• ARCHIWUM KRESOWE
  • PODRÓŻE PO KRESACH
  • BIBLIOTEKA KRESOWA
  • KUCHNIA KRESOWA
  • Niepodległość
  • KALENDARIUM
    • Styczeń w Historii Kresów
    • Luty w Historii Kresów
    • Marzec w Historii Kresów
    • Kwiecień w Historii Kresów
    • Maj w Historii Kresów
    • Czerwiec w Historii Kresów
    • Lipiec w Historii Kresów
    • Sierpień w Historii Kresów
    • Wrzesień w Historii Kresów
    • Październik w Historii Kresów
    • Listopad w Historii Kresów
    • Grudzień w Historii Kresów
  • POLACY NA WSCHODZIE
  • HISTORIA I WSPOMNIENIA
  • WYSZUKIWARKA KRESOWA
  • GAZETY KRESOWE
    • Archiwum “Magazynu Polskiego”
    • Archiwum “Głosu znad Niemna”
    • Archiwum “Echa Polesia”
    • Archiwum “Polaka na Łotwie”
    • Archiwum “Kuriera Galicyjskiego”
    • Archiwum “Słowa Polskiego”
    • Archiwum “Monitora Wołyńskiego”
    • Archiwum “Głosu Polonii”
    • Archiwum “Polonii Charkowa”
    • Archiwum “Dziennika Kijowskiego”
    • Archiwum “Krynicy”
    • Archiwum “Gazety Polskiej Bukowiny”
    • Archiwum “Wołanie z Wołynia”
    • Archiwum “Naszych Dróg”
    • Archiwum “Tęczy Żytomierszczyzny”
    • Archiwum “Lwowskich Spotkań”
    • Archiwum “Polaków Donbasu”
    • Archiwum “Mozaiki Berdyczowskiej”
    • Archiwum “Słowa Życia”
  • TV Kresy24.pl
Kresy24.pl – Wschodnia Gazeta Codzienna
  • 15 Kwi 2021
  • Ukraina
  • Białoruś
  • Rosja
  • Litwa
  • Azja i Zakaukazie
  • Region Bałtyku
  • Trójmorze
  • русский
  • yкраїнська
Kresy24.pl - Wschodnia Gazeta Codzienna
  • ARCHIWUM KRESOWE
  • PODRÓŻE PO KRESACH
  • BIBLIOTEKA KRESOWA
  • KUCHNIA KRESOWA
  • Niepodległość
  • KALENDARIUM
    • Styczeń w Historii Kresów
    • Luty w Historii Kresów
    • Marzec w Historii Kresów
    • Kwiecień w Historii Kresów
    • Maj w Historii Kresów
    • Czerwiec w Historii Kresów
    • Lipiec w Historii Kresów
    • Sierpień w Historii Kresów
    • Wrzesień w Historii Kresów
    • Październik w Historii Kresów
    • Listopad w Historii Kresów
    • Grudzień w Historii Kresów
  • POLACY NA WSCHODZIE
  • HISTORIA I WSPOMNIENIA
  • WYSZUKIWARKA KRESOWA
  • GAZETY KRESOWE
    • Archiwum “Magazynu Polskiego”
    • Archiwum “Głosu znad Niemna”
    • Archiwum “Echa Polesia”
    • Archiwum “Polaka na Łotwie”
    • Archiwum “Kuriera Galicyjskiego”
    • Archiwum “Słowa Polskiego”
    • Archiwum “Monitora Wołyńskiego”
    • Archiwum “Głosu Polonii”
    • Archiwum “Polonii Charkowa”
    • Archiwum “Dziennika Kijowskiego”
    • Archiwum “Krynicy”
    • Archiwum “Gazety Polskiej Bukowiny”
    • Archiwum “Wołanie z Wołynia”
    • Archiwum “Naszych Dróg”
    • Archiwum “Tęczy Żytomierszczyzny”
    • Archiwum “Lwowskich Spotkań”
    • Archiwum “Polaków Donbasu”
    • Archiwum “Mozaiki Berdyczowskiej”
    • Archiwum “Słowa Życia”
  • TV Kresy24.pl
Home
Historia i Wspomnienia

O tragedii w Juszkiewiczach

30 Sie 2015 Historia i Wspomnienia 1 comments

juszkiewicze

Fragment cmentarza w Juszkiewiczach

„(…) Placówka Armii Krajowej w Juszkiewiczach liczyła 20 osób, a jej dowódcą był kapral Antoni Połojko. Ja miałem tam stopień szere­gowego i posługiwałem się pseu­donimem „Biały”. Od 1941 roku posiadaliśmy ukrytą broń palną, którą zbieraliśmy na pobojowiskach po Armii Czerwonej. (…) Po wkroczeniu na te tereny w lipcu 1944 r. władze sowieckie począt­kowo nie podejmowały żadnych działań represyjnych w stosun­ku do Polaków, w tym członków AK.

