• ARCHIWUM KRESOWE
  • PODRÓŻE PO KRESACH
  • BIBLIOTEKA KRESOWA
  • KUCHNIA KRESOWA
  • Niepodległość
  • KALENDARIUM
    • Styczeń w Historii Kresów
    • Luty w Historii Kresów
    • Marzec w Historii Kresów
    • Kwiecień w Historii Kresów
    • Maj w Historii Kresów
    • Czerwiec w Historii Kresów
    • Lipiec w Historii Kresów
    • Sierpień w Historii Kresów
    • Wrzesień w Historii Kresów
    • Październik w Historii Kresów
    • Listopad w Historii Kresów
    • Grudzień w Historii Kresów
  • POLACY NA WSCHODZIE
  • HISTORIA I WSPOMNIENIA
  • WYSZUKIWARKA KRESOWA
  • GAZETY KRESOWE
    • Archiwum “Magazynu Polskiego”
    • Archiwum “Głosu znad Niemna”
    • Archiwum “Echa Polesia”
    • Archiwum “Polaka na Łotwie”
    • Archiwum “Kuriera Galicyjskiego”
    • Archiwum “Słowa Polskiego”
    • Archiwum “Monitora Wołyńskiego”
    • Archiwum “Głosu Polonii”
    • Archiwum “Polonii Charkowa”
    • Archiwum “Dziennika Kijowskiego”
    • Archiwum “Krynicy”
    • Archiwum “Gazety Polskiej Bukowiny”
    • Archiwum “Wołanie z Wołynia”
    • Archiwum “Naszych Dróg”
    • Archiwum “Tęczy Żytomierszczyzny”
    • Archiwum “Lwowskich Spotkań”
    • Archiwum “Polaków Donbasu”
    • Archiwum “Mozaiki Berdyczowskiej”
    • Archiwum “Słowa Życia”
  • TV Kresy24.pl
Kresy24.pl – Wschodnia Gazeta Codzienna
  • 01 Mar 2021
  • Ukraina
  • Białoruś
  • Rosja
  • Litwa
  • Azja i Zakaukazie
  • Region Bałtyku
  • Trójmorze
  • русский
  • yкраїнська
Kresy24.pl - Wschodnia Gazeta Codzienna
  • ARCHIWUM KRESOWE
  • PODRÓŻE PO KRESACH
  • BIBLIOTEKA KRESOWA
  • KUCHNIA KRESOWA
  • Niepodległość
  • KALENDARIUM
    • Styczeń w Historii Kresów
    • Luty w Historii Kresów
    • Marzec w Historii Kresów
    • Kwiecień w Historii Kresów
    • Maj w Historii Kresów
    • Czerwiec w Historii Kresów
    • Lipiec w Historii Kresów
    • Sierpień w Historii Kresów
    • Wrzesień w Historii Kresów
    • Październik w Historii Kresów
    • Listopad w Historii Kresów
    • Grudzień w Historii Kresów
  • POLACY NA WSCHODZIE
  • HISTORIA I WSPOMNIENIA
  • WYSZUKIWARKA KRESOWA
  • GAZETY KRESOWE
    • Archiwum “Magazynu Polskiego”
    • Archiwum “Głosu znad Niemna”
    • Archiwum “Echa Polesia”
    • Archiwum “Polaka na Łotwie”
    • Archiwum “Kuriera Galicyjskiego”
    • Archiwum “Słowa Polskiego”
    • Archiwum “Monitora Wołyńskiego”
    • Archiwum “Głosu Polonii”
    • Archiwum “Polonii Charkowa”
    • Archiwum “Dziennika Kijowskiego”
    • Archiwum “Krynicy”
    • Archiwum “Gazety Polskiej Bukowiny”
    • Archiwum “Wołanie z Wołynia”
    • Archiwum “Naszych Dróg”
    • Archiwum “Tęczy Żytomierszczyzny”
    • Archiwum “Lwowskich Spotkań”
    • Archiwum “Polaków Donbasu”
    • Archiwum “Mozaiki Berdyczowskiej”
    • Archiwum “Słowa Życia”
  • TV Kresy24.pl
Home
Archiwum Kresowe
Iwieniec

Iwieńczanie – Fabian Martynow Łotysz i ITCH

23 Cze 2012 Archiwum Kresowe, Iwieniec 0 comments

(Na podstawie dokumentu udostępnionego przez Panią Monikę Dąbrowską – Bolesta i Pana Tomasza Bolesta)

Fragment dokumentu ITCH. Za zgodą P. Moniki Dąbrowskiej – Bolesta i p. Tomasza Bolesta

“W dniu 26 grudnia 1872 r., ja niżej podpisany, obywatel Guberni Mińskiej, członek Iwienieckiego Towarzystwa Chrześcijańskiego, mieszczanin Wiktor Martynowicz Marcinkiewicz wystawiam zaświadczenie mieszczaninowi p. Fabianowi Martynowi Łotyszowi – członkowi Iwienieckiego Towarzystwa Chrześcijańskiego…

“Stwierdzam, że zakupiłem od mieszczanina p. Iwana Krzysztofa należący do jego matki Anieli Mikuckiej, nowo – wybudowany drewniany dom wraz z przylegającą do niego ziemią. Dom znajduje się na placu czynszowym należącym do p. G. Plewako (Plewakowoj), w Iwieńcu przy ulicy Nowomiejskiej. Będąca moją własnością działka z domem graniczy z posesjami p. Anny Burak i p. Franciszka Sosnowskiego”.

