta Codzienna
  • 26 Sty 2021
  • Ukraina
  • Białoruś
  • Rosja
  • Litwa
  • Azja i Zakaukazie
  • Region Bałtyku
  • Trójmorze
  • русский
  • yкраїнська
Kresy24.pl - Wschodnia Gazeta Codzienna
  • ARCHIWUM KRESOWE
  • PODRÓŻE PO KRESACH
  • BIBLIOTEKA KRESOWA
  • KUCHNIA KRESOWA
  • Niepodległość
  • KALENDARIUM
    • Styczeń w Historii Kresów
    • Luty w Historii Kresów
    • Marzec w Historii Kresów
    • Kwiecień w Historii Kresów
    • Maj w Historii Kresów
    • Czerwiec w Historii Kresów
    • Lipiec w Historii Kresów
    • Sierpień w Historii Kresów
    • Wrzesień w Historii Kresów
    • Październik w Historii Kresów
    • Listopad w Historii Kresów
    • Grudzień w Historii Kresów
  • POLACY NA WSCHODZIE
  • HISTORIA I WSPOMNIENIA
  • WYSZUKIWARKA KRESOWA
  • GAZETY KRESOWE
    • Archiwum “Magazynu Polskiego”
    • Archiwum “Głosu znad Niemna”
    • Archiwum “Echa Polesia”
    • Archiwum “Polaka na Łotwie”
    • Archiwum “Kuriera Galicyjskiego”
    • Archiwum “Słowa Polskiego”
    • Archiwum “Monitora Wołyńskiego”
    • Archiwum “Głosu Polonii”
    • Archiwum “Polonii Charkowa”
    • Archiwum “Dziennika Kijowskiego”
    • Archiwum “Krynicy”
    • Archiwum “Gazety Polskiej Bukowiny”
    • Archiwum “Wołanie z Wołynia”
    • Archiwum “Naszych Dróg”
    • Archiwum “Tęczy Żytomierszczyzny”
    • Archiwum “Lwowskich Spotkań”
    • Archiwum “Polaków Donbasu”
    • Archiwum “Mozaiki Berdyczowskiej”
    • Archiwum “Słowa Życia”
  • TV Kresy24.pl
Home
Archiwum Kresowe
Stołpce

Młyn na rzece Sule

21 Cze 2012 Archiwum Kresowe, Stołpce 2 comments

(Na podstawie dokumentów udostępnionych przez p. Agnieszkę Borczyk – prawnuczkę Aleksandra Olchowika i Janiny zd.Werakso).

Rzeka Suła k. Zubierowa. Fot. z encyklopedii "Priroda Biełorussii", Mińsk 1986, s.234

Rzeka Suła k. Zubierowa. Fot. z encyklopedii “Priroda Biełorussii”, Mińsk 1986, s.234

W Słowniku Geograficznym Królestwa Polskiego i innych Krajów Słowiańskich /wydany w latach 1880 – 1902/, T.XI, s. 558 jest obszerny opis rzeki Suły.

Wynika z niego, że na całym jej biegu (40 wiorst powiat miński i 10 wiorst powiat oszmiański), do 1902 r. było 5 młynów wodnych.

Pan Aleksander Olchowik. Ze zbiorów p. Agnieszki Borczyk

Autorzy wymieniają zaścianek Zubarów (Zubierowo), ale nic nie piszą o młynie. Zaścianek znajdował się o 117 wiorst od Oszmiany – 1 dom, 6 mieszkańców, katolików.

Pan Aleksander Olchowik z synem Robertem i pracownikiem. Ze zbiorów p. Agnieszki Borczyk

W 1918 r. Polska odzyskała niepodległość, ale stabilizacja społeczno – polityczna w Nowogródzkiem nastąpiła dopiero po Traktacie Ryskim w 1921 r.

Pan Aleksander Olchowik z żoną. Ze zbiorów p, Agnieszki Borczyk

W 1924 r. Wojskowy Instytut Geograficzny wydał mapę, na której zaznaczono młyn wodny na rzece Sule w m. Zubierowo.

