Pierwszy Prezydent RP Gabriel Narutowicz
9 grudnia 1922 r. Gabriel Narutowicz został wybrany przez parlament pierwszym prezydentem RP. Zginął 16 grudnia zastrzelony w warszawskiej Zachęcie przez endeka – malarza Eligiusza Niewiadomskiego.
Wybór zgłoszonego przez PSL „Wyzwolenie” Narutowicza na prezydenta był szokiem dla polskiej prawicy, która chciała na tym stanowisku Maurycego hr. Zamoyskiego. Początkowo nawet sam Narutowicz nie bardzo wierzył, że urząd prezydencki jest w jego zasięgu (w pierwszej turze głosowania uzyskał jedynie 62 głosy, a Zamoyski – 222). Sceptyczny wobec jego kandydatury był także Józef Piłsudski. Pierwsza tura głosowania w parlamencie nie przyniosła rozstrzygnięcia. W kolejnych turach odpadali po kolei socjalista Ignacy Daszyński, kandydat mniejszości narodowych Jan Baudouin de Courtenay i uważany za faworyta Stanisław Wojciechowski. W ostatniej turze Narutowicz zwyciężył z Zamoyskim stosunkiem głosów 289 do 227. Stało się tak, gdyż oprócz lewicy i mniejszości narodowych poparł go PSL „Piast”, który uznał, że opowiadając się za reformą rolną nie może głosować na wielkiego obszarnika Zamoyskiego.
Wynik wyborów doprowadził do masowych protestów zorganizowanych w Warszawie przez prawicę, która oskarżała Narutowicza o przynależność do masonerii i ateizm. W ulicznych zamieszkach padły ofiary śmiertelne, a w dniu zaprzysiężenia, 11 grudnia 1922 r. demonstranci próbowali zablokować ulice prowadzące do Sejmu. Pięć dni po zaprzysiężeniu Narutowicz został zastrzelony w galerii Zachęta przez endeckiego ekstremistę Eligiusza Niewiadomskiego.
Gabriel Narutowicz urodził się w 1865 r. w Telszach. Jego ojciec – Jan Narutowicz był ziemskim sędzią powiatowym i właścicielem wsi Brewik na Żmudzi. Walczył w Powstaniu Styczniowym za co został skazany na rok więzienia. Matką Gabriela była Wiktoria ze Szczepkowskich. Brat Gabriela – Stanisław, obywatel tzw. Litwy kowieńskiej, był członkiem tymczasowego litewskiego parlamentu – Taryby. Przyszły prezydent Polski był z wykształcenia inżynierem hydrotechnikiem, profesorem Politechniki w Zurychu. W niepodległej RP był w kolejnych rządach najpierw ministrem robót publicznych, a potem spraw zagranicznych. W wyborach parlamentarnych w 1922 r. poparł Unię Narodowo-Państwową związaną z Piłsudskim, sam zaś kandydował z Państwowego Zjednoczenia na Kresach, jednak nie dostał się do Sejmu.
Kresy24.pl / Historyczne Kalendarium Kresowe
Dodaj komentarz
Uwaga! Nie będą publikowane komentarze zawierające treści obraźliwe, niecenzuralne, nawołujące do przemocy czy podżegające do nienawiści!