Kraina chłodnika, cepelinów i kindziuka (I)

Żmudzini
Jan Lewicki, Les Costumes du peuple polonais, Paris, 1841

Litwini, naród zawsze przykładnie gospodarny, tradycyjnie związany jest z rolnictwem. I chociaż na Litwie klimat jest nieco surowszy niż u nas, nigdy nie brakowało tam znakomitych zbóż, warzyw, mleka i miodu. Stąd też stół litewski zawsze bywał obficie zastawiony, a gościnność należała do podstawowego obowiązku towarzyskiego. Jak zatem wygląda kuchnia naszych północno-wschodnich sąsiadów, tak ściśle związanych z nami historycznie przynajmniej od XVI wieku?

Auksztoci i Żmudzini

Nazwa geograficzna Litwa została po raz pierwszy zapisana (jeszcze w formie „Litua”) około roku 1008–1009, zaś Litwini powstali ze związku kilku pomniejszych grup plemiennych, wśród których najważniejszą rolę odgrywali Auksztoci i Żmudzini.

Litwini są najpóźniej schrystianizowanym narodem Europy; nastąpiło to dopiero w XIV–XV wieku; obecnie większość Litwinów to katolicy obrządku rzymskiego.

Po okresie polonizacji – przede wszystkim elit, w związku z funkcjonowaniem Rzeczypospolitej Obojga Narodów (1569–1796), od II połowy XIX wieku, Litwini rozbudowują własny język, kulturę i… kuchnię.

Góra Krzyży pod Szawlami, upamiętniająca chrzest Żmudzi
Fot. Wikipedia – domena publiczna

Sławni Litwini: Mendog, Giedymin, Kiejstut Giedyminowicz, Witold Kiejstutowicz, Władysław II Jagiełło, Barbara Radziwiłłówna, Mikołaj Radziwiłł Czarny, Wawrzyniec Gucewicz, Simonas Daukantas, Maciej Wołonczewski, Mikalojus Konstantinas Čiurlionis, Antanas Baranauskas, Vydūnas, Jonas Basanavičius
Fot. Wikipedia – domena publiczna

Kraina obfitości

Litwa, choć terytorialnie niewielka, obdarowana została przez naturę nie tylko malowniczym krajobrazem, ale również obfitością żywności. Od najdawniejszych czasów puszcze litewskie słynęły z łownej zwierzyny, grzybów i jagód. Rzeki i liczne jeziora dostarczały ryb i raków. Dostęp do morza pozwalał wzbogacić stoły o ryby morskie.

Litwini od zawsze lubili i nadal lubią jeść. Codzienne posiłki, przeważnie tłuste, proste i pożywne – co warunkowane było zawsze raczej chłodnym klimatem (średnia temperatura w lipcu to 17℃) i ciężką pracą na roli (na Litwie grunty orne zajmują 45% powierzchni kraju, łąki i pastwiska 17%, a lasy około 32%.), urozmaicane są świątecznymi daniami, kiedy to stół staje się bogatszy, a każda gospodyni stara się popisać swymi kulinarnymi umiejętnościami.

Charakterystyczne dla kuchni litewskiej są posiłki jednodaniowe, które dziś określamy jako  „dania jednogarnkowe”. Normalnie spożywano trzy posiłki, ale tryb życia wiejskiego zmuszał do przygotowywania jednego zasadniczego dania, dającego się łatwo przechować i szybko odgrzać.

RES

Podziel się tym z innymi. Udostępnij na:

Powiązane wiadomości:

Pączki Pana Marszałka (III) Ciasto na drewnianym wałku (III) Ciasto na drewnianym wałku (II) Ciasto na drewnianym wałku (I) Arcydzieło wicehrabiego Chateaubrianda (IV)