TAJNY DOKUMENT Z WOJNY POLSKO-BOLSZEWICKIEJ WYCHODZI NA ŚWIATŁO DZIENNE

Poniżej dokument opatrzony klauzulą „Ściśle tajne”. Powstał w kilkunastu egzemplarzach, w ilu zachował się do dzisiaj, tego nie wiemy. Ten, który udało nam się odnaleźć przebywa w zbiorze zastrzeżonym w ukraińskim archiwum, pośród tysięcy innych polskich dokumentów. Jego publikacją rozpoczynamy druk dokumentów z tego zasobu. Mamy nadzieję, że oprócz zainteresowania naszych Czytelników, zainspirujemy także zawodowych historyków do komentarzy i objaśniania zawartych w dokumentach treści. Bardzo nas ciekawi na przykład o jakich to buntach i powstaniu wspomina autor niniejszego raportu.

Zachowano oryginalną pisownię dokumentu.

“Miejsce postoju 1.IV.1920.
Dowództwo 2 Armji
Oddział II
Sekcja polityczno-prasowa

TYGODNIOWY RAPORT POLITYCZNY NR 11

1. Akcja ukraińska w dalszym ciągu rozwija się, daje się zauważyć większa pewność siebie u czynników bliżej tej akcji stojących co jest wynikiem pewnych otrzymanych ustępstw od Rządu Polskiego w sprawie formowania wojska, co jednakowoż daje im impuls do starania jakąkolwiek drogą dla otrzymania pełnych sukcesów kosztem Polski. Obecnie postanowili Ukraińcy wydawać własne pisma perjodyczne o charakterze politycznym i wojskowym. Wybranie Brześcia Litewskiego zamiast Równa jak było poprzednio projektowane może wskazywać na usiłowanie stworzenia silnej placówki politycznej, opartej na wydawnictwach na terytorjach polskich, które to terytorja w mniemaniu ukraińskim są pod względem narodowościowo spornemi.

Ukraińcy prawdopodobnie usiłują stworzyć sobie precedens, że gazetę wydają tam, gdzie ludność miejscowa rzeczywiście jej potrzebuje.

Z czynników miejscowych płk. Myszkowski wyjechał do Warszawy skąd już nie wróci, a na jego miejsce wyznaczony jest płk. Jaszczeka (pisownia niewyraźna).

W dniu 19 marca delegacja oficerów ukraińskich złożyła na ręce Dowódcy Frontu życzenia dla Naczelnego Wodza.

Podobne złożyły życzenia deputacje wszystkich narodowości zamieszkujących Wołyń.

Obecnie Ukraińcy poświęcają dużo uwagi walce z reakcyjnym żywiołem rusofilskim, z popami, nauczycielami i urzędnikami, tudzież stworzeniu silnych ośrodków agitacyjnych dla prowadzenia agitacji anty bolszewickiej, agitacji państwowej ukraińskiej i werbowania ochotników do armji ukraińskiej.

Projektuje się stworzenie po większych miejscowościach biur agitacyjno-informacyjnych złożonych z Oddziału kulturalno-oświatowego i agitacyjnego, Informacyjnego i werbunkowego.

Oddział kulturalno-oświatowy będzie miał na celu zakładanie organizacji ukraińskich, wydawanie gazety i rozpowszechnianie jej urządzanie nieczytelne ludowych i objaśnianie celu przybycia armij polskiej i szerzenie propagandy.

Oddział informacyjny będzie prowadził walkę z agitacją bolszewicką wszelkimi dostępnymi dlań środkami.

Oddział werbunkowy będzie zbierał ochotników i wysyłał ich do miejsc koncentracyjnych dla armji ukraińskiej.

Projekty te przedstawione zostały Dowódcy Frontu do aprobaty, jak również projektodawcy nieczytelne oficerowie ukraińscy oczekują na aprobatę swego rządu w Kamieńcu Podolskim.

2. Duch wśród własnych żołnierzy panuje wyborny, jako skutek ostatnich sukcesów na froncie. W ostatnio przybyłej 15 Dywizji Wielkopolskiej duch bojowy jest wspaniały, żołnierze pałają chęcią boju, odgrażają się, że jeńców nie będą brać, ale na postojach dopuszczają się gwałtów nad ludnością  żydowską (obcinanie bród) za wywołaną przez nich ogromną drożyznę artykułów pierwszej potrzeby i ciągłe podbijanie cen.

3. Propaganda: otrzymane odezwy z Naczelnego Dowództwa w całości rozkolportowane zostały przez lotników oraz własny kolportaż oraz przez Oddziały frontowe i stacje kontrolne.

Jako skutek własnej propagandy meldowany jest fakt wybuch powstania w okolicach Żytomierza tudzież bunty w poszczególnych pułkach.

Vide meldunki wywiadowcze Nr 88 i 92.

Za zgodność

BENEDYKT m. nieczytelne

Kpt. P.d. Szt.Gen. i Szef nieczytelne

—

Rozdzielnik

Naczelne Dowództwo Oddział II

Dowódca 2 Armji

Szef Sztabu 2 Armji

Szef Oddziału II 2 Armji

Sekcja ofensywy i defensywy

Referat polityczny

Ekspozytury Nr 1,2,3,4,5.

Oddział II: Dyw. 7,15

Oddział II D.O.R.

Dowództwo III,IV,VII. Brygady jazdy

Dowództwo 6 Armji”

REDAKCJA