Pan Antoni Olchowik zbudował młyn jeszcze „za cara”, już po 1902 roku.

Okolica tamtejsza, to przeważnie lasy, łąki, pola uprawne, tereny podmokłe, strumienie, stawy i jeziorka – to Puszcza Nalibocka.

Obok Zubierowa – 0,5 km, znajduje się osada Borek, 3 km na północ Suprośna Słoboda, 1 km od Suprośnej Słobody Bryniczewo, 2 – 2, 5 km od Bryniczewa Dzieraźno, 2 km od Dzieraźna Derewno, a kilka kilometrów dalej na pólnoc Jankowicze.

W Zubierowie mieszkał i gospodarował p. Aleksander Olchowik z żoną Janiną i z dziećmi.

Skoligaceni byli z rodzinami: Weraksów, Downar Zapolskich, Hołowaczów, Gzowskich, Ciechanowiczów, Szykierów, Dremzów, Miłaszewskich, Lipnickich.

Grunty uprawne  Aleksandra Olchowika przylegały do rzeki Suły i sąsiadowały z gospodarstwem  Kołodzińskiego i gruntami chłopów ze wsi.

Jeszcze „za cara” w okolicy działała spółka rolna pod nazwą „Sadowska”. Jej członkowie realizowali transakcje handlowe za pośrednictwem Włościańskiego Ziemskiego Banku i Wileńskiego Rejenta – kancelaria Jofima Iljaszenko. W 1905 r., nabyli w ten sposób od generała Mikołaja Klejgelsa uroczysko „Sadok”, a w wolnej Polsce w 1932 r. załatwiali jeszcze potwierdzenie tej transakcji.

Podobną aktywność gospodarczą realizował Aleksander Olchowik, który w 1929 r. zakupił od Jerzego i Andrzeja Klejgelsów 4 ha ziemi na uroczysku „Hradjo”.

W roku 1931 uczestniczył w Sądzie Okręgowym w Nowogródku – Wydział Cywilny w charakterze świadka z powództwa Wincentego Saja przeciwko Stefanowi Sajowi o wyrugowanie z gruntu;

O innej jego aktywności świadczy pokwitowanie wystawione przez p. Bazylego Wargana – właściciela Zakładu Ślusarsko – Mechanicznego w Mirze ul. 3 maja 56 z dnia 3 stycznia 1938 r. Pan Olchowik uiścił opłatę w kwocie 200,-zł za „skontrolowanie” motoru przez Aleksandra Romaniejko.

W 1939 r. rozpoczęła się II wojna światowa. Ziemię Nowogródzką włączono do BSSR. W Stołpeckiem szalała NKWD. Ludzi wywożono na Sybir i zakładano kołchozy.

W 1941 r. „przyszli Niemcy”, a Ziemia Nowogródzka weszła teraz w skład Reichskommisariatu Weissruthenien i zaczęła działać administracja niemiecko – białoruska.

Pan Aleksander Olchowik gospodarował „na swoim”. W miesiącu grudniu

1942 r., w Urzędzie Gminy w Starynie (Gemeindeverwaltung – Ułasnaja Uprawa) sporządził stosowny dokument w j. białoruskim. Dokument dotyczył zamiany ziemi. Pan Downar Zapolski z Bryniczewa oddał mu w użytkowanie „sażałkę” – staw wodny na bryniczewskich polach, a p. Olchowik w zamian 0.5 ha łąki .

W dokumencie mówiło się o możliwości spiętrzenia wody na „sażałce” – do 3, 5 metra wysokości. Wynikało z tego, że młyn wodny p. Aleksandra Olchowika mełł zboże i służył ludziom.

Polacy, podobnie jak na polu gospodarczym, potrafili się zorganizować także na polu wojskowym i zbrojnie wystąpić przeciwko okupantom.

