Legitymacja studencka Krystyny Krahelskiej wydana przez Uniwersytet Warszawski/ Domena publiczna
1914 – w Mazurkach koło Baranowicz urodziła się Krystyna Krahelska – poetka, żołnierz AK, autorka „Hej, chłopcy, bagnet na broń!”, pozowała do pomnika Syrenki. Zginęła w Powstaniu Warszawskim ratując rannego.
Była córką inżyniera Jana Krahelskiego – późniejszego oficera, starosty i wojewody poleskiego. Działała w harcerstwie, studiowała na UW, występowała w Polskim Radiu w Warszawie i Wilnie.
Warszawską Syrenką „została” w latach 1936-37 pozując do pomnika artystce Ludwice Nitschowej. Rzeźbiarka tak wspominała to wydarzenie: „Wyrzeźbiona przeze mnie twarz Syreny warszawskiej jest twarzą Krystyny zmonumentalizowaną, aby nie było tak łatwo rozpoznać Krysię, chodzącą ulicami, co by Ją może krępowało. Bo chodziła ulicami warszawskimi prosta, wysoka, jaśniejąca uśmiechem wewnętrznej młodzieńczej radości i siły, gotowa na wszystko, co uczciwe, sprawiedliwe i piękne”.
W Powstaniu Warszawskim Krystyna była sanitariuszką Armii Krajowej o pseudonimie „Danuta”. Została ciężko ranna 1 sierpnia 1944 r. w pierwszej godzinie powstania na ulicy Polnej podczas bohaterskiej próby ratowania rannego kolegi. Zmarła z ran 2 sierpnia. Pozostały po niej wiersze i piosenki, w tym ta najbardziej znana – „Hej, chłopcy, bagnet na broń!”, którą napisała w 1943 r. dla żołnierzy „Baszty” – najpopularniejsza piosenka Powstania Warszawskiego.
1644 – w Wilnie zmarła Cecylia Renata Habsburżanka – królowa Polski, żona Władysława IV Wazy. Urodzona w 1611 r.
1794 – Tadeusz Kościuszko złożył przysięgę na Starym Rynku w Krakowie; początek insurekcji kościuszkowskiej.
1832 – rząd rosyjski wydał ukaz o karnym wcielaniu dzieci z rodzin polskich do armii Imperium Rosyjskiego.
1863 – Powstanie Styczniowe: klęska powstańców w bitwie pod Krasnobrodem.
1903 – w Zwierzyńcu koło Białowieży urodził się Igor Newerly – polski prozaik. Współpracownik Janusza Korczaka, działacz podziemia w czasie II wojny światowej. Zmarł w 1987 r.
1922 – Sejm Ustawodawczy RP uchwalił Akt złączenia Ziemi Wileńskiej z Rzeczpospolitą.
1928 – w Wilnie urodził się Czesław Nowicki – polski dziennikarz, telewizyjny prezenter pogody, popularny „Wicherek”. Zmarł w 1992 r.
1939 – w Wysocku Wyżnym w Obwodzie Lwowskim urodził się Wiktor Wysoczański – biskup, zwierzchnik Kościoła Polskokatolickiego w RP.
1973 – w hrabstwie Kent zmarł gen. Marian Józef Januszajtis-Żegota – komendant Armii Polskiej i Polskich Drużyn Strzeleckich we Lwowie (1912–14), ostatni dowódca I Brygady Legionów, organizator nieudanego zamachu stanu w 1919 r., w wojnie z bolszewikami dowodził 12 Dywizją Piechoty w bitwach pod Mikulińcami, Przemyślanami i Lwowem. W latach 1924-26 – wojewoda nowogródzki. W stanie spoczynku w osadzie Szyły pod Krzemieńcem jako inżynier-rolnik stworzył wzorową placówkę doświadczalną. Członek Związku Osadników Wojskowych i Stronnictwa Narodowego na Wołyniu i we Lwowie.
W 1939 r. brał udział w obronie Lwowa. Pod sowiecką okupacją organizował podziemnego ruch oporu, kierował Polską Organizacją Walki o Wolność i organizacją wojskową Stronnictwa Narodowego. Aresztowany 27 października 1939 r. i więziony przez sowietów we Lwowie i na Łubiance w Moskwie, gdzie rozmawiał z Berią o przyszłej polsko-sowieckiej współpracy wojskowej przeciwko Niemcom. Zwolniony na mocy układu Sikorski-Majski. Po wojnie m.in. doradca Prezydenta na uchodźstwie. Urodzony w 1889 r.
1976 – w Londynie zmarł Eugeniusz Kaszyński ps. „Nurt” – major, oficer rezerwy Wojska Polskiego, cichociemny, dowódca Zgrupowań Partyzanckich AK „Ponury”, dowódca I batalionu 2 pułku piechoty Legionów AK, ostatni dowódca 2 pułku piechoty Legionów AK. Urodzony w 1909 r.
2011 – we Lwowie zmarł Julian Gbur – polski duchowny katolicki, werbista, biskup lwowski, grekokatolicki biskup stryjski. Urodzony w 1942 r.
Kresy24.pl / Historyczne Kalendarium Kresowe – 24 marca
Dodaj komentarz
Uwaga! Nie będą publikowane komentarze zawierające treści obraźliwe, niecenzuralne, nawołujące do przemocy czy podżegające do nienawiści!