Polski poseł upomina się o Teatr na Pohulance

Czy rząd RP podejmie działania na arenie polsko-litewskiej i zainicjuje rozmowy z litewskim rządem, aby bezprawnie zagrabiona polska własność, budynek teatru na Pohulance, wróciła do polskiej społeczności Wilna?” – pyta poseł na Sejm RP Artur Górski w interpelacji skierowanej do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Piotra Glińskiego i Ministra Spraw Zagranicznych Witolda Waszczykowskiego.

Poseł Artur Górski nie po raz pierwszy kieruje uwagę rządu RP ku sprawom Polaków na Litwie. W interpelacji kierowanej do ministrów MKiDN oraz MSZ zadaje pytania dotyczące dalszych losów teatru na Pohulance. „Czy rząd RP wyjaśni u władz litewskich, czy i kiedy zostanie przeprowadzony generalny remont gmachu dawnego Teatru Polskiego na Pohulance? Po odnowieniu budynku powinny zostać zachowane elementy polskie w jego architekturze. Czy Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego może przyczynić się do przyspieszenia remontu generalnego budynku dawnego Teatru Polskiego w Wilnie, jeśli warunkiem strony litewskiej będzie partycypacja strony polskiej w finansowaniu remontu? Czy taka partycypacja może mieć miejsce przed zwrotem nieruchomości stronie polskiej czy dopiero po odzyskaniu budynku przez polską społeczność Wilna?”

Poseł w swoim piśmie porusza także sprawę innego budynku, ważnego z punktu widzenia polskiej historii.

„Czy rząd podejmie starania u władz litewskich i USA, aby przywrócono polskiej społeczności Wilna budynek dawnej polskiej Stanicy Harcerskiej im. Ks. Biskupa Władysława Bandurskiego, która została przez Litwinów bezprawnie przywłaszczona, bez jakiegokolwiek odszkodowania stronie polskiej, a następnie przekazana pod budynek Ambasady USA? – pyta poseł – Z budynkiem tym związana jest historia Czarnej Trzynastki Wileńskiej im. Zawiszy Czarnego”

Teatr na Pohulance (nazwa budynku pochodzi od nazwy ulicy wileńskiej Wielka Pohulanka, a obecnie J. Basanavičiusa) był wzniesiony w latach 1912-1914 z inicjatywy Hipolita Korwin-Milewskiego według projektu architektów Aleksandra Parczewskiego i Wacława Michniewicza. Budynek wybudowano w stylistyce dworkowo-ziemiańskiej, podkreślając poprzez detale architektoniczne jego polski charakter. Teatr posiadał 900 miejsc na parterze i w dwóch amfiteatrach. Był jednym z nielicznych budynków posiadających w tamtych czasach w Wilnie centralne ogrzewanie, kanalizację i wodociąg.

Budynek wybudowano ze składek społeczeństwa polskiego, głównie ziemian i zamożnych mieszczan guberni wileńskiej. Przekazany został władzom miasta w 1926 r. pod warunkiem, iż będą tu występować wyłącznie teatry polskie.

W akcie notarialnym fundatorzy zapisali, iż „w teatrze ma rozbrzmiewać słowo polskie”. W latach 1925-1929 działał tu zespół Juliusza Osterwy – teatr Reduta. Od lat 30-tych teatr funkcjonował jako Teatr Miejski na Pohulance.

W trakcie II wojny światowej był jednym z nielicznych, działających polskich teatrów. Po wojnie, wbrew intencji ofiarodawców, budynek został przekazany Litewskiemu Narodowemu Teatrowi Opery i Baletu, następnie mieścił się tu Teatr Młodzieży, a ostatnio jest to siedziba Litewskiego Rosyjskiego Teatru Dramatycznego.

Kresy24.pl za wilnoteka.lt/Fot. BFL/Vygintas Skaraitis

Podziel się tym z innymi. Udostępnij na: