(Na podstawie relacji p. Ludwika Zalewskiego)
W latach 1921 – 1939, Mołodeczno z pobliskim folwarkiem Helenowo znajdowało się najpierw w powiecie Wilejka, a po reformie administracyjnej było miasteczkiem powiatowym w województwie Wileńskim. Wg I Narodowego Spisu Powszechnego z 1921 r. w miasteczku znajdowało się 295 domów mieszkalnych w których zamieszkiwało 1997 mieszkańców. Wg danych z Księgi Adresowej Polski i W.M.Gdańska z 1930 r. zamieszkiwało 3365 mieszkańców.
W pobliskim Helenowie, na miejscu folwarku ziemskiego ( w XIX wieku był własnością Łopacińskich, Mackiewiczów i Ferdynanda Wasilewskiego) wybudowano koszary wojskowe (budowano od 1924 r.), w których zakwaterowano 86 Pułku Piechoty powstały w 1921 r. Od września 1922 r. pułk stacjonował w garnizonie Mołodeczno.
„Największym budynkiem w Mołodecznie było Starostwo w dzielnicy Buchowszczyzna, blisko stacji kolejowej. Przy kościele na ul. Zamkowej kompleks budynków gimnazjum im. Tomasza Zana. W Helenowie wybudowano dwa nowoczesne – dwupiętrowe, trzy albo czteroklatkowe bloki mieszkalne położone od siebie w odległości około 50 m., po obu stronach Bramy Helenowskiej (tak ją nazywano), przez którą był wjazd do koszar od strony Mołodeczna (ok. 1 km). Po bokach bramy znajdowały się kolumnady, które uniemożliwiały objazd bramy, co po II wojnie światowej przesądziło o jej losie. Po obu stronach stały posągi lwów od których w kierunku bramy prowadziły kute, zwisające łańcuchy na ozdobnych słupkach , a za nimi znajdował się szpaler świerków. Koszarowe budynki i stajnie były w dużej części drewniane. Blok po prawej stronie z mieszkaniami dwu i trzy- pokojowymi, z podłogami parkietowymi, weneckimi oknami, łazienkami i WC był zasiedlony przez podoficerów, i tak się nazywał – „podoficerski”. W bloku po lewej stronie, na parterze znajdowało się kasyno, a na piętrach mieszkania rodzinne i kawalerki dla oficerów. Pod szczytem bramy była kaplica, w której w niedziele i święta kapelan Michał Zawadzki odprawiał mszę świętą.
W czasie mszy brama była nieprzejezdna, ponieważ na całej jej szerokości stały krzesła i ławki dla wiernych – żołnierzy. Moi dziadkowie ze strony mamy pochodzą z Mołodeczna. Matka poznała ojca, który służył w 86. pułku i po ukończeniu 3 letniej szkoły oficerskiej w Bydgoszczy wybrał przydział do 6. Pułku Piechoty Legionów Józefa Piłsudskiego w Wilnie. Urodziłem się w Mołodecznie, gdzie mieszkałem od września 1941 do sierpnia 1945.”
Brama Helenowska w latach 80 – tych. Fot. ze zbiorów Ludwika Zalewskiego
Zburzonej bramy w Mołodecznie już nie ma, ale pamięć o niej pozostała, a zlokalizowany w tamtym miejscu przystanek autobusowy mieszkańcy nazywają „Brama”.
Wykorzystano: – Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich T. III., s. 56
– Księga Adresowa Polski i W.M. Gdańska z 1930 r. – Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa.
– Skorowidz Miejscowości z 1923, opracowany na podstawie I Narodowego Spisu Powszechnego z 1921 r.
– Relacja mailowa p. Ludwika Zalewskiego z dnia 12 stycznia 2012 r.
Stanisław Karlik
Dodaj komentarz
Uwaga! Nie będą publikowane komentarze zawierające treści obraźliwe, niecenzuralne, nawołujące do przemocy czy podżegające do nienawiści!