8 stycznia w Historii Kresów

8 stycznia 2014

1967 – w wypadku na dworcu we Wrocławiu zginął Zbigniew Cybulski – pochodzący z Kresów jeden z najwybitniejszych aktorów teatralnych i filmowych powojennej Polski.

Urodził się w 1927 r. w Kniażach koło Stanisławowa. Skończył PWST w Krakowie. Największą popularność przyniosła Cybulskiemu rola Maćka Chełmińskiego w filmie „Popiół i diament” Andrzeja Wajdy z 1958 r. Wybitne kreacje stworzył także m.in. w „Niewinnych czarodziejach” i „Rękopisie znalezionym w Saragossie”.

Demonstracyjne łamanie przez Cybulskiego różnych konwenansów, niedbały styl bycia, połączony z charakterystycznym strojem – skórzana kurtka, ciemne okulary, wykreowało wokoł niego legendę, był obiektem podziwu i naśladowania przez ówczesną młodzież. Nazywano go często „polskim Jamesem Dean’em. Jako ciekawostkę odnotujmy też, że Zbigniew Cybulski był daleko spokrewniony z Wojciechem Jaruzelskim, a matka aktora nosiła nazwisko rodowe Jaruzelska.

1638 – zmarł Tomasz Zamoyski – wojewoda podolski i kijowski, podkanclerzy koronny, kanclerz wielki koronny. Urodzony w 1594 r.

1883 – w Horodence urodził się Seweryn Hammer – polski filolog klasyczny, profesor Uniwersytetu Poznańskiego i Jagiellońskiego. Zmarł w 1955 r.

1890 – urodził się Stanisław Burhardt-Bukacki – polski generał. Studiował na Politechnice Lwowskiej. Należał do „Sokoła”, Związku Walki Czynnej, Związku Strzeleckiego i Polskich Drużyn Strzeleckich. Żołnierz Legionów. Uczestnik wojny polsko-bolszewickiej. Zmarł w 1942 r.

1894 – urodził się Maksymilian Maria Kolbe – święty, franciszkanin, filozof, męczennik. Ukończył seminarium franciszkanów we Lwowie. Założyciel pisma „Rycerz Niepokalanej” oraz wydawnictwa w Grodnie. Zamordowany przez Niemców w obozie koncentracyjnym w 1941 r.

1906 – w Konstantynówce koło Doniecka urodził się Stefan Zbigniew Różycki – polski geolog, geograf. W dzieciństwie podróżował z rodzicami po Wołyniu, Krymie i Kaukazie. Uczęszczał do szkół średnich w Charkowie, Dniepropietrowsku. Zmarł w 1988 r.

1914 – w Jarosławiu urodził się Władysław Koba – żołnierz AK, porucznik, działacz WiN regionu Rzeszowszczyzny i Przemyśla. Aresztowany przez UB i zamordowany na mocy wyroku zatwierdzonego przez Bieruta w 1949 r.

1918 – prezydent Woodrow Wilson przedstawił swój program pokojowy, tzw. Czternaście Punktów Wilsona, z których trzynasty mówił o utworzeniu niepodległego państwa polskiego.

1922 – odbyły się wybory do Sejmu Litwy Środkowej.

1936 – we Włodzimierzu Wołyńskim urodziła się Alicja Bobrowska, pierwsza powojenna (1957) Miss Polonia.

1947 – zmarł Tadeusz Kutrzeba – kapitan Sztabu Generalnego Cesarskiej i Królewskiej Armii, generał dywizji Wojska Polskiego II RP, uczestnik wojny polsko – bolszewickiej: w czasie Bitwy Warszawskiej kierował sztabem Frontu Środkowego, a następnie został szefem sztabu nowo utworzonej II Armii, która uczestniczyła w walkach o Białystok i pościgu za wojskami sowieckimi w kierunku na Grodno i Lidę. Dowódca Armii „Poznań” podczas wojny obronnej 1939 r. Autor wielu prac o tematyce wojskowej. Ma opinię jednego z najwybitniejszych sztabowców II Rzeczypospolitej. Urodzony w 1886 r.

1884 – w Stryju urodził się Kornel Makuszyński – polski prozaik, poeta i publicysta znany przede wszystkim jako autor „Przygód Koziołka Matołka”. Ukończył filologię na Uniwersytecie we Lwowie. Był członkiem Polskiej Akademii Literatury. Pierwsze wiersze opublikował w lwowskim dzienniku „Słowo Polskie”. Przeczytaj więcej o Kornelu Makuszyńskim.

1978 – zmarł Adam Wysocki – polski aktor, wokalista Chóru Dana. Urodzony w 1905 r. w Kopyczyńcach (obecnie Ukraina).

2008 – zmarł Napoleon Mitraszewski – polski prozaik, pedagog oraz animator kultury w środowisku osób niewidomych. Współtwórca i prezes Klubu Inteligencji Niewidomej. Członek Związku Literatów Polskich i Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Mieszkał na Polesiu, gdzie stracił wzrok od wybuchu niewypału. Związany był z Zakładem Dzieci Niewidomych w Wilnie, gdzie ukończył szkołę powszechną, a w 1939 r. uzyskał maturę. Urodzony w 1918 r.

Kresy24.pl / Historyczne Kalendarium Kresowe – 8 stycznia