28 września w Historii Kresów

Wilhelm Orlik-Rückemann/ Fot: pl.wikipedia.org/Domena Publiczna

1939 – pod Szackiem na Wołyniu rozpoczęła się 3-dniowa zwycięska bitwa polskich żołnierzy z grupy KOP gen. Wilhelma Orlika-Rückemanna z sowiecką 52 Dywizją Strzelecką.

W chwili agresji sowieckiej na Polskę 17 września 1939 r. gen. Orlik-Rückemann dowodził nielicznymi siłami Korpusu Ochrony Pogranicza dozorującymi granicę wschodnią. Stawiły one zaciekły opór wkraczającym sowietom, jednak wobec wielokrotnej przewagi wroga polski generał postanowił przebijać się ze swoimi żołnierzami w stronę Warszawy. Udało mu się ściągnąć większość oddziałów z 200-kilometrowego odcinka granicy z ZSRR i rozpocząć kilkusetkilomtrowy marsz w kierunku Bugu. Początkowo jego zgrupowanie liczyło 9 tys. ludzi, z czasem – w wyniku ciągłych potyczek z atakującymi sowietami – zmalało do 4 tys. Rückemann postanowił więc wydać Armii Czerwonej walną bitwę pod Szackiem.

Przewaga Rosjan nad Polakami była w tej bitwie miażdżąca – 4 tys. żołnierzy KOP uzbrojonych w 16 dział miało przeciwko sobie 13 tys. sowietów z 15 czołgami i 15 działami. Bitwa rozpoczęła się od sowieckiego szturmu na polskie pozycje koło Szacka. Polacy podpuścili wroga blisko i otworzyli ogień z działek i karabinów maszynowych, niszcząc 8 czołgów. Następnie oddziały KOP pod dowództwem ppłka Nikodema Sulika rozpoczęły szturm na Szack. Doszło do krwawej walki na bagnety, w której Polacy zdobyli wieś. Również kontratak sowiecki został odparty. Po tym zwycięstwie polskie wojsko rozpoczęło dalsze wycofywanie się w kierunku przeprawy przez Bug w Grabowie.

W walkach z sowietami pod Szackiem zginęło lub zostało rannych 500 polskich żołnierzy. KOP stracił też kilka ciężarówek. Straty wojsk sowieckich nie są dokładnie znane – prawdopodobnie zostały potem zaniżone. Oficjalnie sowieci przyznali się do 82 zabitych i 185 rannych. Polacy zniszczyli też 9 rosyjskich czołgów, 5 ciągników artyleryjskich i kilka samochodów pancernych. Ciężko ranny został dowódca sowieckiej dywizji, pułkownik Iwan Russijanow. Po bitwie sowieci zamordowali w pobliskich Mielnikach 18 polskich oficerów.

Na drugim brzegu Bugu jednostki KOP zostały ponownie zaatakowane 1 października 1939 r. przez sowiecką 45 Dywizję Strzelców. Po całodziennej zaciekłej obronie pod Wytycznem, gen. Orlik-Rückemann wydał rozkaz o rozformowaniu jednostki i przedzieraniu się mniejszymi grupami pod osłoną nocy do Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie” gen. Franciszka Kleeberga, co udało się zrealizować bez strat własnych. Oddziały KOP z Kresów zdążyły jeszcze w ramach SGO „Polesie” stoczyć ostatnią bitwę Kampanii Wrześniowej z Niemcami – pod Kockiem.

Przeczytaj także artykuły o agresji sowieckiej na Polskę 17 września 1939 r. i o Korpusie Ochrony Pogranicza.

1651 – zawarto ugodę polsko-kozacką w Białej Cerkwi kończącą powstanie Chmielnickiego. Przeczytaj artykuł o Bohdanie Chmielnickim.

1821 – (lub 29 listopada) – urodził się Karol Brzozowski – polski poeta, botanik, geolog, geograf, etnolog, powstaniec styczniowy. Demokraci lwowscy powołali go na swego przedstawiciela w Konstantynopolu ze względu na zaufanie jakim cieszył się u władz tureckich. W 1884 r. osiadł we Lwowie, gdzie spędził resztę życia. Zmarł w 1904 r. Pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim.

1854 – urodził się Roman Żelazowski – polski aktor i reżyser. W 1918 r. został pierwszym dyrektorem działu dramatycznego Teatru Miejskiego we Lwowie. W 1921 r. opublikował we Lwowie pamiętniki „Pięćdziesiąt lat teatru polskiego. Moje pamiętniki”. W uznaniu zasług miasto Lwów ofiarowało mu na starość dworek. Zmarł w 1930 r. we Lwowie. Pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim.

1925 – we Lwowie zmarł Władysław Leon Grzędzielski – polski prawnik, polityk, minister aprowizacji urodzony w 1864 r.

1939 – w Moskwie ZSRR podpisał z Niemcami Traktat o granicach i przyjaźni, tzw. Drugi Pakt Ribbentrop – Mołotow. III Rzesza i ZSRR dokonały wbrew prawu międzynarodowemu wytyczenia granicy niemiecko – sowieckiej na okupowanym przez nie terytorium Polski. Na mocy tych ustaleń, województwo lubelskie oraz wschodnia część warszawskiego, które zgodnie z I Paktem Ribbentrop-Mołotow miały przypaść sowietom, zostały obecnie przekazane Niemcom. W zamian ZSRR otrzymał Litwę.

Tajny protokół do Paktu głosił, że obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie. Legło to u podstaw późniejszej współpracy między Gestapo a NKWD. Przeczytaj także artykuł o Pakcie Ribbentrop-Mołotow.

1993 – zmarł Edward Kisiel – polski duchowny katolicki, administrator archidiecezji wileńskiej z siedzibą w Białymstoku, arcybiskup białostocki. Urodzony w 1918 r.

2010 – zmarł Tadeusz Zagajewski – polski inżynier elektryk, profesor, pionier polskiej elektroniki, ojciec poety Adama Zagajewskiego. Studiował i pracował na Politechnice Lwowskiej. W czasie okupacji pracował jako technik w Parowozowni Lwów-Wschód. Urodzony w 1912 r. we Lwowie.

Kresy24.pl / Historyczne Kalendarium Kresowe – 28 września

Podziel się tym z innymi. Udostępnij na:

Powiązane wiadomości:

17 września w Historii Kresów 2 września w Historii Kresów 28 lipca w Historii Kresów 30 czerwca w Historii Kresów 25 maja w Historii Kresów