Zorganizowali swoją partytazantkę do której poszedł syn  Aleksandra Olchowika, Robert. Był  żołnierzem – partyzantem 78 Pułku Piechoty Batalionu Stołpecko – Nalibockiego AK, a polskim partyzantom „pomagał” młyn na rzece Sule w miejscowości Zubierowo!

 

Stanisław Karlik

 

Podziel się tym z innymi. Udostępnij na:

Powiązane wiadomości:

20 września w Historii Kresów 19 maja w Historii Kresów 8 maja w Historii Kresów W łapach NKWD – wspomnienia z walk AK z sowietami i represji na Grodzieńszczyźnie 7 lutego w Historii Kresów
Tagi: Borczyk Borek Bryniczewo Ciechanowicz Drewno Dzieraźno historia Kresów Wschodnich Jankowicze Kościół katolicki Kresy Wschodnie Lipnicki Miłaszewski Mińsk Mir Naliboki Oszmiana Polacy na Białorusi Polacy na Kresach Puszcza Nalibocka Saj służby specjalne Suła Suprośna-Słoboda Traktat Ryski Weraksa Werakso Zapolski
  • Tags
  • Borczyk
  • Borek
  • Bryniczewo
  • Ciechanowicz
  • Drewno
  • Dzieraźno
  • historia Kresów Wschodnich
  • Jankowicze
  • Kościół katolicki
  • Kresy Wschodnie
  • Lipnicki
  • Miłaszewski
  • Mińsk
  • Mir
  • Naliboki
  • Oszmiana
  • Polacy na Białorusi
  • Polacy na Kresach
  • Puszcza Nalibocka
  • Saj
  • służby specjalne
  • Suła
  • Suprośna-Słoboda
  • Traktat Ryski
  • Weraksa
  • Werakso
  • Zapolski

2 komentarzy

  1. Mirosław Gwiazda
    2 czerwca 2013 o 19:29 Odpowiedz ↓

    Witam.
    Bardzo się cieszę z artykułu pt. “Młyn na rzece Sule” autorstwa p. Stanisława Karlika z dnia 21.06.2012 r. na podstawie relacji p. Agnieszki Borczyk. Dlaczego? bo i mnie to, co nieco dotyczy. Pani Agnieszka Borczyk, prawnuczka Aleksandra Olchowika podała pewne fakty, które i ja mogę potwierdzić, bo jestem wnukiem Aleksandra Olchowika. Myślę jednak, że wkradły się pewne błędy w opisie zdjęć, które i ja znam, bo dotyczą mojej rodziny. Pan Aleksander Olchowik jak już wspomniałem jest moim dziadkiem a ojcem mojej mamy, więc wiem, że jego żona to Emilia zd. Downar Zapolska a nie Janina zd. Werakso. Owa Janina (na zdjęciu z dziadkiem) to nie jego żona a synowa, żona jego syna o imieniu Robert, z którym też jest zdjęcie. Tak gwoli sprostowania to tyle. Niezmiernie cieszę się z artykułu i jeśli jest coś więcej na ten temnat, to proszę. Ciekaw jestem też, kim jest p. Agnieszka Borczyk? to, że prawnuczką, to wiem ale w jakiej linii? Czy po curkach Aleksandra Olchowika tj. Józefie, Antoninie, czy też po synu Robercie? Moja linia, to Antonina, jedna z jego curek, która przeżyła wojnę i osiadła na Pomorzu Zachodnim.
    To tyle, jestem otwarty na kontakt. Proszę dzwonić na tel. kom. 603216336 lub email. [email protected]

    Pozdrawiam
    Mirosław Gwiazda, Szczecin

  2. Beata
    21 maja 2020 o 19:23 Odpowiedz ↓

    Witam,
    W tekście pojawiło się nazwisko mojej prababci Szykier, a miejscem urodzenia mojej babci było Zubierowo. Niestety babcia od 7 lat nie żyje. Czy coś więcej wiadomo może na temat rodziny Szykier?

