Fot. ze zbiorów Wacława Nowickiego
W centrum Nalibok obok „Lipki Prezydenta”, znajdował się przed II wojną światową granitowy kamień z tajemniczą inskrypcją.
Przy dokładnym przyjrzeniu się, łatwo możemy odczytać dwie duże łacińskie literki „RP” i datę „1748”. Możemy to zinterpretować jako: „Roku Pańskiego 1748”.
Trudność sprawia odczytanie i interpretacja inskrypcji nad datą. Wydaje się, że pomocna może być pewna wiedza historyczna, i ważne dla miasteczka wydarzenia z przeszłości.
Księżna Anna z Sanguszków Radziwiłłowa (1676 – 1746), małżonka Karola Stanisława, ordynata nieświeskiego i ołyckiego, założyła w Nalibokach w 1723 r., hutę szkła, i w 1737 szlifiernię w pobliskich Jankowiczach. Po jej śmierci pracę kontynuował wnuczek książę Karol Radziwiłł „Panie Kochanku” – „po 1746 r., rozwinął produkcję manufaktur szkła w Urzeczu i Nalibokach, które działały potem, pierwsza do 1846, druga do 1862 roku”.[1][2]
Pierwsze słowo inskrypcji to przypuszczalnie „Hutta”, pisane przez dwa „TT”, co było wtedy możliwe przy napływie do pracy w hucie wykwalifikowanych pracowników z Saksonii (po niemiecku „Hutte” przez „a – umlaut”).
Trudności sprawia odczytanie drugiego słowa, może to „Pańska” – „Hutta Pańska” lub „Hutta Polska” ?
Czy data „1748” na kamieniu, to erygowanie nazwy huty w czasie jej ożywienia i prosperity ?
Jedno jest pewne, tajemniczy kamień z Nalibok jest cenną pamiątką historyczną dla miasteczka, i dla wspólnej polsko – białoruskiej historii z czasów W.Ks. Litewskiego.
Szkoda, że nie wiadomo gdzie obecnie się znajduje, i co się z nim stało ?
Stanisław Karlik
[1] Włodzimierz Piwkowski „Mecenat radziwiłłowski w dziedzinie kultury, sztuki i rzemiosła artystycznego” (W:) Radziwiłłowie herbu Trąby” Wydawnictwo Archiwum Głównego Akt Dawnych DIG, Warszawa 1996.
[2] Muzeum Historii Polski, „Założenie huty szkła w Nalibokach” (portal internetowy)
Dodaj komentarz
Uwaga! Nie będą publikowane komentarze zawierające treści obraźliwe, niecenzuralne, nawołujące do przemocy czy podżegające do nienawiści!