Zarząd NKWD w Baranowi­czach jednak zbierał informacje o Polakach (…) – głównie poprzez konfidentów.” Dalej autor opisuje bierne zachowanie placówki AK w Juszkiewiczach, choć jesienią żoł­nierze uwolnili z rąk milicjantów dwóch swoich kolegów, nie czy­niąc jakiejkolwiek zemsty. W grud­niu 1944 NKWD dokonało napadu na Juszkiewicze, podczas którego aresztowano Pawła Gromadzkie­go i Eugeniusza Pietraszkiewicza, których potem skazano na łagry.


„Trzeci raz do napadu NKWD z Baranowicz na naszą wieś do­szło w dniu 5 kwietnia 1945 roku. Zdarzenie miało miejsce we wcze­snych godzinach rannych. Koło naszej wsi w odległości ok. 1 km przebiegały tory kolejowe linii Warszawa-Mińsk-Moskwa. Funk­cjonariusze NKWD przyjechali specjalnym pociągiem. Oni byli uzbrojeni w broń maszynową i piki. Ich oddział liczył co najmniej 100 osób.

Po opuszczeniu pociągu pieszo weszli do wsi, którą okrą­żyli i przystąpili do rewizji wszyst­kich domów. Oni mieli z sobą listy osób przeznaczonych do areszto­wania. (…) Gdy rozpoczęli rewizję, część mieszkańców w panice za­częła uciekać do pobliskiego lasu. Wtedy funkcjonariusze otworzyli do uciekających ogień z karabinów maszynowych. Podczas uciecz­ki został śmiertelnie postrzelony przez sowietów Wacław Klima­szewski s. Antoniego ur. w 1918 r. – miejscowy kowal. NKWDziści strzelali również do ludzi we wsi. Wybuchła panika, bo w tym czasie wieś dopiero budziła się.


Podczas tej akcji zastrzelono między innymi następujących mieszkańców wsi:

Stanisława Gładkiego ur. w 1910 r., rolnika,
Jana Hryszana ur. w 1912 r., rol­nika,
Kazimierza Apanowicza zwa­nego „Cuprykiem” ur. w 1912 r., rolnika,
Jana Jakubowicza s. Władysła­wa ur. w 1912 r., rolnika upośle­dzonego na słuchu,
Konstantego Niedzielko zwa­nego „Kitajcem” ur. w 1907 r., rolnika,
Antoniego Połojko ur. w 1906 r., rolnik,
Kazimierza Zawistowicza ur. w 1924 r.
Pozostali zamordowani miesz­kańcy wsi Juszkiewicze byli ofiara­mi przypadkowymi.

W tym samym czasie funkcjo­nariusze NKWD aresztowali pod zarzutem przynależności do AK następujących mieszkańców Juszkiewicz:

Kazimierza Apanowicza zwa­nego „Kadykiem” ur. w 1921 r., rolnika,
Antoniego Burca s. Józefa ur. w 1923 r., rolnika,
Juliana Gromadzkiego s. Bole­sława ur. w 1923 r., rolnika,
Jana Gromadzkiego s. Bolesła­wa ur. w 1928 r.,
Edwarda Klimaszewskiego s. Antoniego ur. w 1924 r., rolnika,
Stanisława Pietruszkiewicza s.Wincentego ur. 1921 r., rolnika,
drugiego Stanisława Pietrusz­kiewicza s. kowala ur. w 1943 r.,
Wincentego Pietruszkiewicza s.Konstantego ur. w 1922 r.
Wszystkich osadzono w aresz­cie w Baranowiczach, gdzie w lipcu 1945 roku za uczestnictwo w AK skazano na długoletnie łagry 0 zaostrzonym rygorze. W związ­ku z tym, że Jan Gromadzki był w tym czasie nieletnim, NKWD sfał­szowała jego datę urodzenia. (…)”.

