3 maja w Historii Kresów

Jan Matejko, Konstytucja 3 Maja 1791 roku, 1891/ wikipedia.org

1791 – uchwalono Konstytucję 3 Maja regulującą ustrój Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Polska i Litwa stały się oficjalnie jednym, niepodzielnym państwem.

O znaczeniu Konstytucji 3 Maja i okolicznościach jej późniejszego obalenia napisano już bardzo wiele. Przypomnijmy więc tylko, że była to pierwsza w Europie i druga na świecie (po amerykańskiej) nowoczesna konstytucja.

A co oznaczała ona dla Kresów? Przede wszystkim scalała Koronę Polską i Wielkie Księstwo Litewskie w jedno państwo – Rzeczpospolitą Polską, znosząc wcześniejsze postanowienia Unii Polsko-Litewskiej z 1569 r. Szczegóły zjednoczenia Polski i Litwy zawierał uchwalony później w tym samym roku akt Zaręczenia Wzajemnego Obojga Narodów. Konstytucja uznawała katolicyzm za religię panującą, ale gwarantowała swobodę wyznania. Jedynie apostazja, czyli całkowite odejście od wiary, było uznawane za przestępstwo.

Wśród sygnatariuszy konstytucji byli także przedstawiciele z Kresów, m.in. Kazimierz Nestor Sapieha – marszałek konfederacji Wielkiego Księstwa Litewskiego, Józef Kazimierz Kossakowski – biskup inflancki i kurlandzki, Kazimierz Konstanty Plater – deputowany z Senatu Wielkiego Księstwa Litewskiego, Walerian Stroynowski – poseł wołyński, Józef Zabiełło – poseł z Księstwa Żmudzkiego i Jacek Antoni Puttkamer – poseł Województwa Mińskiego, deputowany z Wielkiego Księstwa Litewskiego.

1771 – w Grodnie urodził się August Bécu – polski lekarz, chirurg, patolog, filozof, profesor Uniwersytetu Wileńskiego, ojczym Juliusza Słowackiego. Jako pierwszy na Litwie stosował szczepienia ochronne przeciw ospie. Był współzałożycielem, a od 1811 r. prezesem Wileńskiego Towarzystwa Lekarskiego. Zginął tragicznie w 1824 r. porażony piorunem kulistym w czasie snu w swoim mieszkaniu w Wilnie. Pochowany na wileńskim Cmentarzu na Rossie.

1815 – Kongres Wiedeński: zawarto układ w sprawie utworzenia Królestwa Polskiego: quasi-państwa pozostającego w unii personalnej z Imperium Rosyjskim, z własną konstytucją, sejmem, wojskiem, monetą i polskim językiem urzędowym oraz cesarzem rosyjskim jako koronowanym królem Polski i ustanowionym przez niego namiestnikiem. Niektórzy historycy nazywają postanowienia Kongresu IV rozbiorem Polski.

1858 – w Skomorochach koło Buczacza urodził się Jan Antoniewicz-Bołoz – polski historyk sztuki i literatury. Profesor i rektor Uniwerystetu Lwowskiego. Konserwator zabytków w Urzędzie Konserwatorskim we Lwowie. Zmarł w 1922 r.

1943 – 53 osoby zginęły w ataku bandy ukraińskiej na wieś Kuty na Wołyniu.

Kresy24.pl / Historyczne Kalendarium Kresowe – 3 maja

Podziel się tym z innymi. Udostępnij na:

Powiązane wiadomości:

2 października w Historii Kresów 18 września w Historii Kresów 25 maja w Historii Kresów 22 maja w Historii Kresów 11 stycznia w Historii Kresów