Dodaj komentarz Anuluj

Najczęściej czytane
Nowy film Nawalnego o tajnym pałacu Putina. Stoi na posiadłości 39 razy większej niż Monako i 159 razy większej niż Watykan (WIDEO)

Nowy film Nawalnego o tajnym pałacu Putina. Stoi na posiadłości 39 razy większej niż Monako i 159 razy większej niż Watykan (WIDEO)

Historia kawy dzieli narody: Jerzy Franciszek, Georg Franz, a może Ю́рій-Франц? Kulczyckiego wszyscy chcą

Historia kawy dzieli narody: Jerzy Franciszek, Georg Franz, a może Ю́рій-Франц? Kulczyckiego wszyscy chcą

Andrzej Pisalnik specjalnie dla Kresy24.pl: Konflikt Łukaszenki z chrześcijanami

Andrzej Pisalnik specjalnie dla Kresy24.pl: Konflikt Łukaszenki z chrześcijanami

Putin w niebieskich slipkach (WIDEO)

Putin w niebieskich slipkach (WIDEO)

Na Białorusi zatrzymano Polkę, działaczkę ZPB z Lidy

Na Białorusi zatrzymano Polkę, działaczkę ZPB z Lidy

MSZ Rosji przedstawia Białystok jako część ZSRS

MSZ Rosji przedstawia Białystok jako część ZSRS

"Włożyli mi worek na głowę, bili i gwałcili milicyjną pałką". W Mińsku rozpoczął się proce o pobicie OMON-owca

"Włożyli mi worek na głowę, bili i gwałcili milicyjną pałką". W Mińsku rozpoczął się proce o pobicie OMON-owca

Atak na grupę uczniów w Paryżu: ciężko pobity młody Ukrainiec przebywa w szpitalu. Reakcja MSZ Ukrainy

Atak na grupę uczniów w Paryżu: ciężko pobity młody Ukrainiec przebywa w szpitalu. Reakcja MSZ Ukrainy

Kolejna prowokacja "nieznanych sprawców"? Napis "Наша земля"  i czerwona farba na budynku Konsulatu RP we Lwowie

Kolejna prowokacja "nieznanych sprawców"? Napis "Наша земля" i czerwona farba na budynku Konsulatu RP we Lwowie

Powstanie styczniowe – największe z powstań (NASZ FILM)

Powstanie styczniowe – największe z powstań (NASZ FILM)

Najnowsze
25 Sty
Ukraina

W Donbasie ranny został ukraiński żołnierz

25 Sty
Ukraina

W Charkowie zmarła jedna z osób uratowanych z pożaru nielegalnego domu starców

25 Sty
Ukraina

Prezydent Zełenski zareagował na pobicie w Paryżu młodego Ukraińca

25 Sty
Rosja

„Wróg mojego wroga jest moim przyjacielem” – ukraiński minister spraw zagranicznych o protestach w obronie Nawalnego

25 Sty
Ukraina

Rada Najwyższa Ukrainy nie może rozpisać przedterminowych wyborów na stanowisko burmistrza Charkowa, bo brakuje potwierdzenia śmierci Kernesa

25 Sty
Białoruś

Po 42 dniach białoruski więzień polityczny przerwał głodówkę!

25 Sty
Białoruś

Białoruś jako poligon dla niebezpiecznych eksperymentów nuklearnych Rosatomu

Publikacje wyrażają jedynie poglądy autora/ów i nie mogą być utożsamiane z oficjalnym stanowiskiem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

© Kresy24.pl 2018. Wszelkie Prawa Zastrzeżone.  Kontakt | Polityka prywatności
Produkcja: Fundacja Wolność i Demokracja

Drogi Użytkowniku,

w związku z obowiązywaniem Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) przypominamy podstawowe informacje z zakresu przetwarzania danych dostarczanych przez Ciebie podczas korzystania z naszej strony. Zamykając ten komunikat (kliknięcie w przycisk "Przejdź do serwisu") oświadczasz, że zapoznałeś się z treścią Polityki Prywatności i zgadzasz się na wskazane w wymienionym dokumencie działania.

Przejdź do serwisu