Groby pomordowanych miesz­kańców wsi Juszkiewicze znajdu­ją się na tamtejszym cmentarzu i są troskliwie pielęgnowane przez członków pozostałych rodzin. Znaczna ilość mieszkańców wsi Juszkiewicze rozproszyła się po Polsce i świecie. Niektórzy z nich są w stałym kontakcie z Redak­cją „Ech Polesia”. S. Hutorowicz w dalszej części zeznania informo­wał o tragicznych losach tamtejszego proboszcza ks. Bolesława Rudkow­skiego, który był również członkiem AK i w czerwcu 1943 r. został aresz­towany przez Gestapo za nielegalne posiadanie radioodbiornika na ple­banii. Został zadenuncjowany przez Rosjanina Jana Cwietkę i prawdopo­dobnie w Baranowiczach zamordo­wany przez Gestapo.

Dalej autor opisuje losy miesz­kańców Juszkiewicz, którzy nie podporządkowali się kolektywiza­cji, a którym odebrano ziemię do sąsiednich kołchozów, zaś opor­nych deportowano do Kazachsta­nu bądź repatriowano do Polski. W latach 90-tych XX wieku pozostałym mieszkańcom Juszkiewicz oddano zdewastowany kościół, który został odnowiony i służy kultowi religijnemu.

Redakcja „Ech Polesia” odwie­dziła w 2005 roku również Jusz­kiewicze, których obecna rzeczy­wistość wstrząsa do głębi każdego Polaka; wszak tu, jak i w innych podobnych miejscowościach Kre­sów wschodnich, od pokoleń trwa­ła bohaterska walka o polskość, wiarę katolicką, język, kulturę… Dzisiaj Juszkiewicze, jak i te inne miejscowości są jakby zapomnia­ne przez wszystkich, opuszczone w swej historycznej agonii, dale­kie od tras turystycznych z garstką samotnych oraz umęczonych sta­ruszek i starców, do których przy­jeżdżają z Mińska ich krewni, aby jeszcze co nieco uszczknąć dla sie­bie.

Stanisław Hutorowicz (w białym płaszczu) z kolegą Januszkiewiczem

Stanisław Hutorowicz (w białym płaszczu) z kolegą Januszkiewiczem

Chaty zbudowane dawniej z pięknych beli drewnianych są obrośnięte dookoła chwastami i dzikimi krzewami, przykryte wypadającymi płatami trującego azbestu, spod których wyłania się piękna przeszłość w postaci drewnianych dachów gontowych, a droga wiejska wyłożona w latach 30-tych „kocimi łbami” do dziś swym urokiem fascynuje przybysza. Władza sowiecka łaskawie pozwoliła mieszkańcom uprawiać maleńkie poletka przy domach, aby ich właściciele z głodu nie pomarli.

A ileż u tych ludzi spotkać można wszelakiego bogactwa duchowego, wspomnień, wiedzy o historii Polski, miłości do Macierzy, tęsknoty za dawnym dobrem, szlachetnością, kulturą, tradycją, więzami rodzinnymi i sąsiedzkimi. A to wszystko tylko przeszłość, sen i marzenie…

Zebrał: Józef Adamski

Relację o zbrodni NKWD na ludności polskiej z 5 kwietnia 1945 roku we wsi Juszkiewicze k/Baranowicz przedstawił nam świadek ówczesnej tragedii pan Stanisław Hutorowicz, zamieszkały obecnie w Gorzowie Wielko­polskim. Opis zbrodni został włączony do Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Warszawie, Oddział w Gorzowie Wlkp. pod sygnaturą S73/01/Zk „w sprawie zbrodni dokonanych na terenie województwa nowogródzkiego: żołnierzach Armii Krajowej i osobach cywilnych współpracujących z AK, polegających na zabójstwach, znęcaniu się fizycznym i mo­ralnym, bezprawnym pozbawianiu wolności połączonym ze szczególnym udręczeniem i oddaniem we władztwo obcego państwa (deportacjach)”.

