„Sztafeta” – obraz Wojciecha Kossaka
18 grudnia 1830 r. polski Sejm jednogłośnie uznał trwające Powstanie Listopadowe za narodowe. Miesiąc później zdetronizował rosyjskiego cara jako króla Polski.
Kiedy wieczorem 29 listopada 1830 r. spiskowcy ze Szkoły Podchorążych Piechoty pod przywództwem Piotra Wysockiego rozpoczęli swym atakiem na Belweder Powstanie Listopadowe nie mieli jasnego programu działania. „Wypędzimy Moskali z Warszawy, damy hasło powstania, naród przystąpi do rewolucji, a Sejm ją uzna” – mówili. Nie stworzyli też własnej władzy. Nadal sprawowała ją Rada Administracyjna kierowana przez księcia Franciszka Ksawerego Druckiego-Lubeckiego skłonna do ugody z carem Mikołajem I.
30 listopada Rada Administracyjna powołała Straż Bezpieczeństwa pod dowództwem Piotra Łubieńskiego, która próbowała dość nieudolnie rozbrajać zrewoltowaną ludność Warszawy. Zakazano też używania rewolucyjnych kokard granatowo – biało – czerwonych.
W odpowiedzi na to 1 grudnia powstało Towarzystwo Patriotyczne kierowane przez Maurycego Mochnackiego, które żądało natychmiastowej akcji zbrojnej przeciwko wojskom rosyjskim w Królestwie Polskim. Ulegając tym naciskom Rada Administracyjna włączyła do swojego składu polityków Towarzystwa, co z kolei wywołało sprzeciw środowisk konserwatywnych. Aby uspokoić nastroje 3 grudnia 1830 r. rozwiązano Radę Administracyjną i wyłoniono Rząd Tymczasowy, którego prezesem został książę Adam Jerzy Czartoryski. Rząd mianował Wodzem Naczelnym gen. Józefa Chłopickiego, który 5 grudnia ogłosił się dyktatorem powstania, ale nadal próbując doprowadzić do rokowań z carem.
Rząd Tymczasowy zwołał Sejm, który 18 grudnia 1830 r. jednomyślnie uznał, że powstanie ma charakter narodowy. Sejm ogłosił też przyczyny wybuchu powstania:
„Zaręczona wolność osobista zgwałcona, zapełniono więzienia, wojenne sądy postanowione na osoby cywilne, rozciągnięto sromotne kary na obywateli, których całą winą było, że ducha i charakter narodowy ratować od zepsucia i zguby zamierzali. O ile Rosja zaatakuje Królestwo wróg nasz nad jedną tylko pustynią więcej panowanie swoje roztoczy!”
Ponad miesiąc później, 25 stycznia 1831 r. Sejm podjął uchwałę o detronizacji Mikołaja I i rodziny Romanowów. Tron polski uznano za wakujący. Następnie przyjęto uchwałę o Rządzie Narodowym, w której za nieważne uznano postanowienia konstytucji dotyczące związku Królestwa Polskiego z Rosją. Uchwała wprowadziła też nowe zasady ustrojowe państwa. Władza królewska została podzielona między Sejm a Rząd Narodowy. Sejm posiadał uprawnienia zwierzchnie – był on najwyższym organem reprezentującym suwerenną władzę narodu.
Kresy24.pl / Historyczne Kalendarium Kresowe
Dodaj komentarz
Uwaga! Nie będą publikowane komentarze zawierające treści obraźliwe, niecenzuralne, nawołujące do przemocy czy podżegające do nienawiści!