Odsłonięcie zrekonstruowanego pomnika Szymona Konarskiego w Wilnie

W środę 23 listopada 2022 roku, o godz. 15:00, przy ul. Muitinės 35 w Wilnie nastąpi uroczyste odsłonięcie odrestaurowanego i częściowo zrekonstruowanego pomnika w miejscu stracenia w 1839 roku Szymona Konarskiego – działacza niepodległościowego i powstańca listopadowego.

Wzniesiony w 1924 roku pomnik udało się odtworzyć dzięki staraniom Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie” z Warszawy, Społecznemu Komitetowi Opieki nad Starą Rossą i Gimnazjum im. Szymona Konarskiego z Wilna.

Jak informują organizatorzy uroczystości:

„Szymon Konarski urodził się 5 marca 1808 r. w dworku w Dobkiszkach na Litwie. Był legendarnym działaczem politycznym, uczestnikiem Powstania Listopadowego. Na emigracji nawiązał kontakty z opcją polityczną reprezentowaną przez Joachima Lelewela. Był aktywnym działaczem politycznym. Szerszemu ogółowi był znany jako publicysta, który wraz z Janem Czyńskim redagował pismo «Północ», krytykował prawicę emigracyjną, domagał się zniesienia pańszczyzny i poddaństwa chłopów, nawoływał do walki z caratem.

Wydalony z Francji przez pewien czas przebywał w Anglii, Szwajcarii, potem działał w Galicji, współorganizował Stowarzyszenie Ludu Polskiego. Nieco później organizował na Ukrainie, Białorusi i Litwie związek radykalnie-niepodległościowy Młoda Polska.

W 1838 roku Szymon Konarski został aresztowany w Wilnie, gdzie 27 lutego 1839 r. rozstrzelano go. We wrześniu tegoż roku Antonina Śniadecka, synowa wybitnego lekarza, biologa, chemika i publicysty Jędrzeja Śniadeckiego, przy pomocy kilku oficerów potajemnie przeniosła zwłoki Konarskiego na cmentarz ewangelicko-reformowany, znajdujący się na Górze Bouffałowej. Na cmentarzu jeszcze do 1973 roku stała kaplica grobowa rodziny Felicji Bedrut i najprawdopodobniej w pobliżu tej kaplicy były pogrzebane zwłoki powstańca.

W okresie sowieckim nekropolia została zrównana z ziemią, zbudowano tam Pałac Ślubów”.

Miejsce stracenia Szymona Konarskiego na Pohulance, stratowane końmi przez Rosjan dla zatarcia śladów, było celem pielgrzymek i hołdów składanych bohaterowi przez mieszkańców Wilna. W 85. rocznicę Jego śmierci, w 1924 roku, społeczeństwo miasta w tym miejscu umieściło głaz pamiątkowy, który zaprojektował prof. Juliusz Kłos, z wyrytym napisem: „Tu stracony bohater narodowy Szymon Konarski 27 lutego 1839 r.”. Poniżej wykuto krzyż w wieńcu cierniowym, a jeszcze niżej inskrypcję: „Ale Polskę zbaw, Panie, Polskę wybaw, Boże”. Głaz zwieńczyła metalowa rzeźba orła z rozpostartymi skrzydłami. Sam pamiątkowy kamień przetrwał do dziś, natomiast orzeł  zaginął…

Projekt dofinansowano ze środków ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

RES