26 listopada w Historii Kresów

Ryszard Kaczorowski (2008). Fot: pl.wikipedia.org

1919 – w Białymstoku urodził się Ryszard Kaczorowski – w latach 1989–1990 ostatni Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej na Uchodźstwie.

Od wczesnej młodości działał w harcerstwie. Po wybuchu wojny był w 1940 r. komendantem podziemnej chorągwi Szarych Szeregów w Białymstoku. W tym samym roku został aresztowany przez NKWD. Więziony w Białymstoku i Mińsku został skazany na śmierć. Wyrok zamieniono na pobyt w łagrze na Kołymie. Potem żołnierz II Korpusu Polskiego gen. Andersa, walczył m.in. pod Monte Cassino. Po 1945 r. na emigracji. Członek Rady Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej. Zginął w 2010 r. w Katastrofie Smoleńskiej.

1608 – w Filipowie urodził się Andrzej Wiszowaty – polski filozof, kaznodzieja, poeta, ideolog braci polskich.

1743 – urodził się Franciszek Ksawery Pułaski – marszałek Ziemi Przemyskiej konfederacji barskiej, starosta augustowski, pułkownik Województwa Podolskiego. Jeden z organizatorów konfederacji na Podolu. Poległ w bitwie pod Łomazami w 1769 r.

1805 – na Mińszczyźnie urodził się Eustachy Januszkiewicz – polski pisarz, wydawca. Ukończył Uniwersytet Wileński. Współzałożyciel Księgarni i Drukarni Polskiej. Zmarł w 1874 r.

1855 – w Konstantynopolu zmarł Adam Mickiewicz – największy polski poeta, wieszcz narodowy. Urodził się w 1798 r. w Zaosiu lub w Nowogródku.

1867 – w Wilnie urodził się Tomasz Nejman – polski kontradmirał, uczestnik I wojny światowej. Zmarł w 1942 r.

1881 – urodził się Władysław Konopczyński – historyk, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek Towarzystwa Naukowego Warszawskiego i Polskiej Akademii Umiejętności, współtwórca i pierwszy redaktor naczelny Polskiego Słownika Biograficznego, erudyta i poliglota (14 języków), poseł na Sejm I kadencji w II RP. Ukończył historię na Uniwersytecie Lwowskim. Więzień obozu koncentracyjnego Sachsenhausen. Uczestnik wojny polsko-bolszewickiej. Zmarł w 1952 r.

1895 – urodził się Witold Hulewicz – polski pisarz, tłumacz. W 1925 r. w klasztorze pobazyliańskim w Wilnie odkrył pomieszczenie, w którym władze carskie więziły filomatów, w tym młodego Mickiewicza; urządzał tam „Literackie Środy”. Był współzałożycielem (z Czesławem Jankowskim i Władysławem Zahorskim) i sekretarzem wileńskiego Związku Zawodowego Literatów Polskich.

Od 1927 r. był kierownikiem programowym Rozgłośni Wileńskiej Polskiego Radia (piątej uruchomionej w Polsce). Po ostrym konflikcie ze Stanisławem Catem-Mackiewiczem przeniósł się do Warszawy. Rozstrzelany przez Niemców w Palmirach w Puszczy Kampinoskiej w 1941 r.

1902 – zmarł Antoni Baranowski (Antanas Baranauskas) – litewski poeta, duchowny katolicki, biskup sejneński. Wielbiciel twórczości Mickiewicza, autor poematu w języku litewskim nawiązującego do „Pana Tadeusza”.

Krytycznie oceniał nawoływania do wypierania polskości z Litwy. Uznawał trwały charakter kulturalnych i politycznych związków polsko – litewskich, manifestował przywiązanie do tradycji. Nawiązywał do tradycji pięciowiekowej unii polsko – litewskiej. Był zdania, że litewskość w wymiarze języka i świadomości nie koliduje z poczuciem przynależności do wspólnoty z Polakami.

Podczas ingresu na biskupa przemówił do wiernych po polsku i po litewsku. Zrobiło to ogromne wrażenie, ponieważ, mimo że diecezja była mieszana językowo, od wielu lat zarządzeniem władz kościelnych nie używano tu języka litewskiego do kazań i pieśni. Nowy biskup zalecał posługiwanie się obydwoma językami, w zależności od potrzeb i woli parafian.

Osobiście tworzył cykl pieśni religijnych w języku litewskim, rozpoczął tłumaczenie na ten język Pisma Świętego, uznając, że rodacy powinni poznawać zasady wiary we własnej mowie. Starał się łagodzić pojawiające się w diecezji napięcia między Polakami a Litwinami. Litwini zbojkotowali jego pogrzeb. Urodzony w 1835 r. w Oniksztach.

1918 – w Przemyślanach pod Lwowem urodził się Leopold Kozłowski – polski pianista, klezmer, kompozytor, dyrygent. Zwany ostatnim klezmerem Galicji. Walczył z UPA w żydowskim oddziale partyzanckim. Ukończył lwowskie konserwatorium w klasie fortepianu.

Kresy24.pl / Historyczne Kalendarium Kresowe – 26 listopada

Podziel się tym z innymi. Udostępnij na:

Powiązane wiadomości:

20 września w Historii Kresów 10 września w Historii Kresów 11 sierpnia w Historii Kresów 19 czerwca w Historii Kresów 25 maja w Historii Kresów