Fragment dokumentu – podpisy świadków. Z arch.dom. Monika Dąbrowska – Bolesta i Tomasz Bolesta

Wymienione mienie ruchome i nieruchome przekazuję w wieczyste użytkowanie starającemu się o to wymienionemu p. Fabianowi Martynowi Łotyszowi. Potwierdzeniem uprawomocnienia się mojej woli – z uwagi na to, że jestem niepiśmienny, jest złożony w moim imieniu podpis prawnika (unterjusticier) Franciszka Józefa Mołczanowicza. Przy dokonanych czynnościach prawnych uczestniczyli członkowie Iwienieckiego Towarzystwa Chrześcijańskiego, świadkowie Pan Iwan Kaszyński i właścicielka dóbr ziemskich p. Elżbieta Plewako”.

“1872 goda Diekabria 26 dnia ja niżepodpiszawszijsja Minskoj Gubierni Iwienieckogo Christianskogo Obszcziestwa mieszczanin Wiktor Martynowicz Marcinkiewicz, daju jemu sprawku mieszczaninu onago obszcziestwa Fabianu Martynowu Łotyszu w tom czto dostawszijsja mnie po pokupkie ot mieszczanina Iwana Krisztofola z matieri jego Anjeli Mikuckoj – dierewianyj dom postrojennyj pri nowomiejskoj ulicie w M. Iwience na czinsziewom plieszczu T. Pliewakowoj s placiem i prinadlieżaszcziemi k niemu dodatkami ziemli graniczieszczim sasiedstwami Franca Sosnowskogo i Anny Buriacziaj, ja Marcinkiewicz pieriestupaju (?) wo wiecznoje potomstwiennoje władanije pomjanowannomu Fabianu Martynowu Łotyszu w cziem podpisywajuś, mieszczanin Wiktor Marcinkiewicz a za niego kak niegramatnogo na jego prośbu, raspisałsia untierjurist Osip Franc Mołczanowicz. Pri sowierszienji swiditieliami byli iwienieckogo christianskogo obszcziestwa mieszczanie Iwan Kaszynski, Pamieszczica Elżbieta Plewako.”

Mińsk 1904 r., Ewelina z siostrą – córki Fabiana Łotysza. Z arch.dom. Moniki Dąbrowskiej – Bolesta i Tomasza Bolesta

Z dokumentu dowiadujemy się, że po 79-ciu latach od II rozbioru Rzeczypospolitej, w Iwieńcu i na Ziemi Iwienieckiej działało Iwienieckie Towarzystwo Chrześcijańskie, które wspierało i aktywizowało inicjatywy gospodarcze mieszkańców.

Działo się to to po decyzji ministra, generał adiutanta Timoszewa z 28 listopada 1868 roku o zamknięciu w Iwieńcu dwóch murowanych kościołów: farnego pw. św. Trójcy i pw. św. Michała oraz klasztoru i drewnianej kaplicy cmentarnej.

W latach 1880 – 1885 kościoły przerobiono na cerkwie. W tym czasie Iwieniec stracił również ostatniego polskiego właściciela – Plewakę. Dwór – pałac rodowy opustoszał, zaś majątek przeszedł pod administrację rosyjską. Następnie dobra iwienieckie nabył generał Kozaryn, od którego z kolei odkupił rzeczywisty radca stanu Piotr Doroguncew.

Czy dokument wypełnia lukę faktograficzną i rzuca inne światło na zachowanie się Polaków w Iwieńcu po Powstaniu Styczniowym? Czy akt przekazania działki przez p. Wiktora Martynowicza Marcinkiewicza p. Martynowi Łotyszowi był formą samoobrony i swego rodzaju pracy organicznej, której patronowali znamienici Iwieńczanie?

Kalikst Dąbrowski i Ewelina Dąbrowska zd. Łotysz. Z arch. dom. Monika Dąbrowska – Bolesta i Tomaszm Bolesta

W dokumencie mówi się o ziemi czynszowej, tzn. że właścicielem ziemi było państwo rosyjskie. Dzierżawcy płacili czynsz dzierżawny. Po Powstaniu Styczniowym 1863 r.

Polacy nie mogli nabywać majątków ziemskich, mogli je tylko dziedziczyć. W tym kontekście nadanie ziemi Fabianowi Łotyszowi przez Iwienieckie Towarzystwo Chrześcijańskie wskazuje na próbę obrony polskiego stany posiadania!

Pan Fabian Martynow Łotysz był teściem p. Kaliksta Dąbrowskiego, który w okresie XX – lecia międzywojennego posiadał w Iwieńcu cegielnię zbudowaną na terenie przekazanym przez Iwienieckie Towarzystwo Chrześcijańskie.