Pan S. Hutorowicz pisze, że spełnił „swój obo­wiązek wobec tych, którzy dali daninę najwyższą i tych, którzy tam pozostali wierni, nie tylko się nie załamali, lecz stawiali opór do końca, bo wiara praojców dawała im siłę. Za czasów carskich nie przyjęli prawosławia, mimo dwóch ofiar śmiertelnych i nieustannych szykan”. Z tych też powodów publikujemy niżej fragmenty „Protokołu przesłuchania świadka” Stanisława Hutorowicza z dnia 14.08.2003 r.

polesie.org

Podziel się tym z innymi. Udostępnij na:

Powiązane wiadomości:

Brak powiązanych wiadomości

Tagi: areszt Baran funkcjonariusze Gestapo GRU Hutor Iwie Januszkiewicz Juszkiewicz Klimaszewski kołchoz łagry milicja Mińsk Moskwa NKWD Pietraszkiewicz rabin SKW wybuch Zan
  • Tags
  • areszt
  • Baran
  • funkcjonariusze
  • Gestapo
  • GRU
  • Hutor
  • Iwie
  • Januszkiewicz
  • Juszkiewicz
  • Klimaszewski
  • kołchoz
  • łagry
  • milicja
  • Mińsk
  • Moskwa
  • NKWD
  • Pietraszkiewicz
  • rabin
  • SKW
  • wybuch
  • Zan

1 komentarz

  1. Michał
    23 września 2015 o 09:01 Odpowiedz ↓

    Chwała Bohaterom! Cześć ich Pamięci!

Dodaj komentarz Anuluj

Najczęściej czytane
Przedstawiciel Kremla zapowiedział początek końca Ukrainy

Przedstawiciel Kremla zapowiedział początek końca Ukrainy

Rosjanie wyśmiewają polską flotę, a w Niemczech znów pojawia się apel o moratorium na Nord Stream 2 (KOMENTARZ)

Rosjanie wyśmiewają polską flotę, a w Niemczech znów pojawia się apel o moratorium na Nord Stream 2 (KOMENTARZ)

Tak wyglądają obozy rosyjskich wojsk przy granicy z Ukrainą (FOTO) (WIDEO)

Tak wyglądają obozy rosyjskich wojsk przy granicy z Ukrainą (FOTO) (WIDEO)

Uderzające w rząd PIS billboardy na Białorusi przy granicy z Polską

Uderzające w rząd PIS billboardy na Białorusi przy granicy z Polską

Amerykańskie okręty płyną na Morze Czarne

Amerykańskie okręty płyną na Morze Czarne

Żołnierze NATO przybędą na Ukrainę na ćwiczenia

Żołnierze NATO przybędą na Ukrainę na ćwiczenia

Rosja żąda od Słowacji zwrotu szczepionek Sputnik V

Rosja żąda od Słowacji zwrotu szczepionek Sputnik V

Litwa chce zaproponować NATO przedstawienie Ukrainie Planu Działań na rzecz Członkostwa

Litwa chce zaproponować NATO przedstawienie Ukrainie Planu Działań na rzecz Członkostwa

Białoruś wysyła wojska na granicę z Ukrainą (WIDEO)

Białoruś wysyła wojska na granicę z Ukrainą (WIDEO)

Prokuratura aresztowała mienie uwięzionych Polaków!

Prokuratura aresztowała mienie uwięzionych Polaków!

Najnowsze
15 Kwi
Historyczne Kalendarium Kresowe

15 kwietnia w Historii Kresów

14 Kwi
Rosja

Rada Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej ostrzegła przed aktami terrorystycznymi na Krymie. Sprawcami mogą być USA, kraje NATO i UE oraz Ukraina

14 Kwi
Rosja

Rosja może zostać odłączona od SWIFT. Decyzja podczas najbliższego posiedzenia PE

14 Kwi
Białoruś

Z ostatniej chwili: Andrzej Pisalnik i jego żona już na wolności. Zostali przesłuchani w Mińsku

14 Kwi
Rosja

W obozie rosyjskich wojsk 45 kilometrów od granicy Ukrainy wybuchł pożar (WIDEO)

14 Kwi
Białoruś

Wywiad USA: Rosja może wtargnąć na Białoruś

14 Kwi
Białoruś

Szef Sił Zbrojnych RB poskarżył się w Moskwie na aktywność NATO w pobliżu granicy z Białorusią

Publikacje wyrażają jedynie poglądy autora/ów i nie mogą być utożsamiane z oficjalnym stanowiskiem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

© Kresy24.pl 2018. Wszelkie Prawa Zastrzeżone.  Kontakt | Polityka prywatności
Produkcja: Fundacja Wolność i Demokracja