Interesujące może być pytanie, czy p. Wiktor Martynowicz Marcinkiewicz miał związki rodzinne z białorusko – polskim pisarzem Wincentym Dunin Marcinkiewiczem, który od 1840 r. mieszkał w pobliskiej Lucynce?

Znak wodny na dokumencie, rys.wyk. Tomasz Bolesta

Dokument nie posiada pieczęci. Sporządzony został kursywą, na papierze z wizerunkiem mitry i skrzyżowanej stuły.

Mitra (św. Kazimierza Jagiellończyka 1458 – 1484,  drugi syn króla Kazimierza Jagiellończyka i Elżbiety Rakuszanki) i skrzyżowane stuły – buławy, znaki dostojeństwa i władzy. Były wzorem dla podejmujących służbę publiczną, przykładem życia religijnego z działalnością polityczną.

Stanisław Karlik

 

Podziel się tym z innymi. Udostępnij na:

Powiązane wiadomości:

Brak powiązanych wiadomości

Tagi: Bolesta Burak Dąbrowski Elżbieta Rakuszanka historia Kresów Wschodnich Iwieniec Kaszyński Kazimierz Jagiellończyk Kresy Wschodnie Łotysz Marcinkiewicz Mikucka Mikucki Mińsk Mołczanowicz Plewako Polacy na Białorusi Polacy na Kresach Sosnowski św. Kazimierz
  • Tags
  • Bolesta
  • Burak
  • Dąbrowski
  • Elżbieta Rakuszanka
  • historia Kresów Wschodnich
  • Iwieniec
  • Kaszyński
  • Kazimierz Jagiellończyk
  • Kresy Wschodnie
  • Łotysz
  • Marcinkiewicz
  • Mikucka
  • Mikucki
  • Mińsk
  • Mołczanowicz
  • Plewako
  • Polacy na Białorusi
  • Polacy na Kresach
  • Sosnowski
  • św. Kazimierz

Dodaj komentarz Anuluj

Najczęściej czytane
Bestialskie tortury w rosyjskiej kolonii karnej. Wyciekły nagrania

Bestialskie tortury w rosyjskiej kolonii karnej. Wyciekły nagrania

"Kijów wyczerpał zdolności do przesuwania się na Zachód w oparciu o Niemcy"

"Kijów wyczerpał zdolności do przesuwania się na Zachód w oparciu o Niemcy"

Białoruska TV: Niemiecki terror z II wojny światowej doskonałym wzorcem dla utrzymania porządku w kraju (WIDEO)

Białoruska TV: Niemiecki terror z II wojny światowej doskonałym wzorcem dla utrzymania porządku w kraju (WIDEO)

Łukaszenka podzielił się władzą z 45- letnim synem

Łukaszenka podzielił się władzą z 45- letnim synem

Zapomniane polskie państwo między Rosją i Chinami

Zapomniane polskie państwo między Rosją i Chinami

Gerard Depardieu podejrzany o gwałt

Gerard Depardieu podejrzany o gwałt

Zaproszenie na konferencję: ZBRODNIA W KUROPATACH 1937–1941: PRAWDA I WOLNOŚĆ

Zaproszenie na konferencję: ZBRODNIA W KUROPATACH 1937–1941: PRAWDA I WOLNOŚĆ

Amnesty International nie uznaje już Aleksieja Nawalnego za więźnia sumienia. Z powodu jego wypowiedzi sprzed kilkunastu lat

Amnesty International nie uznaje już Aleksieja Nawalnego za więźnia sumienia. Z powodu jego wypowiedzi sprzed kilkunastu lat

Пшемислав Журавський вель Граєвський: Чи поняття «Креси» сьогодні потребує уточнення і дискусії? (II)

Пшемислав Журавський вель Граєвський: Чи поняття «Креси» сьогодні потребує уточнення і дискусії? (II)

Prezydent Litwy: Ostatnie wydarzenia w Gruzji budzą duże zaniepokojenie

Prezydent Litwy: Ostatnie wydarzenia w Gruzji budzą duże zaniepokojenie

Najnowsze
01 Mar
Białoruś

Łukaszenka chce, by dzień agresji ZSRR na Polskę był świętem narodowym Białorusi

01 Mar
Historia i Wspomnienia

“Kurier Wileński”: Po co nam Wyklęci

01 Mar
Białoruś

Białoruś dokręca śrubę. Od 1 marca za udział w proteście surowe kary

01 Mar
Bez komentarza

Polacy z Białorusi oddają hołd “Żołnierzom Wyklętym”

01 Mar
Białoruś

W lutym 2021 białoruskie sądy skazały uczestników powyborczych protestów na 168 lat łagrów

01 Mar
Rosja

Bruksela wstępnie zatwierdziła sankcje wobec Rosji za sprawę Nawalnego

01 Mar
Trójmorze

Rumunia przekazała Mołdawii szczepionki na COVID-19

Publikacje wyrażają jedynie poglądy autora/ów i nie mogą być utożsamiane z oficjalnym stanowiskiem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

© Kresy24.pl 2018. Wszelkie Prawa Zastrzeżone.  Kontakt | Polityka prywatności
Produkcja: Fundacja Wolność i Demokracja